Tarihin tozlu sayfaları, pek çok önemli olaya tanıklık etti. Milyonlarca kişi, tarihte bugün hangi gelişmelerin yaşandığını merak ediyor. Bağımsızlık mücadelelerinin de iz bırakttığı 9 Ocak’ta, Türkiye’de ve dünyada meydana gelen olaylar neler? I. Dünya Savaşı'nda 9 Ocak’ta neler yaşandı? Türkiye’nin mücadelesinde bu tarihin önemi nedir? Dünyada 9 Ocak günü hangi olaylar gerçekleşti?
İşte, tarih akışını etkileyen unutulmaz olaylar...
9 Ocak Çanakkale Zaferi
19 Şubatta başlayan donanma yoluyla boğazın zorlanması, 9 ay sonunda sonuçlandı. Tarihte 9 Ocak İtilaf Devletleri'nin Gelibolu Adası'ndan tahliyesi yapıldı. Bu zafer, milli mücadelede büyük bir adım olmuştur.
Dünyada ve Türkiye'de neler oldu?
Türkiye'de yaşanılanlar...
- 9 Ocak 1792 Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında 5 yıllık savaşın ardından, Yaş Antlaşması imzalandı.
- Osmanlı İmparatorluğu için "hasta adam" tabiri ilk kez 9 Ocak 1853'de Rus Çarı I. Nikolay tarafından kullanıldı.
- 9 Ocak 1936'da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Atatürk'ün de katıldığı bir törenle öğrenime başladı. Törende konuşan Millî Eğitim Bakanı Saffet Arıkan "Çürümüş görünen dünya kültürünü yeniden yaratacak olan Türk çocuklarıdır" dedi.
- 9 Ocak 1922'de Hatay'ın Dörtyol ilçesi Fransız işgalinden kurtuldu. (İtilaf güçlerine karşı "ilk kurşun" Dörtyol'un Karakese beldesinde Ömer Hoca'nın oğlu Kara Mehmet tarafından 19 Aralık 1918 tarihinde atılmıştır.)
- 9 Ocak 1926'da Piyango çekilişinin yalnızca Tayyare Cemiyeti'ne ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.
- 9 Ocak 1942'de Türk Tarih Kurumu Ziya Gökalp'in bütün eserlerinin yayımlanmasına, Türk Dil Kurumu da yeni bir Kur'an çevirisine karar verdi.
- Türkiye'nin 7. Başbakanı Hasan Saka 9 Ocak 1949'da görevinden çekildi.
- Basın İlan Kurumu 9 Ocak 1961'de kuruldu.
- 9 Ocak 1964'de ATAŞ Rafinerisi'ndeki grev, "millî güvenliği bozucu" nitelikte olduğu gerekçesiyle Bakanlar Kurulu tarafından 1 ay süreyle ertelendi.
- 9 Ocak 1968'de Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'nde bir köpeğin kalbi değiştirildi. Ameliyattan kırk dakika sonra bakım güçlüğü nedeniyle köpek "uyutuldu".
- 9 Ocak 1969'da Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bir ay süreyle tatil edildi. 6 Ocak günü üniversitede Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakılmıştı.
- 9 Ocak 1978'de Akaryakıt sıkıntısı had safhada; akaryakıtı biten hastaneler hasta kabul etmemeye ve yatan hastaları taburcu etmeye başladılar.
- 9 Ocak 1978'de Bir günde 14 yer bombalandı. İstanbul'da 5, Ankara'da 7, Trabzon ve Afşin'de de birer yere atılan bombalar hasara yol açtı.
- 9 Ocak 1978'de İstanbul'da Çapa Tıp Fakültesi şiddetli soğuk nedeniyle tatil edildi.
- TEKEL Genel Müdür Vekili Esat Gühan 9 Ocak 1978'de görevden alındı, yerine vekaleten Orhan Özet getirildi.
- Ankara'da iki tren 9 Ocak 1979'da çarpıştı. Çoğu işçi ve öğrenci olan 32 kişi öldü.
- Yeşilköy Havalimanı'nda kanlı baskını gerçekleştirdikten sonra müebbet hapse mahkûm olan Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed adlı iki Filistinli gerilla, 9 Ocak 1979'da Sağmalcılar Cezaevi'nden kaçtı.
- Ege Kıta Sahanlığı görüşmeleri, 9 Ocak 1979'da Viyana'da büyük bir gizlilik içinde başladı.
- 9 Ocak 1984'de Yargıtay bir karar verdi; emekli işçiye verilen altın madalyanın bedeli, kıdem tazminatından düşülecek.
- Yargıtay, 9 Ocak 1987'de Milliyetçi Hareket Partisi'nin Alparslan Türkeş'in üzerinde bulunan mal varlığının Hazine'ye devrine karar verdi.
- 9 Ocak 1991'de Toplu taşıma araçlarında sigara içilmesi ve tütün mamullerinin reklamının yapılması yasaklandı.
- Güner Ümit'in, 9 Ocak 1995'de İnter Star'da yayınlanan "Süper Turnike" programında, Alevilerde "ensest" olduğunu ima eden sözleri üzerine, Aleviler iki gün boyunca televizyon önünde gösteri yaptı. İki günün sonunda programın yayından kaldırılacağı açıklandı.
- Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin cesedi Eyüp Spor Salonu'nun yakınındaki arsada 9 Ocak 1996'da bulundu. Gazeteci Metin Göktepe bir gün önce görevini yaparken polisçe engellenmiş ve gözaltına alınmıştı.
- Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, 9 Ocak 1996'da Sabancı Center'da vurularak öldürüldü. Olayı DHKP/C örgütü üstlendi.
- Başbakanlık Kriz Yönetimi Merkezi yönetmeliği 9 Ocak 1997'de Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik, kriz hallerinde kimi yürütme yetkilerini Genelkurmay Genel Sekreterliği'ne veriyor.
- 9 Ocak 2007'de Adana'dan Irak'a giden, içinde Türk işçilerinin bulunduğu, Moldova'lı bir şirkete ait Antonov tipi bir uçak, Bağdat'ın Beled Havaalanı pistine 200 metre kala düştü: 34 kişi öldü.
- 9 Ocak 2009'da Nâzım Hikmet'in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına ilişkin 1951 yılındaki Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırıldı.
Dünyada yaşanılanlar...
- Bizans İmparatoru Zeno, Başkent Konstantinopolis'i terkederek Antioch'a (Antakya) kaçmaya zorlandı, böylelikle birinci saltanatı 9 Ocak 475'de sona ermiş oldu.
- Connecticut, 9 Ocak 1788'de Amerika Birleşik Devletleri Anayasasını onaylayan 5. eyalet oldu.
- 9 Ocak 1839'da Fransız Bilimler Akademisi, Daguerreotype adı verilen bir fotoğrafçılık işlemini duyurdu.
- Mississippi, 9 Ocak 1861'de Birleşik Devletlerden ayrıldı.
- Mısır'da Kahire demiryolu 9 Ocak 1900'da tamamlandı ve ilk tren hizmete girdi.
- 9 Ocak 1900'da, İtalya'da Lazio takımı kuruldu.
- Moskova'da Kışlık Saray'a yürüyen işçilerin üzerine 9 Ocak 1905'de ateş açıldı.
- 9 Ocak 1916'da Seddülbahir Muharebeleri bitti.
- 9 Ocak 1951'de Birleşmiş Milletler genel merkezi açıldı.
- 9 Ocak 1951'de Washington Capitols kulübü kapatıldı.
- Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere 9 Ocak 1955'de İtalya'ya gitti.
- Birleşik Krallık Başbakanı Anthony Eden, 9 Ocak 1957'de sağlık nedenleriyle istifa etti.
- Panama Kanalı bölgesinde çıkan Amerikan karşıtı gösterilerde, 21 Panamalı ve 3 Amerikan askeri, 9 Ocak 1964'de öldü.
- 9 Ocak 1968'de Surveyor 7 adlı uzay aracı ay yüzeyine yumuşak iniş yaptı. Bu yolculuk Amerikalıların insansız ay yüzeyi araştırmalarının sonuncusu oldu.
- Meksiko tarihinde bilinen ilk ve son kez kar yağışı 9 Ocak 1968'de gözlendi, yağış 2 gün daha devam etti.
- Ses hızını aşan ilk yolcu uçağı Concorde, 9 Ocak 1969'da deneme uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.
- 9 Ocak 1970'de Birleşik Krallık'ta yapılan açıklamaya göre, bir hafta içinde Hong Kong gribinden 2850 kişi öldü.
- 9 Ocak 1972'de RMS Queen Elizabeth yolcu gemisi, Hong Kong'un Victoria Limanı'nda çıkan bir yangın sonucu yarı batık halde kaldı. Bu enkaz 1974 yılında bir James Bond filmi olan Altın Tabancalı Adam'da dekor ve plato olarak kullanıldı.
- 9 Ocak 1986'da Polaroid'in açtığı patent davalarını kaybeden Kodak firması, anında fotoğraf veren kamera (instant camera) işine son vermek zorunda kaldı.
- Karadzic liderliğinde Bosnalı Sırplar, 9 Ocak 1992'de “Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti”ni kurduklarını açıkladılar.
- İkinci Afrika Sosyal Forumu 9 Ocak 2003'de sona erdi.
- Mahmud Abbas, Filistin Devlet Başkanlığına 9 Ocak 2005'de seçildi.
- 9 Ocak 2007'de Merkez üssü Özbekistan'ın Başkenti Taşkent'in 200 kilometre güneydoğusu olan, 8 şiddetinde deprem meydana geldi.
- 9 Ocak 2011'de Iran Air'e ait 277 sefer sayılı uçuşu Urmiye yakınlarında düştü. 72 kişi hayatını kaybetti.
- Güney Sudan'da bağımsızlık referandumu 9 Ocak 2011'de yapıldı.
- Çin, SARS-CoV-2 virüsünden ilk ölümün gerçekleştiğini 9 Ocak 2020'de duyurdu
