Pakistanlı gazeteci: Imran Khan destekçileri seçimleri kazansalar da hükümet kuramayacaklar

Pakistan'da 8 Şubat Perşembe günü yapılan genel seçimlerin ardından, aralarında eski başbakan Şahbaz Şerif'in Pakistan Müslüman Ligi-Navaz (PML-N) partisinin de olduğu beş siyasi parti, koalisyon hükümeti kurma konusunda anlamaya vardıklarını duyurdu. Bu, tutuklu eski başbakan İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin (PTI) desteklediği 93 bağımsız milletvekili 266 sandalyeli Ulusal Meclis'e girmeye hak kazanmış olsa da hükümette yer alamayacakları anlamına geliyor.

Pakistan'da yaşanan seçim sürecini, Imran Han destekçilerinin seçim zaferinin ne anlama geldiğini ve ülkeyi bekleyen muhtemel gelişmeleri, Pakistanlı gazeteci Noor Ullah ile konuştuk.

Biden ekibinin Asya mesaisi: Son kartlarını oynuyorlar

Süresinin tamamlanmasının belirli nedenleri vardı. Ve bu, Pakistan parlamentosunun görev süresini 4. kez tamamlayışıydı. Bundan önce parlamentolar süreleri dolmadan feshediliyordu. Ancak 2002'de seçilen parlamento görevini tamamladı. Daha sonra 2008'de yeni bir parlamento geldi ve o da süresini tamamladı. Ardından 2013 yılında Meclis görev süresini tamamladı ve bu, 2018 yılında üst üste seçilen 4. dönem oldu. Bu dönem ise parlamentonun Ağustos 2013’te görevini tamamlaması parlamentonun dağılması değildi çünkü seçimle ilgili kritik bir durum vardı. Eski Başbakan İmran Han liderliğindeki Pakistan Adalet Hareketi en büyük parti olduğunu iddia ediyordu ve bu seçimde hâlâ en fazla sayıda seçilmiş üyeye sahip oldukları için bunu kanıtlıyorlar.

Liderleri Imran Khan hapiste. Başka liderler de var. Diğer liderler de hüküm giydi ya da davaya müdahil oldular. Yani hapisteydiler ya da kampanyaya katılamayacaklardı. Yani ana siyasi partiler arasında sadece Halk Partisi vardı. Kampanyasını ilk başlatan parti Halk Partisi oldu, ardından da bazı dini siyasi partiler, Pakistan Müslüman Birliği başkanı Navaz Şerif başlattı. Navaz geçen yıl, sanırım 21 Ekim'de Pakistan'a geri döndü ama bir süre sessiz kaldı ve muhtemelen Ocak ayının sonlarında asıl kampanyalarına başladı. Yani bu seçimlerde geleneksel bir kampanya tarzı yoktu ama Pakistan Adalet Hareketi bunu iyi yaptı ve seçmenlerine ulaşmak için gerekli araçlara, yollara veya stratejilere sahipti.

Son birkaç günde nihayet seçim atmosferini gördük. Geleneksel olarak daha uzun bir seçim dönemiydi ama bu sefer biraz farklıydı. Ancak yine de çok iyi bir seçmen katılımı elde ettik ve özellikle de Imran Han’ın önderlik ettiği partiye kesinlikle güveniyoruz. Ancak aynı zamanda bu seçimlerde Pakistan Halk Partisi ve Pakistan Müslüman Birliği ve Navaz Şerif gibi tüm siyasi partilerin oy sayısında da artış olduğunu görebilirsiniz. Dolayısıyla seçmen katılımı oldukça iyi oldu. Seçmenler yalnızca oy vermek ve kendi partisine destek vermek için ortaya çıkmadı, tüm partiler iyi sonuçlara ulaştı. Yani bunların hepsi seçim kampanyasıydı ve artık hepsi bitti. Seçim kampanyası bitti, sonuçlar geldi ve kabine kurma aşamasına gelindi.

Evet evet, elbette. Bağımsız adayların çoğunluğu Pakistan Adalet Hareketi’nden ve bunun temel nedeni mazbatalarının ellerinden alınmasıydı. Ve bu aynı zamanda oldukça hukuki bir konu. Parti içi seçim yapmadılar, seçim mazbatalarını da ilk defa kaybetmiyorlar, sırf parti içi seçimleri zamanında yapmadıkları için de seçim mazbatalarını kaybettiler.

Ancak bağımsız adaylık Pakistan'da normal bir şey. Önceki seçimlerde de çok sayıda adayın bağımsız olarak kazandığını gördük. Seçimlerini yönetebilen, kendi seçim bölgelerinde iyi bir popülariteye sahip olan ve isimsiz veya bir siyasi partinin yardımı olmadan oy alabilen kişiler...

Yani her zaman vardı ancak bu sefer sayıları çoktu. Mecliste Imrah Han’ın partisinden yaklaşık 92 üye var. Partinin desteğiyle seçimi kazandılar. Öte yandan onlar bağımsızlar ama yasalarımıza göre herhangi bir partiye katılmalarına da izin veriliyor. Yalnızca, başka bir partiye katılmaları etik açıdan iyi olmazdı. Ancak kanun onların istedikleri partiye katılmalarına izin veriyor. Partilerinden ayrılmamalılar, ben şahsen ana akım siyasi partilerin onlardan uzak durması gerektiğini düşünüyorum çünkü durum çok açık. Imran Khan, Ulusal Meclis'te en fazla sandalyeye sahip olan siyasi partiye liderlik etti. Bağımsız hükümet kurulamayacak.

Evet, biliyorsunuz parlamenter hükümet sisteminin sorunu bu. Parlamentoda çoğunluğun kanıtlanması gerekiyor. Yani meclisteki toplam 265 sandalyede en az 133 sandalye gerekiyor. Yani Pakistan Adalet Hareketi yalnızca 92 kişiyle hükümet kuramaz. Öte yandan, Tüm Hindistan Müslüman Birliği ve Pakistan Halk Partisi iki siyasi parti. Pakistan Halk Partisi ile Tüm Hindistan Müslüman Birliği’nin bir araya gelerek hükümet kurması çok kolay. Bu da çok normal çünkü adaylarını belirlediler, Sayın İmran Han'ın parlamentodan ayrılmasından sonra Başbakan olan Sayın Şahbaz Şerif'i de eski Başbakan olarak aday gösterdiler.

Dolayısıyla önümüzdeki birkaç gün içinde düzgün bir hükümete sahip olacağımızı düşünüyorum, her ne kadar pek çok zorlukla karşılaşsalar da hükümeti kolayca kurabilirler.

Sanmıyorum. Tek bir ihtimal vardı, eğer çoğunluk elde ederlerse ve kolayca kendi hükümetlerini kurabilirlerse o zaman belki biraz rahatlayabilirlerdi. Şu anda hükümlü ve belli davaları var, halen devam eden davaları da var. Bu yüzden onun için pek bir rahatlama olacağını düşünmüyorum. Son 10 yıldır iktidarda oldukları illerden biri olan Hayber-Pahtunhva’da hükümet kuracaklar. Bu, üst üste 3. dönem olacak. Dolayısıyla diğer siyasi partilerle iyi anlaşmaları halinde ancak orada hükümet kurabileceklerini düşünüyorum. Ama ne yazık ki izole edilmiş gibiler. Kendi ideolojileri, politikaları veya stratejileri nedeniyle diğer tüm siyasi partilerle veya diğer siyasi liderlerle aynı masada oturmak istemiyorlar çünkü onların bu ülkeye karşı adil olmadığını, iyi insanlar olmadıklarını düşünüyorlar ve onlarla el sıkışmak istemiyorlar.

Öte yandan, ekonomi iyi durumda olmadığı için yeni hükümetin önünde büyük zorluklar olacak. IMF ile uğraşıyoruz. Belli şartlarımız var. Elektrik ve gaz fiyatlarında, vergilerde ve diğer konularda birçok durumda hükümet halka kolaylık sağlayamıyor. Dolayısıyla yeni gelecek hükümetin önünde büyük zorluklar olacak. Pakistan halkını nasıl memnun edebiliriz? Görüyorsunuz, bu ülkede 2 buçuk milyon insan var. Bu nedenle hükümet kuracak herhangi bir partinin çok dikkatli olması gerekiyor. Ne yapabileceklerini, nasıl performans gösterebileceklerini, insanları nasıl memnun edebileceklerini, işleri nasıl yürütebileceklerini, borçlarını nasıl geri ödeyebileceklerini düşünmeleri gerekiyor. Ve böylece pek çok şey var. Her ne kadar Halk Partisi herhangi bir bakanlık almadıklarını ancak hükümette yer alacaklarını açıklasa da Halk Partisi ve Pakistan Müslüman Birliği el ele verdi. Dolayısıyla bu durumu göz önünde bulundurarak, bir sonraki seçimin diğer partiler açısından daha kritik olacağını düşünüyorum. Pakistan Adalet Hareketi, hükümette olmadıkları takdirde daha güvenli tarafta olacak, böylece eleştirmeye devam edebilecekler. Ancak yine de nasıl performans gösterdikleri önemli olacak. Eğer siyasi kurallara, siyasi sisteme göre giderlerse bir sonraki seçimlerde iyi bir konumda olacaklarını düşünüyorum. Temenni ve ümit ediyorum ki Meclis görev süresini tamamlar ve bir sonraki seçim 5 yıl sonra olur. Ama kimse bilemez. Daha önce de gördüğümüz gibi Pakistan gibi bir ülkede işler hızlı değişiyor, her an her şey olabilir. Bu nedenle siyasi partilerin, üyelerini yanlarında tutabilmeleri için her türlü duruma hazırlıklı olmaları gerekiyor. Bu Pakistan Adalet Hareketi için bir zorluk, ancak önümüzdeki dönemde diğer siyasi partiler için daha büyük bir zorluk.