Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Eyüp’te İhracat Seferberliği Zirvesi'ne katıldı. Programda, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanvekili Çetin Tecdelioğlu, Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürü Mehmet Ali Kılıçkaya, Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Başkanı Baran Çelik, İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçi Birlikleri (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, İhracatı Geliştirme (İGE) Kuruluşu Genel Müdürü Fatih Tuğrul Topaç ile çok sayıda sektör paydaşı da hazır bulundu.
"Kasım aralık ayında rekor denemeleri yapacağız"
Ticaret Bakanı Ömer Bolat Türkiye’nin büyüme kaydettiğini belirterek, "Ekim ayı rekor ihracatını Antalya’da, TİM toplantısında açıkladık. Orada, 23,6 milyar dolarlık artış oldu. Tarihin en yüksek Ekim ihracatı gerçekleşmiş oldu mal ihracatında. Bunun yanında tabi ithalatta da yüzde 7,2’lik bir azalış sözkonusu oldu. Dış ticaret açığımız da yüzde 30’un üzerinde ay itibariyle azalmış oldu. 23,6 milyar dolar, çok iyi bir rakam. Kalan 2 ay geçen yıl, Kasım ve Aralık’ta geçen yıl 23 - 23 milyar dolar olmuştu. Bu yıl onları aşarak 264 milyar dolarlık OVP (Orta Vadeli Program) hedefimizi tutturma amacındayız. Bölgemizde sıcak savaşlar, jeopolitik gerilimler, artan korumacılık tedbirleri, ekonomik büyümede küresel alandaki zayıflık, kaygı verici gelişmeler buna rağmen ihracatçılarımız sahada, biz sahada çok net bir şekilde takım çalışması içinde çaba gösteriyoruz. Bu Kasım Aralık ayında rekor denemeleri yine yapacağız, şu anda iyi gidiyoruz. İlk 6 gün itibarıyla aylık yüzde 4,5'lik bir artışımız var. Hizmet ihracatımız da çok iyi gidiyor." dedi.
' Önemli bir başarımızı da ithalatı azaltmaktadır'
1 yıllık dış ticaret açığının 77,5 milyar dolar olduğunu ifade eden Bolat, "Burada önemli bir başarımız da ithalatı azaltmaktır. Pandemi, Rusya - Ukrayna Savaşının enerji ve gıda fiyatlarını patlatması, yaşadığımız deprem felaketi hem ithalatımızı arttırdı hem de depremde 6 milyar dolar net bir ihracat kaybımız oldu. Dış ticaret açığımız Mayıs 2023 itibariyle 122 milyar dolardı. Son 12 ay itibarıyla, Ekim itibariyle son 1 yıllık dış ticaret açığımız 77,5 milyar dolar. 45 milyar dolar dış ticaret açığımızı azalttık. Bu yıl ilk 10 ay itibariyle baktığımızda da 28,5 milyar dolar dış ticaret açığımızı azalttık. Bunu nasıl yaptık ? Hem ihracatı artırdık hem de ithalatı azalttık: Bakın ithalatımız da yıllık bazda Ekim'den Ekim'e 340 milyar dolara geriledi. Geçen yıl aynı dönemde 367 milyar dolardı. Bu yılın ilk 10 ayı itibariyle ithalatımız da 282 milyar dolara geriledi. Bu yılın ilk 10 ayı itibariyle dış ticaret açığımız sadece 65,5 milyar dolar. Bunu da hizmetler sektöründeki büyük fazlamızla kapatıyoruz" diye konuştu.
İsrail ile ticari ilişkin kesin olarak sonlandırıldığına vurgu yapan Bolat, "Türkiye’nin, hükümetimizin tutumu çok net. İsrail ile dünyada en çok mücadele eden ülke Türkiye, bu ateşi söndürmeye, ateşkesi sağlamaya ve Filistinli kardeşlerimize yardım ulaştırmaya, onları ekonomik olarak ayakta tutmaya çalışın ülke Türkiye. 85 bin ton gıda yardımıyla, sağlık yardımıyla, dünyada Filistinli kardeşlerimize en çok yardım gönderen ülke konumundayız, 7 Ekim geçen yıldan bu yana. Hal böyleyken ticaretimizi de biz azaltma çabası içine girdik. O zaman ilk 5 ay itibariyle yüzde 34 azaltmıştık. 9 Nisan tarihinde Cumhurbaşkanımızın da talimatıyla hükümet toplandık ve 54 önemli fasılda bin 109 üründe İsrail ile ihracatı durdurduk. Bu önemli bir fedakarlık bir ülke için. 3 hafta sonra da ihracatı ve ithalatı tamamen durdurduk. Biz 2 Mayıs’ta tam ambargo uygulamaya başlayınca İsrail, çok büyük tepkiler gösterdi. Bizi Dünya Ticaret Örgütü‘ne OECD’ye şikayet etti. Amerika’daki Avrupa’daki lobilerimizi harekete geçireceğiz, size işte büyük ambargolar uygulatacağız, ticaret ambargosu, sermaye ambargosu, bunların hepsi boş çıktı. Biz bunları hiç tınmadık bile. Avrupa Birliği ve Amerika’da da şunu gördük; 'Sizin İsrail ile olan mücadeleniz ya da konularınız bizi ilgilendirmez, biz sizinle kendi ticaretimize, kendi ekonomimize bakarız' yaklaşımını da gördük Avrupalı meslektaşlarımızdan, ya da Amerika’daki görüşmelerimizden. Bu çerçevede, İsrail’in gümrük kodu 624, Filistin’in gümrük kodu 625. 2 Mayıs’tan itibaren İsrail’e ne bir ihracat sevkiyatı, ne de İsrail’den Türkiye ithalat sevkiyatına izin verilmedi. Hatta şunu söyleyim; İsrail’den gelen bazı ithalat ürünleri vardı, miktarı da 96,5 milyon dolar; binlerce kalemde, gümrüklerde duruyor, antrepolarda duruyor, almadık Türkiye’ye" şeklinde konuştu.
"İkinci Trump döneminin beklentileri büyük"
ABD’de Donald Trump'ın seçimi kazanarak başkanlık koltuğuna oturmasını da değerlendiren Bakan Bolat, "Dış ticaret olarak bizim 35 milyar dolar, bu yıl için öngörüyoruz, ithalat ihracat ticaretimiz var. Biraz da dengeye yakın sayılır, bizim için önemli bir ihracat ülkesi Amerika Birleşik Devletleri. Askeri ilişkiler var, NATO üyelik ilişkisi var, savunma sanayi işbirlikleri ilerleyecek mi, turizm çok önemli. 1,5 milyona yakın Amerikan turist geliyor. İkinci Trump döneminin beklentileri büyük. Kendi vaatleri ' Ben savaşları sona erdireceğim' diyor. Bu ticaret açısından iyi birşey. Bunu başarabilecek mi göreceğiz. Yani Filistin'de ateşkesi hemen sağlayabilecek mi, İsrail'e baskı uygulayacak mı, Ukrayna-Rusya savaşında iki tarafı barışa zorlayacak mı? Bunlar bizim tam merkezinde olduğumuz için çok kritik gelişmeler. Uluslararası ticarette nasıl bir politika uygulayacak? Gümrük vergilerinde bütün dünyaya, Çin'e ve bize karşı olağanüstü tedbir politikasına mı evrilecek? Bunlar açısından gelişmeleri hep birlikte göreceğiz. Ama göreve başlarken 'ihtiyatlı bir iyimserlik olabilir' diyelim. Her yeni başlangıçta acaba ikili ilişkilerde daha iyi bir süreç olabilir mi? Biz şunu bekleriz. Savunma sanayiinde bazı ihtiyaçlarımız noktasında ambargosuz bir şekilde ilişkilerin düzelmesi. Türkiye'ye, İslam dünyasına, bölgeye bakışta daha dengeli, daha adil, daha hakkaniyetli bir yaklaşım gösterilmesi, ekonomik gücünün bu anlamda göstermesi. Dış ticaretimizde başta çelik ve tekstil ürünlerinde gümrük vergilerinin azaltılması beklentimiz var. Mali ilişkilerde özellikle Rusya'ya yönelik ambargoda şirketlerimiz, bankalarımız üzerinde ağır baskılar var. Bu baskıların hafiflemesini veya ortadan kalkmasını bekleriz" şeklinde konuştu.