Türkiye ile Suriye’nin ilişkileri normalleştirme sinyallerinin arkasından Türk Silahlı Kuvvetlerinin bulunduğu Suriye'nin kuzeyinde yer alan Afrin, El Bab, Mare ve Azez gibi yerlerde ÖSO içerisindeki bazı muhalifler sokaklara döküldü. Özellikle Türk bayrağına yönelik saldırılar endişe ve tepkilere neden oldu. Güvenlik kaynakları hem Türkiye içinde hem de Suriye’nin kuzeyinde eşgüdüm halinde yaşanan olayları yakından takip ediyor. Gelişmeler, “Türkiye'nin izlediği dış politikaya karşı düzeni bozmak isteyen provokatif eylemler” olarak nitelendirildi.
Suriye ile 2011 yılında başlayan savaş sonrasında tüm diplomatik ilişkiler kesilmişti. Ancak 2022’den buyana, ilişkilerin düzelmesi için çeşitli girişimlerde bulunuluyor. Suriye ile normalleşme çabaları ilk olarak 2022 yılında dışişleri bakanları düzeyinde Rusya’da başlamıştı, ancak Türkiye’nin seçim atmosferinde olması nedeniyle bu girişim yarıda kalmıştı.
PYD’den seçim hamlesi
Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkilerde yumuşama sinyalleri görülürken, ABD’nin bölgeden çekilip çekilmeyeceği konusunda tartışmalar yaşanıyordu. Bu dönemde PYD/YPG, Suriye’nin kuzeyinde işgal ettiği bölgede yerel seçim yapacağını açıkladı. Ancak Türkiye ile Suriye’den gelen tepkiler ve ABD’den beklediği desteği alamaması nedeniyle PYD/YPG seçimleri ertelemek zorunda kaldı.
Ardından Beşar Esad, 26 Haziran’da Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksander Lavrentiev ile Şam’da yaptığı görüşme sırasında Türkiye ile ilişkileri normalleştirmek için girişimlere açık olduğunu söyledi. SANA’nın haberine göre Esad, “Suriye, Suriye-Türkiye ilişkilerine yönelik tüm girişimlere, Suriye Devleti’nin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde ve terörizmin her türlüsüne karşı mücadele çerçevesinde açıktır” dedi.
Esad’ın bu çıkışının ardından, 28 Haziran’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile geçmişte olduğu gibi gelecekte de bir araya gelebileceklerini söyledi. Erdoğan, “Suriye ile yeniden diplomatik ilişkileri kurmamak için bir sebep yok. Geçmişte nasıl yaptıksa yine yapabiliriz. Suriye’nin iç işlerine karışmak gibi bir niyetimiz yok. Biliyorsunuz ailece görüşmeye varana kadar Sayın Esed’le geçmişte nasıl yaptıksa yeniden yapmamamız için bir sebep yok” ifadelerini kullandı.
Kapı açıldı
Erdoğan ve Esad’dan gelen olumlu mesajların ilk yansıması sınır kapısında görüldü. 2020 yılından buyana kapalı olan Ebu Zeydin Sınır Kapısı, 27 Haziran’da ticarete açıldı. Bu kapı aynı zamanda Halep’in doğusunda Suriye Hükümeti’nin kontrol ettiği bölgeler ile muhalefetin kontrolündeki bölgeleri birbirine bağlıyor.
ÖSO olarak adlandırılan ve içerinde çok sayıda farklı grubun bulunduğu Suriye muhalefetindeki bazı unsurlarsa bu durumdan çok memnun olmadı. İki ülke arasındaki yumuşama ve sınır kapısının açılmasına karşı eylemlere başladılar. Bu eylemler Kayseri’deki olaylarında ardından daha da tırmandırıldı ve Türk bayraklarının yakıldığı provokasyonlara dönüştü. Bazı eylemcilerin "Esad'la anlaşırsanız biz PYD'ye katılırız." sözleri kameralara yansıdı.
Müzakereler Bağdat’ta iddiası
Tüm bu gelişmeler yaşanırken dün Suriye basını iki ülkenin müzakerelerinin Bağdat’ta yapılacağını iddia etti. Suriye’de yayınlanan El-Vatan Gazetesi, Suriye ile Türkiye arasında ikili ilişkilerin normalleştirilmesi amacıyla gerçekleşecek müzakerelerin ilkinin Bağdat’ta yapılacağını yazdı. Suriyeli kaynaklara dayandırılan haberde, Ankara, Rusya ve Irak’la temas kurarak, Suriye ile üçüncü tarafların yer almadığı basına kapalı bir toplantı ayarlanmasını istedi. El Vatan, Türkiye ve Suriye arasındaki yakınlaşmanın Suudi Arabistan dahil Arap ülkelerinden, Rusya, Çin ve İran’dan da büyük destek gördüğü değerlendirmesini aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ŞİÖ’ye katılacak
Öte yandan gözler 3-4 Temmuz'da Astana'da düzenlenecek Şanghay İşbirliği Toplantısı'na çevrildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın zirveye katılması bekleniyor. Erdoğan-Esad görüşmesi Astana’da olur mu? sorusu geçerliliğini korurken Suriye konusunun Rusya Devlet Başkanı Putin ile yapılacak görüşmede gündeme gelmesi bekleniyor.
“Güvenliği tehdit” edici durumların ortadan kaldırılması, Suriyeli göçmenlerin dönüşleri için koşulların yaratılması ise Türkiye’nin dosyasındaki konular.
ü
