Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisine akredite gazetecilerle bir araya gelerek 2024’te sağlık alanında yaşanan gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Bu yıl 9 ülkenin bazı hastalıklardan tamamen arındığını anlatan Ghebreyesus, 12 milyon dozdan fazla sıtma aşısının Afrika'daki 17 ülkeye ulaştırıldığını, 150 ülkede ise sigara kullanımının düştüğünü kaydetti.
Ghebreyesus, dünyada kutlayacak gelişmeler olurken üzücü gelişmeler olduğunu da belirterek, "Lübnan'da ilan edilen ve sürdüğü görünen ateşkesten memnun olsak da Gazze, Sudan ve Ukrayna'daki savaşların bir sona erme belirtisi yok. Bu çatışmalar çok sayıda ölüme, yıkıma, yerinden edilmeye neden olurken sağlık sistemi de sıklıkla hedef alındı." değerlendirmesini yaptı.
DSÖ kayıtlarına göre sağlık hizmetlerinin bir yılda 1370 kere hedef alındığını anlatan Ghebreyesus, bunların neticesinde 805 kişinin öldüğünü 1545 kişinin de yaralandığını bildirdi.
Suriye'deki gelişmelerin yeni bir umut olduğunu kaydeden Ghebreyesus, Halep ve İdlib'de son iki haftada sağlık kurumlarının yoğunluk yaşadığını, bazılarının hizmetlerini askıya aldığını, sağlık hizmetlerine karşı 19 saldırının kayıtlara geçtiğini belirtti.
Suriye içinde yerinden edilenlerin ve Suriye'ye geri dönenlerin sağlık hizmeti ihtiyacının ülkedeki sağlık sistemine yeni bir yük getireceğini ifade eden Ghebreyesus, "Son askeri harekattan önce dahi hastane ve sağlık tesislerinin üçte ikisinden daha azı çalışır durumdaydı. Neredeyse 15 milyon kişinin acil travma, ameliyat, bulaşıcı olmayan hastalık, çocuk ve anne sağlığı, akıl ve ruh sağlığı hizmetine ihtiyacı var." ifadelerini kullandı
Ghebreyesus, DSÖ'nün son 2 haftada 11 tır sağlık malzemesini bölgeye yolladığını da vurgularken gelecek günlerdeki ihtiyaçları şimdiden çözmek için harekete geçtiklerini söyledi.
"Kovid-19'dan geçmiş zamanmış gibi söz edemeyiz"
Afrika'daki M çiçeği virüsünün küresel bir endişe kaynağı olduğuna işaret eden Ghebreyesus, Ruanda'da ortaya çıkan Marburg virüsünün ise kontrol altına alındığını ifade etti.
Ghebreyesus, kuş gribinin de endişe verici şekilde yayıldığına değinerek mücadelenin başarısız olduğu hastalıklardan söz etti.
Son bir yılda koleradan ölümlerin yüzde 71, kızamık vakalarının ise yüzde 20 arttığını ifade eden Ghebreyesus, yetişkinlerde şeker hastalık oranının 1990'dan bu yana 4 kat arttığını söyledi.
Ghebreyesus, Ruanda'da yaklaşık iki hafta önce henüz adı konmamış bir hastalığın 416 vakadan çoğu 14 yaş altı çocuk olmak üzere 31 ölüme yol açtığını bildirdi.
İncelemelerin bölgede sürdüğünü de söyleyen Ghebreyesus, Kovid-19'un da hala etkili ve can aldığını ifade etti.
"Kovid-19'dan geçmiş zamanmış gibi söz edemeyiz." diyen Ghebreyesus, son bir yılda haftalık yaklaşık 1000, son 5 yılda ise toplam 7 milyon kişinin bu hastalığa kurban gittiğini hatırlattı.
Ghebreyesus, dünyanın yeni bir pandemiye hem hazır olduğunu hem de olmadığını belirterek, "Yeni pandemi bugün gelseydi, dünya 5 yıl önce Kovid-19'a zemin hazırlayan kırılganlıkların aynısının bir kısmıyla karşı karşıya kalırdı." dedi.
Dünyanın Kovid-19'dan aldığı ders neticesinde Dünya Bankası ile DSÖ'nün Pandemi Fonu oluşturduğunu söyleyen Ghebreyesus, çok sayıda projenin desteklendiğini, yerel ilaç ve aşıların üretimine önem verildiğini anlattı.
Ghebreyesus, dünya nüfusunun yarısının temel sağlık hizmetlerine ulaşamadığının altını çizerek, "Dünya genelinde sağlık hizmetine ulaşma imkanları artarken 2 milyar insan, sağlık hizmeti ve ilaçlar için ödeme yapmanın sonucunda finansal zorluklar yaşıyor." diye konuştu.