Tarihte kullanılan ilk çarpım tablosu Babillere ait. Ancak Çin’de ulaşılan yeni bulgulara göre, Çinlilerin de kullandığı ilk çarpım tablosu, Babil zamanına oldukça yakın. Babil, çarpım tabloları taban 60'ı kullandı ve sıfır sayısı için bir değeri yoktu. Sayıları 1 ile 59 arasında değişiyordu ve ondalık sayıları yoktu. Çin çarpım tablolarının değeri sıfırdı ve bambu şeritlerinde yazılı bulundu. En eski Çin çarpım tablosu 99.5'e kadar çıkıyor.
Aynı zamanda, Çin çarpım tablosu, Rod (çubuk) hesabını çarpma, bölme, karekök çıkarma ve basamak değeri ondalık gösterimine dayalı denklemlerin çözülmesi amacıyla kullanmanın ilk şartı. Çin'de İlkbahar ve Sonbahar dönemi kadar erken bir dönemde biliniyordu ve abaküs çağına kadar varlığını sürdürdü. Bugün ilkokul öğrencilerinin hâlâ bunu ezberlemesi gerekiyor.
Çin’de çarpım tablosu kullanımı tahmin edildiğinden daha eski
Çin Ulusal Kültürel Miras İdaresi (NCHA) tarafından açıklanan bu önemli bulgu, çarpım tablosunun tarihsel zaman çizelgesini neredeyse bir yüzyıl geriye itti. Kodu M1093 olarak tanımlanan mezar, Savaşan Devletler döneminde Chu eyaletinden gelen en fazla sayıda bambu parçasını içermesi nedeniyle önemli bir buluntu olarak öne çıkıyor.
Bambu şeritleri, kâğıdın yaygınlaşmasından önceki dönemde en popüler yazı malzemesiydi. Tipik olarak sadece bir ya da iki santimetre genişliğinde ve birkaç cm uzunluğunda olan bu şeritler Qinjiazui bölgesinde çok sayıda bulundu.
Şeritlerden birinde araştırmacılar çarpma formüllerinin yanı sıra, ‘Jiujiushu’ olarak bilinen bir cebirsel tablonun bilinen en eski örneğini buldular.
Buna ek olarak bambu astar üzerindeki yazılı hiyeroglif metinde 'Beş kere yedi otuz artı beş; dört çarpı yedi eşittir yirmi artı sekiz; üç kere yedi eşittir yirmi artı bir.' ifadesi yer alıyordu. Bu eski matematiksel eser, kızılötesi teknolojisi kullanılarak ortaya çıkarıldı.
Araştırmacılar, bu eski eserlerin, özellikle çarpım tablosunun, Savaşan Devletler dönemindeki Çin hükümet yetkilileri tarafından endüstriyel hesaplamalar ve benzeri amaçlarla kullanıldığına inanıyor.
Zülal Çelik Kültür-Sanat haberlerinin tamamı için tıklayınız