Türk su ürünleri ihracatçıları Çin pazarını markaja aldı. Önümüzdeki aylarda yoğun bir tanıtım faaliyetine hazırlanan sektörün çatı kuruluşlarından İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (İSHİB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Oğulcan Kemal Sagun, Türk somonu ihracatında Japonya ve Rusya pazarı dışında alternatif hedef pazar olarak Çin’i gördüklerini açıkladı. İspanya’nın Barcelona şehrinde düzenlenen dünyanın önde gelen deniz ürünleri fuarı Seafood Expo Global’de sohbet ettiğimiz Sagun, “Çin’de ağustos ayında birlik bazında tanıtım yapacağız. Çin’de oturmuş bir Norveç somonu algısı var. Biz de şimdi Türk somonu için çalışacağız. Ağustosta Şanghay’da olacağız. Türk ürünleri tanıtım gecesi yapacağız. Tayland ve Polonya’da hedeflerimiz arasında.” dedi. Sagun, Türkiye’nin Çin’den kalamar ithal ettiği bilgisini de bizlerle paylaştı.
DÜNYADA 26. SIRADAYIZ
Birliğin davetlisi olarak katıldığımız fuarda edindiğimiz bilgilere göre; su ürünleri sektöründe 2023 yılında bir önceki yıla göre ihracat yüzde 2.6 oranında artarak 1 milyar 736 milyon dolar oldu. En fazla ihracatı yapılan ürünler; levrek, çipura, orkinostur. En fazla ihracat yapılan ülkeler ise 325 milyon dolar ile Rusya, 190 milyon dolar ile İtalya, 156 milyon dolar ile Birleşik Krallık. Türkiye’nin avcılık ve yetiştiricilik olmak üzere toplamda yıllık 700 bin ton balık üretimi var. İhracatın yüzde 85’i yetiştiricilikten elde edilen ürünler. 2023 yılında 271 bin 488 ton ihracat yapıldı. Türkiye, çupra levrek ve alabalık ihracatında Avrupa’da lider. Avrupa’da satılan her üç balıktan biri Türkiye’den. Türkiye toplam su ürünleri ihracatında dünyada 26. sırada yer alıyor.
İÇ TÜKETİM AZ
Bunun yanında sektörün 2024 yılı hedefi 2 milyar dolar ihracat gelirini elde etmek. Türkiye su ürünlerinde Avrupa’da Norveç’ten sonra ikinci büyük ülke. İhracatın yüzde 75’ini çupra, levrek, orkinos, alabalık ve son yıllarda Türk Somonu oluşturuyor. Kalan yüzde 15’i ise kerevit ve salyangoz, deniz salyangozu gibi kabuklu deniz ürünleri. Çupra, levrek ve alabalık ağırlıklı olarak AB ülkeleri ve Rusya’ya yapılırken, orkinosun neredeyse tümü Japonya’ya ihraç ediliyor. Sektörde 700 bin tonluk toplam üretimin 400 bin tonu çiftlik üretimi 300 bin tonu ise yabani avcılık şeklinde. İhracatta katma değer oranı ise Türkiye ortalamasının üzerinde. AB ve Japonya başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesine su ürünleri ihracatı yaparken, içeride kişi başına yıllık tüketimin 8 kilolardan 6 kiloya kadar düşmesi iç tüketimin azlığını ortaya koyuyor. AB ülkelerinde tüketim 25-30, Japonya’da ise 70 kilolara yaklaşıyor. Kerevit, karides gibi kabuklu ürünlerin ülkemizdeki tüketimi yok denecek seviyede. Bu ürünler yüksek katma değerle Başta İsveç olmak üzere Rusya, Moldova gibi Kuzey Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor. Salyangoz ve kurbağa çok katma değerli ürün. Kilosu 28-30 avro fiyatla Fransa ve İsviçre’ye ihraç ediliyor. Çin, Kore ve Kore’ye deniz salyangozu gidiyor.
ORKİNOSLAR SUSHİ YAPILIYOR
Türkiye’nin su ürünleri sektöründe Norveçle rekabet edebilmek için daha 40 fırın ekmek yemesi gerektiğini savunan Oğulcan Kemal Sagun, “Bizde miktar artıp değer düşerken, Norveç’te miktar yüzde 30 düştü, değer yüzde 259 arttı. Norveç modeline bakmamız lazım. Yapılmış üniversite çalışmaları var. Türk somonu omega 3 yağ asitleri bakımından daha iyi. Ülkeler bizi tercih ediyor elde balık kalmıyor ama bunu avantaja çeviremiyoruz.” ifadelerini kullandı. Türk balıkçıların Malta, Mısır, Suriye ve Batı Afrika açıklarında avcılık yaptığını anlatan Sagun, orkinos için koyulan kotaların kura ile dağıtılmasının yanlış olduğunu söyledi. Orkinos avlayacak kapasitesi olmadığı halde kuraya katılanlar daha sonra bu kotaları satarak para kazanırken, yetkinliği olan balıkçıların kota bulmak zorunda kaldığını kaydeden Sagun, “Biz Batı’dan daha rekabetçi değiliz. Bizdeki dalgıçlar Yunanistan’a göre daha fazla maaş alıyor avro bazında bile. Ücretler arttı ama kur aynı oranda artmadı.” diye konuştu. Sagun yakalanıp denizde kafeslerde beslenen mavi yüzgeçli orkinosların ise Japonya başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesine sushi ve sashimi yapılmak üzere satıldığını belirtti.