Asla unutmuyorum ve ara sıra aklıma geliyor, çünkü manzara oldukça tuhaf, sıra dışı ve şaşırtıcıydı…
2007 yılının sıcak yaz günlerinden birinde Beijing’in yabancıların yoğun olduğu Sanlitun bölgesinde avlu içindeki bir kafede otururken, yan kapılardan birinden 20-30 kadar Batılı kadın ve erkeğin girdiğini gördüm. İlginç olan, her birinin kucağında ya da yanında, üç-dört yaşlarında birer Çinli çocuğun bulunmasıydı. İster istemez uzun uzun baktım bu topluluğa; beyaz tenli, çoğu sarışın ve mavi gözlü, orta yaşlardaki bu Batılı çiftlerin Çinli çocuklarla ne işi vardı acaba?
İşin aslını, ertesi gün Çinli bir arkadaşıma sorduğumda öğrendim; başvurularını yapan, iki yıl kadar süren yasal süreçleri tamamladıktan sonra kabul gören yabancılar, belli dönemlerde Çin’e geliyor ve devlet himayesinde bulunan kimsesiz çocukları evlat edinebiliyorlardı. Oldukça uzun süren safhalardan sonra Çin devleti, yabancı ülkelere giden bu çocukları izliyor, anayurtlarından tamamen kopmamaları için vatandaşlık bağını koruyor, yeni ailelerini ve yaşam koşullarını kontrol etmeyi sürdürüyordu. Arkadaşım, bu Çinli çocukların bazılarının çok uzun yıllar sonra Çin’e dönmeyi tercih ettiklerini de söylemişti.
Çin’de politika değişikliği
Kısa süre önce Çin medyasında ve uluslararası ajanslarda yer bulan bir haberde, Çin’in uluslararası evlat edinme politikasını değiştirdiği belirtiliyordu. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, yürürlükte olan uluslararası evlat edinme planının 28 Ağustos 2024’te resmen durdurulduğunu ve bunun uluslararası anlaşmaların ruhuna uygun olduğunu ifade etmişti. Sözcü, yeni düzenlemeye göre, bundan böyle ancak üç kuşaktır yurtdışında yaşayan Çin kökenli ailelerin ve akrabalık bağı bulunanların Çin’den evlat edinebileceğini, bunun dışında hiçbir Çinli çocuğun yurtdışına evlatlık olarak gönderilemeyeceğini vurguluyor ve ekliyordu: “Şimdiye dek Çinli çocukları evlat edinme arzusu ve sevgisi gösteren ilgili hükümetler ile evlat edinen yabancı ailelere minnettarız.”
Yeni hedef bölgeler Hong Kong ve Taiwan
Bu haberi okuduktan sonra internette küçük bir gezintiye çıktım ve ücret karşılığında uluslararası evlat edinme organizasyonları yapan çok sayıda site olduğunu hayretle gördüm. Baktığım sitelerin tamamında ilk haber, Çin’deki bu gelişmeydi, ülkenin artık uluslararası evlat edinmeyi yasaklamış olması, üzüntü ifadeleriyle duyuruluyordu. Bir sitede şu açıklama vardı örneğin:
“Dışişleri Bakanlığı’ndan Çin’in uluslararası evlat edinme programını resmen sonlandırmaya karar verdiğine ve ülkede hali hazırda devam eden evlat edinmeleri tamamlamayacağına dair haber aldık. Çin hükümetinin Covid-19 salgınının başlangıcında tüm evlat edinme işlemlerini askıya almasından bu yana birleşmeyi bekleyen birçok eşleşen çocuk ve aile için özellikle kalbimiz kırık durumda. Bu çocuklar, aileler ve bu karar nedeniyle yetimhanelerde büyümek zorunda kalacak tüm çocuklar için üzüntülüyüz. 32 yıldır 7.700’den fazla Çinli çocuğun ABD’de sevgi dolu, kalıcı ailelere kavuşmasına yardımcı olduk. Son yıllarda Çin ekibimiz, tıbbi, gelişimsel, bilişsel veya duygusal engelleri veya özel ihtiyaçları olan birçok çocuk için sevgi dolu aileler buldu. Bu karardan etkilenen tüm ailelere ve evlat edinilenlere destek olmak ve danışmanlık yapmak için buradayız ve yeni gelen aileleri bölgedeki diğer iki evlat edinme programımızı -Hong Kong ve Taiwan- keşfetmeye davet ediyoruz.”
30 yılda ABD’ye 82 bin çocuk gitti
Bu sitelerin pek çoğunun genel etik değerlerden uzak biçimde, reklam amacıyla evlat edinen yabancı aileleri ve Çinli çocukları açıkça teşhir ettiğini de önemle belirteyim.
Çin’de son 30 yılda toplam 150 bin çocuk, yabancı aileler tarafından evlat edinilmiş ve bu çocukların yarısından fazlası, yaklaşık 82 bini ABD’ye gitmiş. Çinli çocukları evlat edinenler arasında ünlü Hollywood yıldızları bile var. Dolayısıyla Çin hükümetinin son kararından en çok Amerikalı aileler şikâyetçi ve Washington’un Çin’den daha kapsamlı ve gerekçeli bir resmi açıklama talep ettiği de haberler arasında. Çinli yetkililer ise çok istisnai durumlar haricinde kararın yürürlükteki işlemler de dahil uygulanmasına başladıklarını açıklamakla yetiniyor.
Anlayacağınız, Çin 1990’ların başlarında yasal hükümlere bağladığı yabancıların evlat edinme uygulamasına son vermiş durumda ve bundan böyle Çin kentlerinde kucaklarında Çinli çocuklar taşıyan kalabalık Batılı grupları görmek mümkün olmayacak.
Tunca Arslan
