Türkiye sinema salonlarında şu anda en çok seyirci toplayan ve “box office” listesinin ilk sırasına yerleşen film, 2.209 milyon seyirciyle ABD-Japonya ortak yapımı animasyon “Ters Yüz-2” (Inside Out-2).
İkinci sırada gene Amerikan yapımı “Deadpoll & Wolverine” var. Seyirci sayısı, 1. 167 milyon.
Üçüncü sırada ise bir başka Hollywood ürünü olan “Çılgın Hırsız-4” (Despicable Me-4) yer alıyor. Topladığı seyirci, 900 bin.
Listenin ancak beşinci sırasında 575 bin seyirciyle bir Türk yapımı dikkat çekiyor. O da 24 Ocak 2024’te gösterime giren, yani yaklaşık yedi aydır seyirciyle buluşan “Atatürk 1881-1919 (2. Film)”.
Anlayacağınız sinema salonlarımız yıllardır olduğu gibi bu yıl da çok büyük oranda ABD filmlerinin işgaline uğramış ve teslim alınmış durumda.
Oysa bu saat Çin’de tersine işliyor ve seyircilerin öncelikle Çin filmlerini tercih etmesi nedeniyle Hollywood’la aradaki fark giderek açılıyor. Örneğin pek çok ülkede gişe rekoru kıran Walt Disney yapımı “Deadpoll & Wolverine”, Çin’de bu başarısını tekrarlayamadı. Bunda, Çin film sektöründeki yerel gelişmelerin, Çin hükümetinin düzenlemelerinin, Hollywood’un Çin seyircisinin isteklerini ihmal etmesinin ve Covid-19 nedeniyle Çin’de sinemaların üç yıl boyunca kapalı kalmasının payı olduğu belirtiliyor.
Çin’de Çin filmleri seyrediliyor
Tıpkı bir zamanlar Türkiye’de “Amerikalı”, “Eşkıya”, “Issız Adam” gibi filmlerin çok iddialı Amerikan filmlerini açık farkla geride bırakmasında olduğu gibi, Çin’de de şu sıralar “Mirasçı” (Zhua wa wa) adlı komedi-dram almış başını gidiyor. 16 Temmuz’da Çin seyircisiyle buluşan yerli yapım, “Deadpoll & Wolverine”in yaklaşık sekiz katı hasılata erişmiş durumda. Tüm dünyada 1 milyar dolar kazanç elde eden “Deadpoll & Wolverine”, Çin’de ise ancak 57 milyon dolarla 15. sırayı korumakla meşgul. “Mirasçı”nın hasılatı ise 460 milyon dolara ulaşmış durumda. 2024’te Çin’de şimdiye kadar en çok izlenen üçüncü filmin “Godzilla x Kong: The New Empire” olduğunu da belirteyim. Bir not daha: Geçen yıl hiçbir Hollywood filmi ilk 10’a girememişti. “Godzilla…”nın bu derecesi 2011’den bu yana bir ilk oluşturuyor. Uzmanlar bu durumu “Çin’de Çin malı satıyor” şeklinde değerlendiriyor.
Aslında Hollywood’un Çin’de gerilemesi, yeni değil, en azından altı-yedi yıllık bir olgu. Pandemi döneminde Çin'e ayak basamayan Hollywood yapımlarının, sinema salonları açıldıktan sonra çok daha dar ama yerli yapımlar yönünden gelişmiş bir pazarla karşılaştığı ifade ediliyor. ″Çin, Hollywood’dan öğrenebileceği her şeyi öğrendi. Şimdi kendi büyük bütçeli, iyi özel efektlere sahip gişe rekorları kıran filmleri ve hatta iyi animasyon filmlerini yapıyorlar... Artık Hollywood’a ihtiyaçları yok”, en yaygın görüş. Siyasi bakışla yaklaşanlar arasında, “ABD, iki ülke arasındaki gerginliği artıran hamleler yaptıkça Çin seyircisi de ABD filmlerinden uzak duruyor” görüşü de dikkat çekiyor. Disney’in 2020’de Çin pazarına hitap etmek için kotardığı “Mulan” filmindeki Batı klişeleri ve Çin’e dair tarihi yanlışların alay konusu olması da henüz unutulmuş değil.
Çin-ABD gerginliğinin etkisi
Hemen anımsatayım ki ülkede tüm zamanların seyirci rekorunu elinde tutan 2021 yapımı “Changjin Gölü Savaşı” (Changjin Hu), Kore Savaşı sırasında Amerikalılarla savaşan Çinli birlikleri öykülüyordu ve Çin’de ABD aleyhtarlığının artmasında pay sahibiydi. Biraz daha gerilere gidersek, 2017’de aynı rolde yurtsever bir Çinli askerin denizaşırı ülkelerdeki düşmanlarla mücadele ettiği “Savaşçı Kurt-2”yi görüyoruz.
“Hollywood in China” kitabının yazarı Ying Zhu’nun “Devam eden Çin-ABD gerginliği, Çin halkının filmler de dahil olmak üzere Amerikan popüler kültürüne olan ilgisini zayıflatan temel bir faktördür” demiş olduğunu da unutmayalım.
Özetle, Çin artık Hollywood için güvenli bir pazar değil.
Tunca Arslan
