Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) Dışişleri Bakanları Toplantısı ve ilgili toplantılar 21-27 Temmuz tarihleri arasında Laos'un başkenti Vientiane'de gerçekleştirildi. Toplantıların temel amacı, bu yılın ilerleyen aylarında ekim ayında yapılacak Doğu Asya İşbirliği Liderler Toplantıları'nın siyasi ve sonuç odaklı başarılarına hazırlanmaktı. Küresel ekonomik yavaşlama ve jeopolitik gerginliklerin gölgesinde, Doğu Asya'daki genel durum görece istikrarlı kalmaya devam ediyor ve bölgesel ekonomik entegrasyon ilerlemeye devam ediyor. Bölge halkının ortak özlemi ve evrensel sesi, kalkınmanın motoru ve iş birliğinin platformları arasında ASEAN yer alamaya devam etmektir.
Bu yılki zirveye 10 ASEAN üye ülkesinin yanı sıra Çin, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa Birliği (AB), İngiltere, Rusya ve Japonya gibi birçok ülke ve bölgesel örgüt katıldı. İkili ve çok taraflı diplomatik konularda doğrudan iletişim için önemli bir platform haline geldi. "Bağlantı ve Dayanıklılığı Geliştirme" temasıyla düzenlenen 57. ASEAN Dışişleri Bakanları Toplantısı, altyapı bağlantısının teşvik edilmesi, kalkınma farklarının daraltılması, ekonomik entegrasyonun ve kültürel alışverişlerin teşvik edilmesi ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi gibi uluslararası yasalara dayalı bölgesel anlaşmazlıkların çözülmesinin önemini vurguladı. Bu işaretlerin hepsi barış ve kalkınmanın ASEAN ülkelerinin en büyük fikir birliği ve kesin tercihi haline geldiğini gösteriyor. Çin, ASEAN'ın bu vizyonunda bir yol arkadaşı olduğunun altını çizdi.
Çin’in pozisyonuna daha yakın
Son yıllarda, ASEAN toplantıları yapıldığında, bazı medya kuruluşları Güney Çin Denizi'nin önemli bir konu olacağını öngördüler. Güney Çin Denizi anlaşmazlığı konusunda, ASEAN Dışişleri Bakanları Toplantısı'nın ortak bildirisi, hem anlaşmazlıkların barışçıl bir şekilde ve siyasi olarak çözülmesini savunan Çin'in pozisyonuna daha yakın olarak yorumlanıyor.
ASEAN Dışişleri Bakanları Toplantısı'nın ortak bildirisi, bölgeselciliği ve çok taraflılığı destekleme konusundaki kararlılıklarını açıkça yeniden teyit etmekte, bölgesel dayanıklılığı artırmak için barışı, istikrarı, güvenliği, kalkınmayı ve büyümeyi teşvik ederek mevcut ASEAN liderliğindeki mekanizmaların sürdürülmesini vurgulamaktadır.
Bölge ülkeleri gerçekliğin farkında
Açıklık ve kapsayıcılık, Çin-ASEAN iş birliğinin başarısının önemli temelleri ve anahtarlarıdır. Buna karşılık, günümüz Biden yönetiminin "Hint-Pasifik stratejisi", ABD'nin ASEAN ile olan etkileşimi giderek daha fazla "Soğuk Savaş duyguları" ile renklendirilmiş ve ASEAN ülkeleri üzerinde baskı yaratmıştır. Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo'nun geçen Eylül ayında bir ASEAN zirvesinde söylediği gibi, "ortaklık ancak her iki tarafın da bölgesel barış ve istikrarı koruma konusunda güçlü bir taahhütte bulunmasıyla mümkün olacaktır."
Barış ve istikrar, kalkınmanın ön koşullarıdır. Sözde "güvenlik meselelerini" manipüle etmek kısa vadeli yatırım ve ticaret kozları getirebilir, ancak jeopolitik anlaşmazlıklara ve çatışmalara kapılmak bölgeye dayanılmaz bir maliyet çıkaracaktır. ASEAN ülkeleri ve düzenlenen son zirve bölgenin bu gerçeğin farkında olduğunu vurguluyor.