Tatilcilerin uğrak noktası olan Yeni Kaledonya’nın sokakları şu günlerde yanıp küle dönmüş araçlar, yakılan mağaza, okul ve iş yerleriyle dolu. Fransa’nın Pasifik’teki deniz aşırı toprağı Yeni Kaledonya’da karışıklık 10 günü aşkın süredir devam ediyor.
Macron’un da diyalog ve müzakere sürecini yürütecek bir misyon oluşturmak amacıyla sürpriz bir şekilde adaya gideceği duyuruldu.
Macron’un Yeni Kaledonya ziyareti
Fransa Cumhurbaşkanı Macron tüm programlarını iptal ederek Salı akşamı şiddet olaylarının yaşandığı Yeni Kaledonya’ya doğru yola çıktı. Epey uzun bir yol (yaklaşık 17.000 km) kateden Macron bölgeye vardığında Perşembe sabahıydı.
Macron, söylendiği gibi Yeni Kaledonya’da her iki taraftan liderlerle görüştü. Görüşme sonrası yaptığı açıklamada, “Bu reformun şu anda zorla yürürlüğe girmemesi kararı aldım. Olayların yatışması, daha kapsamlı bir uzlaşı amacıyla diyaloğun yeniden başlatılması için birbirimize birkaç hafta süre tanıdık” dedi.
Macron, takım adada yeni bir referanduma varabilecek bir yol haritası da ortaya koyduğunu ifade etti.
Daha önce 2018 (56.7%), 2020 (53.3%) ve 2021’de (96.5%) referandum yapılmış, bağımsızlık karşıtları kazanmıştı. Bağımsızlık yanlıları 2021 referandumuna Kovid-19 pandemisinde katılımın düşük olması gerekçesiyle itiraz etti.
Sabah erken saatlerde açıklama yapan Macron protestocular tarafından kurulan barikatların kaldırılması çağrısı yaparken bölgeye gönderilen polisin “gerekli olduğu kadar kalacağını” söyledi. Geçtiğimiz hafta 1000’den fazla asker, polis ve ulusal güvenlik takviyesi bölgeye gönderilmişti. Fransız güvenlik güçleri 90’dan fazla barikatı kaldırdı. Ancak kaldırılan barikatlar “isyancılar” tarafından tekrar kurulmaya devam ediyor.
La Tontouta Havaalanı’na inişinde yaptığı açıklamada, birinci önceliğin olayların yatışması olduğunu söyleyen Macron, “halkın yanında yer almayı ve barış, huzur ve güvenliğe kavuşulmasını dilediğini” belirtti.
Bölgede son 40 yılın en sert şiddet olayları yaşanıyor
Artan şiddet olayları sonucunda 5’i sivil, 2’si jandarma olmak üzere 7 kişi öldü. Yüzlerce kişi ise yaralandı. Olağanüstü Hal ilan edildi. Şiddet olaylarına karışan 280 “isyancı” gözaltına alındı.
Yangınlar, yağmalama ve diğer şiddet olayları nedeniyle Nouméa’da ve çevresinde yüzlerce ev, iş yeri, mağaza, kamu binası hasar gördü. Bu yıkımın maliyetinin yüz milyonlarca euro’yu bulduğu tahmin ediliyor.
Ancak bu gerginlik yeni değil. Bağımsızlık arayışında olan Kanaklar, bölgenin Fransız toprağı olarak kalmasını isteyen kolonicilerin torunları ve sonradan yerleşenler arasında 10 yıllardır zaman zaman gerginlik yaşanıyordu.
Fransız hükümetinin durumu kontrol altına almak amacıyla Yeni Kaledonya'da çalışmalarda bulunduğunu ve "normale dönüş için yapılacak çok iş olduğunu" belirten Sözcü Prisca Thevenot, gelecek haftalarda Başbakan Gabriel Attal'ın da adaya gideceğini söyledi.
Kanaklar neye karşı?
Ulusal Meclis, 15 Mayıs’ta oy hakkı tasarısını 153’e karşı 351 oyla kabul etmişti. Aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi ve sağcı Cumhuriyetçiler Partisi ve Macron’un partisi Rönesans’tan ezici bir çoğunluk lehte oy kullanmıştı.
Fransız Senatosu 2 Nisan’da New Kaledonya’da en az 10 yıl yaşayan tüm sakinler için oy hakkının genişletilmesini sağlayan anayasal değişikliği onayladı.
Macron 2023 yılı itibarıyla bağımsızlık yanlısı ve karşıtı partileri takım adaların statüsü konusunda anlaşmaya varmaya çağırmıştı.
Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlıları, yerel halkın gücünün azalmasına neden olacak anayasal reform girişimine karşı çıkıyor.
1998 tarihli Nouméa anlaşmasına göre, sadece Yeni Kaledonya'nın yerli halkı yani Kanaklar ve uzun süredir bölgede ikamet edenler yerel seçimlerde ve referandumlarda oy kullanma hakkına sahip. Bunun amacı, yerli Kanak nüfusu ve Fransa’dan gelenlerin nüfusu arasında dengeyi korumaktı.
Yeni Kaledonya'nın yerel halkı Kanaklar, halihazırda 270 bin olan ada nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ını oluşturuyor.
Fransız hükümeti, anayasa değişikliği tasarısıyla takım adadaki 25 binden fazla Fransız seçmenin seçimlerde oy kullanmasının yolunu açmak istiyor.
Kanaklar ise bölgede en az 10 yıl yaşayanlar için oy hakkının genişletilmesini sağlayacak tasarıya karşı çıkıyor.
Görüş ayrılıkları
Yeni Kaledonya 1800’lü yılların ortalarından bu yana Fransız toprağı.
Bölgede yaşayanlar etnik kökene bağlı olarak katı bir biçimde ayrışmış durumda. Yeni Kaledonya’nın Fransa’nın parçası olarak kalması mı, yoksa özerk veya bağımsız olması mı gerektiği konusunda derin görüş ayrılıkları var.
Fransa’nın sömürge geçmişi peşini bırakmazken, Macron’un hedeflediği gibi önümüzdeki günlerde bu farklı düşünen kesimler arasında diyaloğu sağlayıp sağlayamayacağı merak konusu.
ü
Kaynak: France 24 ÖZEL HABERLERİN TAMAMI İÇİN TIKLAYIN
