Rusya ve Ukrayna arasında çatışmaların yakın zamanda şiddetlenmesi gelişmeleri yakından takip edenler için sürpriz olmayacak. Zira Ukrayna lideri Voledimir Zelenski, Batılı ülkelerin talep ettiği “nihai planı” hazırladığını ve hafta içinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden’a sunacağını duyurdu.
ABD merkezli The New Yorker kuruluşuna verdiği kapsamlı röportajda Zelenski, “zafer planı” olarak adlandırdığı yol haritasının ayrıntıları açıklamasa da ekim, kasım ve aralık ayında Washington yönetiminden daha fazla askeri yardıma ihtiyaç duyacaklarının sinyalini verdi. Zelenski’nin ABD’den talep ettiği yardımlara ek olarak Rus topraklarının iç bölgesinin vurulması iznini beklediği biliniyor.
Zelenski’nin beklediği izin aynı zamanda Batılı ülkelerin savaşa bir adım daha dahil olması anlamına geleceği ve ABD seçimleri yakınlaşırken belirsizliği artırdığı için bu plana Washington içinde şüpheyle bakanlar olduğu biliniyor. Yardımlar yapılmadığı takdirde ABD’nin Avrupa ve hatta İsrail’den Çin ile ilişkilere kadar etkisinin kırılacağı tehdidinde bulunan Zelenski, bunun gerekçesini “Putin’in ateşkes ile ilgisinin bulunmadığı” sözleri ile açıklıyor. Zelenski’ye göre Rusya ancak askeri anlamda büyük darbeler aldığı takdirde müzakere masasına oturabilir. Ukrayna lideri ABD’den istediği yardımı “Sadece Rusya’yı zayıflatmakla kalmayacak aynı zamanda Putin’in de pozisyonu tehdit edecek” sözleri ile açıklıyor.
Altı maddede Çin-Brezilya planı
Zelenski en azından önümüzdeki üç ay boyunca ağır bir savaşı arzulamasının gereği olarak müzakere için inisyatif alan ülkeleri de hedefe koyuyor. Ukrayna lideri Brezilya medyasına verdiği demeçte Çin ve Brezilya’nın sunduğu 6 maddelik barış planın “yıkıcı olduğu” gerekçesiyle eleştirdi. Oysa Çin ve Breilzya’nın sunduğu maddeler şunları ihtiva ediyordu:
1. Her iki tarafın da gerilimi artırmaması veya provokasyon yapmaması.
2. Hem Rusya hem de Ukrayna tarafından kabul edilen ve tüm barış planlarının "adil bir şekilde tartışılmasını" içeren uluslararası bir barış konferansı.
3. "Daha büyük ölçekte bir insani krizi önlemek" için insani yardımın artırılması, savaş esirlerinin değişimi ve sivillere yönelik saldırıların olmaması.
4. "Nükleer silahların yayılmasını önlemek ve nükleer krizden kaçınmak" için mümkün olan her türlü çaba gösterilmelidir.
5. Nükleer santrallere ve diğer barışçıl nükleer tesislere yönelik saldırılara "karşı çıkılmalıdır."
6. "Küresel sanayi ve tedarik zincirlerinin istikrarını korumak" amacıyla çeşitli konularda uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi.
Suçladığı planı yarın talep eder mi?
Çin ve Brezilya’nın sunduğu planın herhangi bir yerinde bu yönde mesaj olmamasına rağmen “toprak tavizi” anlamına geleceğini savunan Zelenski aynı zamanda Beijing yönetiminin süreci kendilerine danışmadan yürüttüğü şeklinde iddiası ile şaşırtmaya devam ediyor. Zira Çin’in Ukrayna krizi için atadığı özel temsilci Kiev’i ziyaret etmesinin yanı sıra, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in de Zelenski ile bir telefon görüşmesi yaptığı biliniyor.
Zelenski’nin Rusya’ya Batı füzeleri ile diz çöktürme planının nasıl sonuçlanacağı zaman gösterecek ancak planların istediği gibi hayata geçmemesi halinde Ukrayna liderinin “yıkıcı” olmakla itham ettiği Çin’in barış planına daha fazla ihtiyaç duyacağı kesin.