İnsanların diğer canlılardan, en ayırt edici özelliği olan hayal kurmak, artık sadece insanlara özgü değil. Nasıl ki insanlar, bir odayı eyleme geçmeden önce kafasında dizayn edebiliyorsa veya henüz gerçekleşmemiş bir olay hakkında sayısız olasılığı hesaplayabiliyorsa, fareler de yapabiliyor. Öyle ki fareler, yalnızca düşüncelerini kullanarak yollarını bulabiliyor. Bu da kemirgenlerin bir tür hayal gücüne sahip olduğunu kanıtlıyor.
Dünyaca ünlü hakemli bilim dergisi Science’da yayınlanan makalede, beynin hipokampus adı verilen bölgesinin, daha önce keşfedilen ortamları kaydederek, zihinde bir tür harita oluşturduğu yer alıyor. Bir kişi bir ortamda belirli yerlerden geçtiğinde beyinde belirli nöronlar ateşleniyor. Dolayısıyla insanlar, daha önce gittikleri yerleri, zihinlerine kaydedip, gerektiği zaman kullanabiliyorlar.
FARELER YOLU HAYAL EDEREK BULDU
Farelerin de aynısını yapıp yapamayacağını araştırmak için, farelerin beyinlerine ameliyatla elektrotların yerleştirildi. Fareler daha sonra, üç boyutlu bir sanal gerçeklik (VR) arenasındaki bir koşu bandı topunun üzerine yerleştirildi ve ekranda ona doğru koşmaları için bir hedef gösterildi.
Fareler hareket ettikçe ve koşu bandı topu döndükçe, hayvanın VR ortamındaki görünen konumu, sanki fare gerçek bir ortamda koşuyormuş gibi ekranda güncellendi. Fareler, hedefe ulaştığında bir ödül aldılar ve hedef, VR ortamına taşındı. Daha sonra işlem tekrarlandı.
İlk aşamada hayvanların hipokampusündeki aktivite kaydedildi. Bir sonraki adımda araştırmacılar, koşu bandını VR sisteminden ayırdı. Fareler bu sefer yolu bulabilmek için, zihinlerinde bunu yolu hesaplamaları gerekiyordu. Sonuçlar, farelerin gerçekten de sadece beyin aktivitelerini kullanarak hedefe gidebildiklerini ortaya koydu.
BU ALANDA İLK ÇALIŞMA
Ekibin lideri Çinli bilim insanı Chongxi Lai, “Fareler gerçekten de çevredeki yerlerin temsilini oraya gitmeden etkinleştirebiliyor. Bu, belirli bir senaryo dâhilinde kendimizi geçmişe veya geleceğe yansıtmamızı sağlayan, belirli bir hayal gücü türünün temel yapı taşı” diyerek, farelerin de bu yapıyı kullanabildiklerini belirtti. Ayrıca çalışmanın sekiz yıl sürdüğü bilgisini verdi.
Buna ek olarak, söz konusu çalışmanın, hayvanların istedikleri zaman, şu anda bulundukları yerden, uzaktaki yerlere ilişkin beyin temsillerini esnek bir şekilde etkinleştirebildiklerini gösteren ilk çalışma olduğunu söyledi.
