Zülal Çelik
2024'ün bitmesine 60 günden az bir süre kala, dünya genelinde çatışmalar ve ekonomik kırılganlıklar hız kesmeden devam ediyor. Terörizm, iklim değişikliği ve küresel ekonomik eşitsizlik gibi tehditler yükselirken, gelişmekte olan ülkeler Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmada ciddi zorluklarla karşılaşıyor. Tek kutuplu dünya düzeni, yani bir ülkenin egemenliği altında şekillenen küresel ticaret ve ekonomik düzen, birçok ülke için sürdürülemez hale geldi. Bu da doğrudan krizlere yol açıyor.
Küresel krizlerin katalizörü
Dünyadaki çatışma ortamı yalnızca ekonomik politikalarla sınırlı değil. Orta Doğu'da İsrail’in Filistin’e saldırıları devam ederken, ABD'nin İran, Venezuela ve Kuzey Kore gibi ülkelere uyguladığı ambargolar küresel ekonomiyi daha da karmaşık hale getiriyor. Bu durum, yalnızca bu ülkeleri değil, aynı zamanda onlarla ticaret yapan ekonomileri de olumsuz etkiliyor.
ABD'nin yaptırımlarına karşı bloklaşma
Son dönemde ABD, iç enflasyon baskılarını hafifletmek ve küresel ticaret üzerindeki kontrolünü artırmak amacıyla faiz oranları ve döviz kurları gibi finansal araçları sıkça kullanıyor. SWIFT sistemini de ekonomik yaptırımlar için bir baskı unsuru haline getiren Washington, Çin’in yüksek teknoloji sektörüne karşı önemli kısıtlamalar getirdi. Özellikle, Çin’in yonga üretimi ve elektrikli araç endüstrilerine yönelik baskılar, küresel tedarik zincirini ve teknoloji piyasalarını zor durumda bırakıyor.
Çin'in çözüm önerileri: Yeşil ekonomi ve sürdürülebilir kalkınma
Küresel krizlere karşı Çin, "yeşil kalkınma" stratejisiyle çözüm önerileri sunuyor. Kuşak ve Yol İnisiyatifi kapsamında sürdürülebilir altyapı projeleri ve temiz enerji yatırımlarıyla, farklı bölgelerde kalkınma sağlanması hedefleniyor. Özellikle Çin-Laos-Tayland demir yolu hattı gibi büyük projeler, Güneydoğu Asya'da ekonomik büyümeyi teşvik ederek ticareti canlandırıyor. Çin, bu projeler aracılığıyla karbon ayak izini azaltmayı ve çevre dostu teknolojilerle sürdürülebilir bir gelecek inşa etmeyi amaçlıyor.
BRICS ve dijital para alternatifleri
Aynı zamanda, BRICS ülkeleri dolara bağımlılığı azaltacak alternatif bir finansal sistem geliştirmeye odaklanıyor. Çin, dijital yuan ile küresel ödeme sistemini dönüştürmeyi hedeflerken, BRICS'in ortak para birimi girişimleri de hız kazandı. Bu yeni dijital para çözümleri, doların hegemonyasına karşı ekonomik bağımsızlığı güçlendirme potansiyeline sahip.
Açık platform ve yabancı yatırımların teşviki
Çin, küresel ticaret ve iş birliğini artırmak adına çeşitli uluslararası fuarlar düzenlemeye devam ediyor. 2024'te hayata geçirilen “Yabancı Yatırıma Erişim için Özel İdari Tedbirler (Negatif Liste)” ile imalat sektöründe yabancı yatırımcılar için tüm kısıtlamaları kaldırdı. Bu adımlar, Çin’i yabancı sermaye için daha cazip hale getirerek, ekonomisini daha açık ve entegre bir yapıya kavuşturmayı amaçlıyor.