Derleyen: Zülal Çelik

MS 5. yüzyılda kurulan Nalanda, Budist dünyasının her yerinden iki bin öğretmen ve dokuz milyon kitabı barındırarak, dünyanın ilk uluslararası yatılı üniversitesiydi.

Harvard ve Cambridge'den daha uzun bir geçmişe sahip olan Nalanda, yalnızca felsefe ve Budizm için değil, edebiyat ve matematik için de bir eğitim merkeziydi. Öyle ki, Hint matematiğinin babası olarak kabul edilen Aryabhata’nın, MS 6. yüzyılda üniversiteye başkanlık ettiği tahmin ediliyor. Sıfırı bir rakam olarak atayan ilk kişi olduğuna inanılan Aryabhata, aynı zamanda kare ve kübik köklerin çıkarılmasında ve trigonometrik fonksiyonların küresel geometriye uygulanmasında öncü çalışmalar yapmıştı. Bu çalışmalar güney Hindistan’da ve Arap Yarımadası’nda matematik ve astronominin gelişimini derinden etkileyecekti.

Çinli Budist Xuanzang

MS 629’da Nalanda Üniversitesi’nde eğitimine başlayan Xuanzang’a göre, burada teoloji, astronomi, metafizik, tıp ve felsefe okuyan yaklaşık 10 bin keşiş ve öğrenci yaşıyordu.

BUDİZM’İN YAYILMASINI SAĞLADI

Budizm’in Asya’da yayılmasına da öncülük eden Nalanda, Budist öğretileri ve felsefesini yaymak için, akademisyenlerini düzenli olarak Çin, Kore, Japonya, Endonezya ve Sri Lanka gibi yerlere gönderiyordu. Bu da tarihteki akademik ilk kültürel değişim programlarından biridir. Öyle ki, MS 645’te Çin’e geri dönen Xuanzang, Budist öğretimlerine devam etti ve yanında getirdiği el yazmalarını Çinceye çevirdi.

Xuanzang Anıtı

Eğitim merkezinin iyi korunmuş kalıntıları, 2016 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edildi. Xuanzang’ın anısı için de, Çin ve Hindistan’ın ileri gelenleri tarafından, 2007 yılında bir anıt kuruldu.

Anıtın içi