Çin Devlet Konseyi Basın Ofisi, "Çin’de Deniz Ekolojik Çevresinin Korunması" başlıklı Beyaz Kitap'ı dün yayımladı. Bu önemli doküman, Çin'in deniz ekolojisi ve çevresini koruma konusundaki anlayışını, uygulamalarını ve elde ettiği başarıları sistematik bir şekilde ele alıyor. Beyaz Kitap'ta, Çin'in ekolojik koruma için kırmızı çizgiyi en erken belirleyen ülkelerden biri olduğu vurgulanırken, deniz koruma bölgeleri sisteminin standart hale getirildiği ve deniz ekolojisi koruma ile restorasyonu konusunda büyük projelerin hayata geçirildiği belirtiliyor.
Çin’in deniz ekolojisi çalışmaları
Beyaz Kitap'a göre, 2012 yılının başından bu yana Çin, ilgili uluslararası örgütlere deniz ekolojisi korumasını öngören 800'den fazla önerge sundu ve 50'den fazla ülke ile uluslararası örgütle "Kuşak ve Yol" iş birliği sözleşmesi imzaladı. Ayrıca, BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi gibi önemli küresel iş birliği süreçlerine de bağlı kaldı. Beyaz Kitap'ta, 14. Beş Yıllık Plan döneminde ülke genelinde 110'dan fazla güzel körfezin yapılandırıldığı, 65 körfezde çöp temizliği gerçekleştirildiği ve çöp geri dönüşüm yöntemlerinin yenilendiği vurgulanıyor. 2025 yılına kadar Çin’de 283 körfezin güzel hale getirileceği belirtiliyor.
Kıyıya yakın suların ekolojik kalitesi
Çin'de kıyıya yakın suların ekolojik kalitesi de iyileşmeye devam ediyor. 2023 yılında, iyi su kalitesine sahip kıyıya yakın deniz alanlarının oranı yüzde 85,0 ile rekor seviyeye ulaştı. Ayrıca, 24 tipik deniz ekosisteminin 2021 yılı itibarıyla "sağlıksız" olma durumu ortadan kaldırıldı.
Çin'in deniz koruma projeleri
Çin, deniz ekolojik restorasyonu konusunda kendi özelliklerine sahip bir model oluşturdu. "Güzel Koyların İnşasını İyileştirme Eylem Planı"nı yayınlayarak güzel koyların inşasının kapsamını 50'den 110'dan fazlaya genişletti. "Mangrovların Korunması ve Restorasyonu için Özel Eylem Planı (2020-2025)" uygulanıyor, "Deniz Verilerinin Açık Paylaşım Kataloğu" ve ilk ulusal deniz Büyük Veri hizmeti platformu yayınlandı. Tüm kıyı bölgelerinde yönetişimi, sistematik korumayı ve bilimsel restorasyonu güçlendirmek hedefleniyor.
Ekosistem restorasyonunun başarıları
Çin, 2023'ün sonunda yaklaşık bin 680 kilometrelik kıyı şeridini ve 750 bin mu'dan fazla kıyı sulak alanını düzeltti ve onardı. Ülke genelinde deniz ekosisteminin korunması ve restorasyonu çalışmalarına büyük önem veriliyor. Deniz biyolojik çeşitliliğinin korunması ve gelecek nesiller için mavi bir deniz ve mavi gökyüzü bırakılması hedefleniyor.
Deniz ekolojik çevresinin korunması konusundaki görüşlerini belirten Dr. Bülent Gözcelioğlu, “Deniz ekosistemleri, büyük bir kısmı henüz keşfedilmeyen birçok canlı türünün yaşam alanıdır. Ayrıca, insanlığın gıda ve turizm gibi ihtiyaçlarını karşılar, dünyanın hava kalitesini ve atmosferin temizlenmesini sağlar, iklim düzenleyici rol oynarlar.” diyerek deniz kirliliğinin azaltılması ve aşırı avlanmanın önlenmesi gibi konular üzerinde çalışmaların daha fazla yapılması gerektiğini vurguladı.
Okyanuslar ve denizlerin, dünya üzerindeki atmosferin oksijen içeriğinin büyük bir kısmını sağladığının altını çizen Gözcelioğlu, “Deniz ekosistemlerinin korunması, sadece doğal çeşitliliği korumakla kalmaz, aynı zamanda insan sağlığı ve refahını da doğrudan etkiler.” dedi.
Deniz ekolojisi ve teknolojik yenilikler
Deniz ekolojisinin korunması bilimsel ve teknolojik yeniliklerle destekleniyor. Shanghai, okyanus gözlem sisteminin veri paylaşım mekanizmasını geliştirdi ve ulusal küresel okyanus stereo gözlem ağına 9 okyanus gözlem alanı dahil edildi. Meishan Körfezi, Ningbo, Zhejiang, kırmızı gelgit büyük veri erken uyarı platformu ve su güvenliği acil durum arıtma planı gibi bilimsel araştırma başarıları yayınlayarak yeni bir deniz ekolojik koruma modeli oluşturuyor.
Çin'in deniz ekosistemi çalışmalarının küresel önemi
Gözcelioğlu'na göre, iklim değişikliği ve onun yıkıcı sonuçlarının önüne geçmek için yaşadığımız ekosistemin dengesinin bozulmaması gerekiyor. Dünya genelinde artan sıcaklıklar, değişen yağış düzenleri, artan deniz seviyeleri ve daha sık görülen aşırı hava olayları ile kendini göstermektedir. Bu etkiler, tarım, su kaynakları ve insan sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlara yol açmakta. Toplumda çevre bilinci arttıkça, hükümetler ve şirketler de daha sürdürülebilir uygulamalara yöneliyor. Çevre dostu ürünler ve hizmetlere olan talep, yeşil teknolojilere ve çevresel koruma politikalarına olan ilgiyi artırıyor.
Kıyı koruma çalışmaları
Çin'de Xiamen, Fujian, kıyı deniz alanında 300 kilometrekareden fazla bir alana sahiptir ve akıllı deniz sanitasyon sistemine dayanan temizlik personeli, uçsuz bucaksız denizde yüzen çöpleri zamanında bulup hızlı bir şekilde temizleyebilir. Deniz ekolojik koruma ve restorasyon çalışmaları, insan ve doğa arasında uyumlu bir arada yaşamanın ekolojik güzelliklerini ortaya çıkardı. Liaoning kenti, Jinzhou'daki Dalinghekou'nun ağzındaki kıyı sulak alanı, kirliliği kontrol ederek denizi temizledi. Hebei, Qinhuangdao'daki Qilihai Lagünü, denize geri döndü ve Tianjin Binhai Yeni Bölgesi, berrak suyu ve yeşil kıyıları ile balık ve martıların toplandığı güzel bir koy oluşturdu.
“Deniz ekolojisi koruma çalışmalarını sadece Çin değil tüm ülkeler yapmalı”
Koruma çalışmalarının sadece Çin ya da tek bir ülke bazlı değil küresel olarak bakmak gerektiğini savunan Gözcelioğlu, “’Herkes kendi kapısının önünü süpürürse mahalle temiz olur’ misali tüm ülkeler kendi ekosistemlerini korursa Dünya daha yaşanılır bir yer olacaktır. Tüm ülkelerin kendi doğal ekosistemlerini korumak, koruma programları ve politikaları oluşturmak ve gerçekleştirmek zorundadır. Bu anlamda uluslararası iş birliği ve çevre koruma antlaşmalarının devreye girmesi gerekiyor.“ diye konuştu.
Çin, deniz ekolojisi ve çevresini koruma konusundaki çalışmalarıyla dünya genelinde dikkat çekiyor. Dr. Bülent Gözcelioğlu'nun belirttiği gibi, bu çalışmalar sadece Çin için değil, tüm dünya için büyük önem taşıyor. Deniz ekosistemlerinin korunması, doğal çeşitliliği ve insan sağlığını korumanın yanı sıra, gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için hayati bir öneme sahip. Çin'in bu alandaki çabaları, diğer ülkeler için de örnek teşkil ediyor ve küresel iş birliği ve çevre koruma konusundaki çabaların artırılması gerektiğini gösteriyor.
Zülal Çelik
