Dünyanın dört yanındaki Çinliler Ejderha Yılı’na girmeye hazırlanıyor. Çin Ay Takvimi’ne göre 10 Şubat’ta başlayacak olan Ejderha Yılı, kendilerinin ejderha soyundan geldiğine inanan, bu yılda doğanların şanslı, bilge, karizmatik ve lider özellikli olduğunu düşünen Çinliler için şimdiden büyük renklilik barındırmaya başlamıştır. Geri sayımın sürdüğü şu günlerde Çin’in cadde ve sokaklarında havai fişekler ve maytaplar eşliğinde bolca ejderha dansı yapıldığına eminim.
Wolfram Eberhard’ın “Çin Simgeleri Sözlüğü”ne göre ejderha Çin’in en karmaşık simgelerinden biridir. Birçok mitolojik ve kozmolojik kavramı bünyesinde birleştiren ejderhanın, güneşin doğduğu yer olan doğuyla bağdaştırıldığını ve tarih boyunca “Göğün Oğlu” Çin imparatorunun simgelerinden biri olduğunu da belirteyim.
Bir not: İmparatorun Beijing’deki sarayı Yasak Şehir’deki Yüce Uyum Salonu’ndaki ejderha süslerinin sayısı 12654’tür ve saraydaki herhangi bir yapının çatısında, kapısında, sütununda vb. pek çok ejderha motifi görülebilir. Yasak Şehir’in aynı zamanda “Çin ejderhasının evi” olarak anılmasının nedeni de budur.
Batı ejderhası-Çin ejderhası farkı
Bir Batılıya ejderhadan söz ettiğinizde zihninde hemen canavar görüntüsü belirir. Korkutucu, güçlü, gökyüzünden ya da yeraltından çıkıp gelen, yok edici, çirkin bir figürden ibarettir ejderha. Ama Çin’de çok daha yumuşak ve Batı’dakinin tam tersi simgesel anlama sahiptir. Çin ejderhası, değişik canlıları kapsayan bir bütün niteliğindedir ve doğanın gücünün yansımasıdır, bahar yağmurlarının, verimliliğin özdeşidir.
Kış aylarını yerin altında geçirdiğine, ikinci ayın ikinci gününde göğe çıktığına, gök gürlemeleriyle gelen bahar yağmurlarını başlattığına inanılır. Kısacası ejderha baharın müjdecisi, tarlalarda çalışmaya başlanabileceğinin habercisidir. Bu nedenle Çin takvimine göre beşinci ayın beşinci günü kutlanan, UNESCO’nun “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasları” listesine aldığı, 2500 yıllık geçmişi bulunan Ejderha Kayığı Bayramı, Çin’deki en önemli geleneksel bayramlardan biridir.
Görevlerinden biri de hazineleri korumak olan Çin ejderhasının her biri ayrı yeteneklere sahip dokuz oğlu vardır ve bu yeteneklerin arasında “insanları yok etmek” yoktur! İncil ve Tevrat’ta kötülüğünden söz edilen Batı ejderhası ise yok edecek insan aramaktadır adeta!
Ateş ya da su püskürtmek
Eski Çin’de kuraklık dönemlerinde ejderhanın yağmur getirmesi için tapınaklarda topluca dua edilirmiş. Sayfadaki görsellerden de anlaşılacağı üzere, ağzından ateş püskürten Batı ejderhasından farklı olarak Çin ejderhası su püskürtür, ateşle değil suyla ilişkilidir, bereket ve iyilik getirir, korkutucu değil sempatiktir. Taoizm’de de zorlu sorunlar ve insanlığın çektiği acılar karşısında ejderhanın yardıma çağrılabileceğine inanılır.
Eski Türklerde de 12 hayvanlı takvimin bulunduğunu ve aralarında Ejderha Yılı’nın olduğunu hatırlatalım. Kaşgarlı Mahmud “Divanı Lügatit Türk”te eski Türk takviminde bir devir teşkil eden 12 yılın 12 hayvan (fare, öküz, kaplan, tavşan, ejderha, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz) ismi taşıdıklarını söylüyor. Ejderha Yılı’nın atalarımız için de talih ve zenginlik anlamına geldiğini bilmek, ilginç.
Bir de parantez açalım… Türkiye dahil, Batı’da Çin’le ilgili kitapların kapaklarında ejderha figürünün kullanıldığına tanık olmuşsunuzdur. Oysa yer verilen sevimli Çin ejderhası değil, ağzından ateş püskürten kötücül Batı ejderhasıdır! Çoğu zaman Çin’i korkuyla eşleştirmek için bilinçli olarak yapılır bu hata.
Çinliler tarafından milli birliğin manevi sembolü olarak görülen, Çin milletinin sonsuz uğuru olduğu kabul edilen ejderhayla bol bol karşılaşacağımız yeni bir yıla giriyoruz. Tüm Çinli dostlarımın Ejderha Yılı kutlu olsun.
YAZARIN TÜM YAZILARI İÇİN TIKLAYIN
