Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) ilk Cumhurbaşkanı ve adı Kıbrıs ile özdeşleşmiş olan Rauf Denktaş, Türk halkı için önemli bir siyasetçi ve yazardır. Kıbrıs’taki Türklüğün ve Türk topraklarının korunmasında büyük bir rol oynayan Denktaş, bugün 13. ölüm yıl dönümünde anılmaktadır. Hem siyasi kariyeri hem de yazarlık hayatı merak edilen bu büyük liderin hayatı, mücadeleleri ve mirası hala hafızalardadır. Peki, Rauf Denktaş kimdir, nerelidir, ne zaman hayatını kaybetmiştir ve hastalığı neydi? İşte detaylar...
Rauf Denktaş kimdir?
Rauf Denktaş, 27 Ocak 1924'te Kıbrıs'ın Baf bölgesinde dünyaya gelmiştir. Henüz 1.5 yaşında annesini kaybeden Denktaş, annesinin yokluğunda anneannesi ve babaannesi tarafından büyütülmüştür. Babası Raif Bey'dir.
İlkokul eğitimini 1930 yılında İstanbul'da alan ve ardından Kıbrıs'a dönen Rauf Denktaş, 1941 yılında Lefkoşa İngiliz Okulu'ndan mezun olmuştur. Yazıya olan ilgisi sayesinde, mezuniyetinin ardından Fazıl Küçük’ün yayımladığı 'Halkın Sesi' gazetesine yazılar yazmaya başlamıştır. Ardından Gazimağusa'da tercümanlık, mahkemelerde memurluk ve İngiliz Okulunda öğretmenlik gibi görevlerde bulunmuştur.
1944 yılında Birleşik Krallık'a giderek hukuk eğitimi almaya başlayan Denktaş, 1947'de mezun olmasının ardından Kıbrıs'a dönerek avukatlık yapmaya başlamıştır. Kısa süre sonra savcı olan Denktaş, gösterdiği başarılar sayesinde 1956'da başsavcılık makamına yükselmiştir.
Rauf Denktaş'ın siyaset hayatı
Rauf Denktaş, 1970 yılı seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı'na seçilerek siyaset hayatına adım atmıştır. 1973 yılına kadar Kıbrıs Cumhurbaşkanı Muavini ve Kıbrıs Türk Yönetim Başkanı olarak görev yapan Denktaş, 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti'nin ilanıyla birlikte devlet ve meclis başkanlıklarını üstlenmiştir. 1976 yılı seçimlerinde, anayasanın gereklilikleri doğrultusunda devlet başkanı olarak göreve başlamış, 1981 seçimlerinde ikinci kez iktidara gelmiştir. 15 Kasım 1983'te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni ilan etmesinin ardından bir kez daha cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmiş, 1990 ve 1995 yıllarında yapılan seçimlerde de yeniden cumhurbaşkanı seçilmiştir.
Rauf Denktaş, 2004 yılında Kıbrıs sorunu üzerine Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından hazırlanan Annan Planı'na karşı çıkmıştır. Bu çözüm taslağı, Türk tarafı tarafından kabul edilse de, Rumların reddetmesi nedeniyle hayata geçmemiştir.
2005 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bazı nedenlerden dolayı aday olamayan Denktaş, görevini Mehmet Ali Talat'a devretmiştir.
Uzun yıllar süren mücadele ve hizmetin ardından, organ yetmezliği nedeniyle tedavi altına alındığı Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi'nde 13 Ocak 2012'de, 88 yaşında hayatını kaybetmiştir. Denktaş'ın vefatının ardından Türkiye ve KKTC'de ulusal yas ilan edilmiştir. 17 Ocak 2012'de yapılan devlet töreninin ardından, Lefkoşa'daki Cumhuriyet Parkı'na defnedilmiştir.
Rauf Denktaş'ın yazarlık dönemi
Rauf Denktaş, 27 Kasım 1948’de Kıbrıs Türkleri tarafından düzenlenen ilk mitingde, Fazıl Küçük’ün yanında hatiplik yaparak dikkatleri üzerine çekmiştir. O dönemde, Türk cemaatinin önemli isimlerinden Faiz Kaymak ve Fazıl Küçük ile birlikte başarılı çalışmalar gerçekleştirmiştir.
Fazıl Kaymak’ın önerisi ve Fazıl Küçük’ün onayı ile Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu Kongresi’nde başkanlık yapmıştır. Ancak Birleşik Krallık yönetiminin baskıları nedeniyle, savcılık görevinden altı ay kala istifa etmek zorunda kalmıştır. 1949 yılı ortalarında avukatlık kariyerine geri dönmüş ve aynı yıl Aydın Hanım ile evlenmiştir. 1955 yılında, Enosis yanlısı terörist EOKA’ya karşı Kıbrıs Türklerinin mücadelesine öncülük etmiştir.
Denktaş, hükümetteki görevinden istifa ettikten sonra, 1 Ağustos 1958’de birkaç arkadaşıyla birlikte Türk Mukavemet Teşkilatı'nı (TMT) kurmuştur. Aynı yıl Rum tedhişçilerinin Türk köylerine saldırması üzerine, Fazıl Küçük ile birlikte Ankara'ya giderek Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile görüşmeler yapmıştır. Bu görüşmeler sonucunda, Kıbrıs’a Türk askeri gönderilmesi önerisi gündeme gelmiştir. Bu süreçte, 1959’da Zürih, Londra ve 1960 Antlaşmaları ile Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın hazırlanmasına önemli katkılarda bulunmuştur.
Yazdığı kitaplar
- Saadet Sırları (1941)
- Ateşsiz Cehennem (1944)
- Criminal Cases (1953)
- 12'ye 5 Kala (1965)
- Akritas Planı (1972)
- A Short Discourse of Cyprus (1972)
- The Cyprus Problem (1973)
- Cyprus Triangle (1981)
- Gençlerle Başbaşa (1981)
- Kur'ân'dan İlhamlar (1986)
- Gençlere Öğütler (1988)
- İmtihan Dünyası
- Yarınlar İçin
- Kıbrıs Girit Olmasın
- A Handbook of Criminal Cases, 1955
- Cyprus Problem in a Nutshell, 1983
- Kadın ve Dünya - Woman and The World, 1985
- UN Speeches on Cyprus, 1986
- Seçenekler ve Kıbrıs Türkleri - The Options and The Turkish Cypriots, 1986
- Cyprus, An Indictment and Defence, 1987
- The Cyprus Problem 23rd Year, 1987
- My Vision for Cyprus, 1988
- Atatürk, Din ve Laiklik - Atatürk, Religion and Laïcité, 1989
- Kıbrıs'ta Bitmeyen Kavga - The Unending Fight in Cyprus, 1991
- Kıbrıs Davamız - Our Cyprus Issue, 1991
- İlk Altı Ay - The First Six Months, 1991
- What is the Cyprus Problem, 1991
- A Challenge on Cyprus, 1990-91
- Denktaş As A Photographer, Images From Northern Cyprus, 1991
- The Cyprus Problem and the Remedy, 1992, Nicosia (Lefkoşa)
- From My Album, 1992
- O Günler - Those days, 1993, Nicosia
- Images From Northern Cyprus, 1993
- Vizyon - The Vision, 1994, Nicosia
- Kapılar - Doors, 1995, Nicosia
- Observations on the Cyprus Dispute, 1996
- Kıbrıs Meselesinde Son Durum - The Latest Situation in Cyprus Issue, 1996, Nicosia
- Rum Yunan İkilisi: İstenmeyen Cumhuriyetten Nereye? - Cypriot Greek Duo: Where to from the Unwanted Republic, 1996, Nicosia
- Karkot Deresi - Karkot Creek, 1996
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, I. cilt (1964) - Memoirs of Rauf Denktaş, 1964-74, volume I (1964), 1996
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, II. cilt (1965), 1997
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, III. cilt (1966), 1997
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, IV. cilt (1967), 1997
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, V. cilt (1968), 1997
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, VI. cilt (1969), 1997
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, VII. cilt (1970), 1997
- Kalbimin Sesi - The voice of my heart, 1997
- In Search of Justice, 1997
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, VIII. cilt (1971-72), 1998
- Rauf Denktaş'ın Hatıraları, 1964-74, IX. cilt (1973-74), 1999
- Hatıralar, Toplayış, X. cilt - Memoirs, Conclusion, vol X, 2000
