Xi ve Biden: 2011’den 2023’e

XI JINPING’İN “ESKİ DOSTU” JOE BIDEN İki lider Ukrayna krizinin üstüne İsrail-Filistin savaşının bindiği, ABD’nin Taiwan meselesindeki kışkırtmalarının sürdüğü, ihracat kısıtlamalarının uygulandığı, Çin-ABD askeri diyalogunun kesildiği ve ikili ilişkilerde daha pek çok sorunun yaşandığı bir atmosferde bir araya geliyor. Endonezya’nın Bali kentinde düzenlenen G20 toplantısındaki görüşmeden bir yıl sonra ikinci kez yüz yüze buluşacak olan Xi ve Biden’ın ilişkileri aslında oldukça eskiye dayanıyor. İlk buluşmaları, Xi Jinping Çin Devlet Başkanı Hu Jintao’nun, Biden da ABD Başkanı Barack Obama’nın yardımcısıyken 2011 yılında Beijing’de olmuş; Xi ülkesinin Çin-ABD ilişkilerine her zaman büyük önem verdiğini ve Çin-ABD ortaklığının sürekli olarak geliştirilmesi için ABD’yle ortak çaba göstermeye hazır olduğunu ifade etmişti. O görüşmede Biden’ın söyledikleri de ilginçti. Çin’in köklü geçmişine ve dünyaya katkılarına hayranlığını dile getiren, reform ve dışa açılma dönemiyle birlikte elde edilen başarılardan dolayı Çin’i tebrik eden Biden, Çin’in istikrarlı büyümesini memnuniyetle karşıladığını, Çin’le canlı ve kalıcı bir ilişki kurmak için her zaman canla başla çalışmaya kararlı olduğunu dile getirmişti. Kasım 2021’deki üç saatlik görüntülü görüşmede Xi’nin Biden’dan “eski dostum” diye söz etmesinin nedeni de buydu. ABD’NİN BASKI POLİTİKALARI Beijing görüşmesinden bu yana 12 yıl geçti ve artık başkan yardımcısı değil, devlet başkanı olan iki lider, ikili ilişkilerde yükselen gerilim ortamında istikrar arayışına çıkıyorlar. Aradan geçen sürede ABD’nin Çin’i en büyük jeopolitik rakip olarak görmeye başladığı düşünülürse, Biden’ın kendinden emin olmayan bir lider olarak Çin üzerinde “baskı” politikalarını sürdürmeye gayret edeceği açık. Xi Jinping ise kendisinden ve ülkesinden emin, ilişkilerde sorun çıkaran tarafın hep ABD olduğunun farkında bulunan bir lider olarak, çizgisini ve tutarlılığını koruyacak belli ki. Xi’nin San Francisco’da Biden’a “eski dostum” diye hitap edip etmeyeceği ise merak konusu.