Zülal Çelik
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 6-8 Kasım tarihlerinde Türkiye-Çin Hükümetler Arası İşbirliği Komitesi'nin (HİK) ikinci toplantısı için Çin’in başkenti Beijing’e gitti. Ziyaret kapsamında, Çin Başbakan Yardımcısı Zhang Guoqing, Asya Altyapı Yatırım Bankası Başkanı Jin Liqun, Çin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Han Zheng ve Çin Maliye Bakanı Lan Fo'an ile bir dizi kritik görüşme gerçekleştirdi.
Toplantıya, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Çin Başbakan Yardımcısı Zhang Guoqing eş başkanlık etti. Görüşmeye iki ülkenin ilgili bakanlıklarından üst düzey temsilciler de katıldı.
Toplantının ana gündem maddelerinden biri, Orta Koridor Girişimi'nin Kuşak ve Yol İnisiyatifi ile uyumlaştırılması oldu. Türkiye'den başlayarak Kafkaslar üzerinden Orta Asya'ya ve Çin'e uzanan bu stratejik rota, küresel ticaret yollarında yeni bir alternatif olarak öne çıkıyor. Bakan Şimşek, Çin'in Türkiye'nin Asya'daki en büyük ticaret ortağı olduğuna vurgu yaparak, “Çin'le ticaretimizi güçlendirirken, daha sürdürülebilir ve dengeli bir yapıya kavuşturmayı hedefliyoruz. Karşılıklı yatırımlar, enerjide iş birliği, altyapı projeleri ve turizm gibi alanlarda daha fazla iş birliği yapılabilir.” dedi.
Bu çerçevede, 2015’te Antalya’da imzalanan “İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu ile Orta Koridor Girişimi'nin Uyumlaştırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası” kapsamında belirlenen hedeflere yönelik ilk Ortak Çalışma Grubu toplantısı da yapılmış oldu.
Orta Koridor Girişimi Türkiye için neden önemli?
Ukrayna’da devam eden çatışmalar ve İsrail’in Filistin’e saldırıları, küresel düzenin karmaşa dönemine girmesine neden olurken, mevcut sorunlara çözüm üretme yeteneği giderek zayıflıyor. Bu durum, dünya genelindeki ticaret ve tedarik zincirlerinde ciddi dengesizlikler yaratıyor. Kızıldeniz’deki tıkanmalar ve Rusya-Ukrayna çatışmasının derinleşmesiyle birlikte, küresel lojistikte yeni alternatiflere olan ihtiyaç daha da belirgin hale geldi. İşte tam bu noktada, Hazar Geçişli Doğu-Batı Orta Koridoru kritik bir çözüm olarak sahneye çıkıyor.
Orta Koridor, Türkiye'den başlayarak Kafkasya üzerinden Hazar Denizi'ni geçip Türkmenistan ve Kazakistan'dan Orta Asya ve Çin’e ulaşan bir hat olarak, tarihi İpek Yolu'nun yeniden canlandırılması için büyük önem taşıyor. Bu yeni ticaret rotası, Türkiye’nin demir ve kara yollarıyla Gürcistan ve Azerbaycan'a bağlanarak Hazar Denizi’ni aşıyor. Sonrasında Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan veya Kazakistan üzerinden Çin'e ulaşıyor. Bu kapsamda, Bakü (Azerbaycan), Aktau (Kazakistan) ve Türkmenbaşı (Türkmenistan) limanları, kombine taşımacılık için stratejik noktalarda yer alıyor.
Orta Koridor, özellikle denize çıkışı olmayan ülkeler başta olmak üzere, bölgedeki pek çok ülkenin ilgisini çekmeye devam ediyor. Şu an itibarıyla, Çin’den Avrupa’ya yılda sevk edilen 10 milyon konteynırın yüzde 96’sı denizyoluyla taşınıyor. Kalan yüzde 4’lük kısım ise Kuzey Koridoru olarak bilinen Trans-Sibirya Demiryolu hattını kullanıyor. Orta Koridor, bu deniz yoluna kıyasla 2 bin kilometre daha kısa ve iklim koşulları bakımından da daha avantajlı bir alternatif sunuyor. Bu sayede, Asya ile Avrupa arasındaki ulaşım süresini yaklaşık 15 gün kısaltarak, maliyetleri düşürüyor ve ticareti hızlandırıyor.
Türkiye'nin liman bağlantıları sayesinde, Orta Koridor aynı zamanda Asya’daki yüklerin Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Akdeniz'e ulaşmasını sağlayarak, bölgesel ticarette yeni fırsatlar yaratıyor. Orta Koridor'un etkin kullanımıyla birlikte, yıllık 600 milyar doları bulan Avrupa-Çin ticaret hacminden Orta Asya ülkeleri de ciddi ekonomik kazanımlar elde edebilir.
Bu potansiyeli değerlendirmek isteyen ülkeler, Türkmenistan, Kazakistan ve Azerbaycan'daki limanlarda lojistik merkezler ve serbest ticaret alanları kurarak, Trans-Hazar iş birliğinin daha da güçlenmesini hedefliyor. Orta Koridor, ticaretin yanı sıra, bölgesel iş birliği ve kalkınma için yeni bir fırsat penceresi açıyor.
Bakan Şimşek, Türkiye ve Çin arasındaki iş birliğinin sadece iki ülkenin değil, bölgesel ve küresel barış, refah ve istikrarın sağlanmasına da katkı sunacağını belirtti. "Orta Koridor, sadece ekonomik bir güzergah değil, aynı zamanda Asya ve Avrupa arasında bir barış köprüsüdür." diyen Şimşek, Türkiye'nin bölgedeki rolünün altını çizdi.
