Zülal Çelik
Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC), 1989'da kurulan ve 21 üye ülkeyi içeren bir ekonomik forum. APEC'in en büyük hedeflerinden biri, sınır ötesi ticareti daha kolay ve engelsiz hale getirmek. Bu doğrultuda, gümrük vergilerini azaltmak, ticaret bariyerlerini kaldırmak ve serbest ticareti teşvik etmek gibi birçok girişim yürütülüyor.
Özellikle 1994 yılında belirlenen Bogor Hedefleri, gelişmiş ülkelerin 2020'ye, gelişmekte olan ülkelerin ise 2040'a kadar tüm ticaret bariyerlerini ortadan kaldırmasını amaçlıyor. Bu, APEC üyeleri arasında ticari malların daha hızlı ve düşük maliyetle taşınmasını sağlayarak ekonomik büyümeyi hızlandırmayı hedefliyor.
Türkiye APEC'e katılabilir mi?
APEC'in odaklandığı bölgesel coğrafya nedeniyle, Türkiye APEC üyesi değil ve bu organizasyon yalnızca Asya-Pasifik ülkelerini kapsıyor. Ancak, Türkiye'nin bu organizasyona zaman zaman ilgi gösterdiği biliniyor. Coğrafi olarak bu bölgenin dışında kalmasına rağmen, Türkiye'nin Asya ile giderek güçlenen ticari ilişkileri ve Kuşak ve Yol İnisiyatifi çerçevesinde yürüttüğü projeler, APEC etkinliklerine ilgisini artırabilir. Türkiye'nin Asya-Pasifik'teki serbest ticaret anlaşmaları ve ekonomik iş birliği potansiyeli de göz ardı edilmemeli.
Çin ve APEC arasındaki güçlü ekonomik bağlar
Çin ile APEC üyeleri arasındaki ekonomik ve ticari iş birliği son yıllarda giderek derinleşiyor. 2022 yılında, Çin'in toplam ithalat ve ihracat hacmi içinde APEC üyelerinin payı yüzde 59,7'ye ulaştı. Bu da yaklaşık 33.739 milyar ABD doları gibi büyük bir ticaret hacmi anlamına geliyor. Çin'in ilk on ticaret ortağından sekizi, APEC üyesi ve Çin aynı zamanda 13 APEC ekonomisinin en büyük ticaret ortağı konumunda.
APEC ekonomileri, Çin'in önemli yatırım ortakları arasında yer alıyor. 2022 yılında, Çin'in APEC ekonomilerine yaptığı yatırımlar, ülkenin toplam yabancı yatırımlarının yüzde 86,6'sını oluşturdu. Ayrıca, Çin’in yurt dışına yaptığı doğrudan yatırımların yüzde 73,3’ü APEC ekonomilerine yöneliyor.
2024 APEC Zirvesinde neler konuşulacak?
Bu yılki zirvede, sürdürülebilir kalkınma, dijital ekonomi, enerji güvenliği ve bölgesel ekonomik entegrasyon gibi kritik başlıklar ele alınacak. Özellikle Çin, Kuşak ve Yol İnisiyatifi ile APEC'in "Asya-Pasifik Serbest Ticaret Bölgesi" oluşturma yolundaki ilerlemelerini birleştirerek, bölgedeki ekonomik bağları güçlendirmeyi hedefliyor. Çin Makroekonomi Enstitüsü'nden Luo Rong'a göre, Çin'in pazar açma önlemleri ve iş ortamının iyileştirilmesi, bölgesel ekonomik büyümeye yeni bir ivme kazandırıyor.
Beijing'de 2014 yılında düzenlenen APEC zirvesinde Çin, Asya-Pasifik Serbest Ticaret Bölgesi Yol Haritası'nı önerdi ve son 10 yılda bu doğrultuda tarifelerin azaltılması, hizmet ticaretinin artırılması ve yatırım kolaylıkları sağlanması konusunda önemli adımlar atıldı.
Öne çıkan konulardan biri: Kadın girişimciler
APEC kurulduğu günden bugüne, kadın girişimcileri desteklemek için özel programlar düzenliyor. 2018’de Papua Yeni Gine’de düzenlenen APEC Kadın Liderler Zirvesi'nde, kadın girişimciler için yatırım ve iş birliği fırsatlarını artırma kararı alındı. APEC, kadınların iş dünyasında daha fazla yer alması gerektiğine inanıyor ve bu yönde çeşitli eğitim ve destek programları sunuyor.
Çin'in güçlü liderliği ile APEC vizyonu
Çin, APEC platformunda her zaman çok taraflı ticaret sisteminin güçlü bir destekçisi olmuştur. Bölgesel ekonomik entegrasyonu teşvik eden Çin, ticaret ve yatırımın serbestleştirilmesi ile bölge halklarına somut faydalar sağlamak için çeşitli işbirliği girişimleri ortaya koydu. Çin’in liderliği ile APEC ekonomilerinin entegrasyonu hız kazandı ve bölgenin küresel ekonomi içindeki rolü giderek arttı.
APEC zirvesi, sadece Asya-Pasifik ülkeleri için değil, küresel ticaretin geleceği için de kritik öneme sahip. Türkiye’nin bu gelişmeleri takip etmesi, bölgesel işbirliklerini güçlendirmesi ve Asya-Pasifik bölgesindeki etkisini artırması için önemli bir fırsat sunuyor.