Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’nden (KDHC) kaçıp Güney Kore’ye iltica edenlerin hikayeleri, Güney Kore ve Batı medyasında oldukça popüler bir konu. Ancak, yapılan araştırmalara göre, Kuzey Kore'den kaçanlar, yetersiz denetim ve takip nedeniyle bir süre sonra resmi olarak kayboluyor.
Güney Kore'nin ana muhalefet partisi Demokrat Parti (DP) milletvekili Hong Kee-won'un ofisi tarafından hazırlanan bir raporda çarpıcı veriler var. Rapor, Güney’deki kaybolan kaçakların sayısında yıllar içerisinde önemli bir artış olduğunu vurguluyor. Resmi rakamlara göre, Güney Kore'de yaşayan toplam 25 bin Kuzey Koreli sığınmacıdan yaklaşık 800'ü kayıp, bunlardan bir kısmının Kuzey’e geri dönmüş olabileceği belirtiliyor.
Son olarak, ikamet yeri bilinmeyen Kuzey Koreli sığınmacıların sayısının 70'e ulaştığı doğrulandı.
Raporda ayrıca, Güney’de akrabası olmayan kaçakların ölüm sayısının 2019 yılında 7 iken geçen yıl 14'e çıktığı belirtiliyor.
Birleşme Bakanlığı tarafından yönetilen veri ağına göre, nerede olduğu bilinmeyen Kuzey Koreli sığınmacıların sayısı Temmuz 2018 itibarıyla 34, Temmuz 2019 itibarıyla 54, Temmuz 2020 itibarıyla 63, Haziran 2021 itibarıyla 63, Ağustos 2022 itibarıyla 62, Ağustos 2023 itibarıyla ise 70...
Öte yandan, yeri bilinmeyen 70 kişiden 11'inin kimliği 10 yıldan fazla süredir, 20 kişinin 7-9 yıldır, 7 kişinin 4-6 yıldır, 21 kişinin ise 1 yıldır belirlenemedi.
Bakanlıktan 'İletişimi gönüllü kesiyorlar' savunması
Seul’ün Birleşme Bakanlığı ise konuyu adeta geçiştirmiş. Kayıp kaçakların ‘nerede olduklarını doğrulamakta zorluklar yaşadıklarını’ ve kaçakların çevreleriyle iletişimini ‘gönüllü olarak kestiklerini’ iddia ediyorlar.
Güney Kore’ye iltica ettikten sonra, yeni yaşamlarına adaptasyonda zorluk çeken, sosyal yardım sistemi içerisinde ihmal edilen ve hatta hayatlarını kaybeden Koreliler mevcut.
31 Temmuz 2019'da, 42 yaşındaki Kuzey Koreli kaçak Han Sung-ok ve 6 yaşındaki çocuğu, Seul’ün Gwanak Bölgesi’ndeki apartmanda ölü bulunmuştu. Cesetleri, ölümlerinden yaklaşık iki ay sonra bir kapıcı tarafından bulundu, evlerinde hiç yiyecek yoktu ve yapılan incelemenin ardından açlıktan öldükleri ortaya çıkmıştı.
Ekim 2022'de, 49 yaşındaki bir sığınmacının cesedi ise ölümünden bir yıl sonra çürümüş bir halde bulunmuştu. Cesedi bulanlar ise, sığınmacıyı kaldığı evinden atmak üzere gelen icra memurlarıydı.
Devam eden bu tartışmada farklı fikirler de mevcut. Örneğin, iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP) milletvekili ve Kuzey Koreli sığınmacı Park Choong-kwon, NK News'e yaptığı açıklamada, Kuzey Koreli kaçakların koruma memurlarının düzenli olarak kendilerini kontrol etmesinden rahatsızlık duyduklarını ve izlendiklerinden korktuklarını söyledi.
Birleşme Bakanlığı 2023'ten beri 7.200 kişinin sürekli izlendiğini söylüyor. Bakanlık ayrıca, Haziran itibarıyla toplam 34 bin 183 Kuzey Koreli sığınmacının Güney’e yerleştiğini açıkladı.
Açıklanan rakamlara göre, COVID-19 pandemisi öncesinde her yıl ortalama binin üzerinde Kuzey Koreli Güney'e kaçıyordu ve bu rakam 2009'da 2.914 ile zirveye ulaşmıştı. Ancak, son yıllarda bu sayılar ciddi şekilde azaldı. Örneğin, ABD merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) verilerine göre 2020 yılında sadece 229 Kuzey Koreli Güney Kore'ye kaçabildi, bu da son yirmi yılın en düşük rakamıydı. 2023'te bu sayı hafif bir artışla 196'ya yükseldi, ancak pandemi öncesi rakamların çok altında kalmaya devam ediyor.
Seul yönetimi bu konuda kendisine gelen sert eleştirilerin ardından yeni bir entegrasyon sistemi, kontrollerin sayısını artırma gibi çeşitli önlemler almaya çalışsa da, bu insanların hiçbir zaman ‘Güney Koreli’ olarak görülmedikleri belirtiliyor.
Güney’e iltica eden Kuzeyliler, geçirdikleri soruşturmanın ardından, Güney Kore hükümeti tarafından işletilen bir yeniden yerleşim eğitim tesisi olan Hanawon’da üç ay kaldıktan sonra devlet tarafından kiralık bir eve yerleştirilip, yanlarına verilen birkaç günlük erzakla birlikte kendi başlarının çaresine bakmak zorunda bırakılıyor.
Eğitim ve iş bulma konusunda çeşitli teşvikler uygulansa da, pratikte ortaya sorunlar oldukça dikkat çekici. Örneğin, konuyla ilgili 2021 yılında BBC’ye konuşan bir Kuzey Koreli, sığınmacıların özellikle iş bulma konusunda görmezden gelindiklerini vurguluyor.
Çoğunlukla hizmet sektöründe çalışmak zorunda kalan Kuzeylilerin, ilerleyen yaşlarda yapabilecekleri işler ise çok sınırlı…
Propaganda, Kuzey ve Güney Kore arasında devam eden gerilimin en önemli parçalarından. Özellikle propaganda konusunda, Güney ve Batı medyasında çoğunlukla Kuzey Kore’yi anlatan haberler görsek de, Seul yönetimi, sınıra kurduğu hoparlörler, Kuzey’e gönderdiği broşürler ve Kuzey vatandaşlarına yönelik iltica teşvikleriyle bu propaganda savaşında oldukça aktif bir performans sergiliyor.
Ancak, Güney’e iltica eden Kuzeylilerin yaşadığı sosyal problemlerin Güney Kore siyasetindeki yeri de günden güne artıyor. Kuzey’den kaçanların ‘insan hikayelerini’ sıkça öne çıkaran Güney Kore, hikayenin devamında yaşananları göz ardı ediyor.
