Zülal Çelik
Çin’in Ortadoğu'daki diplomatik çabaları son yıllarda belirgin şekilde artarken, İran ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle olan ilişkilerde kaydedilen gelişmeler, bölgedeki dengeleri yeniden şekillendiriyor. CGTN Türk'e özel bir röportaj veren İranlı gazeteci ve Politik Ekonomi Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Pooya Mirzaei, Çin'in bölgedeki arabuluculuk rolünü, UAEA temaslarını ve İran’ın diplomatik adımlarını değerlendirdi.
UAEA'nın İran temasları ve sonuçları
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi’nin İran ziyaretini ele alan Mirzaei, bu temasların ilk etapta olumlu bir atmosfer yarattığını, ancak Avrupa tarafından alınan kararların durumu gerdiğini belirtti. İran'ın gelişmiş santrifüjler devreye alarak uranyum zenginleştirme oranını yüzde 60’ın üzerine çıkardığını vurgulayan Mirzaei, “Grossi’nin İran’dayken dile getirdiği talepler karşılanabilirdi, ancak Avrupa'nın gerilimi artıran adımları İran’ın stratejik sabrını zorladı.” dedi.
İran'ın IR-6, IR-7 ve IR-8 gibi gelişmiş santrifüjlerle üretim kapasitesini artırdığına dikkat çeken Mirzaei, Avrupa'nın tutumunu anlamakta zorlandıklarını ifade etti.
İran ve Suudi Arabistan arasında güçlenen iş birliği
Çin’in arabuluculuğunda gerçekleşen İran ve Suudi Arabistan yakınlaşmasına değinen Mirzaei, bu sürecin iki ülke arasındaki ilişkileri derinleştirdiğini belirtti. “20 ay önce imkânsız görülen bu iş birliği, şimdi askeri ve güvenlik alanlarını da kapsıyor.” diyen Mirzaei, Çin’in bu süreçteki kritik rolüne vurgu yaptı.
Mirzaei ayrıca, İran’ın Türkiye ve Mısır ile olan ilişkilerinde de yeni bir sayfa açıldığını söyleyerek “Ortadoğu'nun dört direği olan İran, Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır’ın iş birliği, bölgenin geleceğini şekillendirebilir.” dedi. Mirzaei, Mısır Dışişleri Bakanı’nın Tahran ziyaretlerinin bu iş birliğinin bir göstergesi olduğunu ekledi.
Çin'in küresel ve bölgesel güç olarak rolü
ABD’nin Ortadoğu’dan çekildiğini ve bu boşluğun Çin tarafından doldurulduğunu belirten Mirzaei, “Rusya ekonomik sorunları nedeniyle bölgede etkili olamıyor, ancak Çin bu eksikliği kapatabilecek kapasitede,” dedi. Çin’in sadece İran ve Suudi Arabistan arasında değil, Yemen-Suudi Arabistan ve Filistin grupları arasında da arabuluculuk yaptığını hatırlattı.
Pakistan'ın bölgedeki jeopolitik önemine dikkat çeken Mirzaei, Çin'in Pakistan ile olan ilişkilerinin İran, Türkiye ve Suudi Arabistan’la olan bağlarını güçlendirdiğini ifade etti.
"Çin'in çabaları memnuniyetle karşılanıyor"
Çin’in diplomatik girişimlerinin bölge ülkeleri tarafından olumlu karşılandığını belirten Mirzaei, “Ortadoğu, büyük ölçüde bölgesel güçler tarafından yönetilmelidir. Çin bu süreçte ilişkileri kolaylaştırıp güçlendirdiği sürece, bu çabalar memnuniyetle karşılanacaktır.” dedi.
