Avrasya genelinde siyaset, ekonomi, uluslararası güvenlik ve savunma alanlarını kapsayan Şanghay İşbirliği Örgütü’nün 23. Hükümet Liderleri Zirvesi uluslararası toplum tarafından yakından takip ediliyor. Pakistan’da düzenlenen zirve öncesinde kurumun tarihsel gelişimini ve önemini okuyucularımızın dikkatinize sunuyoruz:
Son yıllarda uluslararası sistemin giderek çok kutuplu hale gelmesiyle birlikte 2001’de kurulan ŞİÖ’nün üye sayısı da istikrarlı bir artış gösterdi. . Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Tacikistan tarafından 1996 yılında kurulan Şanghay Beşlisi'nden doğan ŞİÖ, 15 Haziran 2001 tarihinde bu ülkelerin Özbekistan ile birlikte Şanghay'da bir araya gelmesiyle şekillendi Amaçları siyasi ve ekonomik işbirliğini arttırmaktı.
Yeni üyelerle genişleyen ŞİÖ ailesi
ŞİÖ Şartı 7 Temmuz 2002'de imzalandı ve 19 Eylül 2003'te yürürlüğe girerek örgütün resmi kuruluşu oldu. O tarihten bu yana, Hindistan ve Pakistan'ın 9 Haziran 2017'de , İran'ın ise 2023'te üye olmasıyla örgütün üye sayısı dokuza yükseldi.
Geçen yılki zirve, üye devletlerin ŞİÖ'yü daha geniş ekonomik ve altyapı hedefleri olan bir örgüt olarak tasavvur ederek amacını yeniden tanımlama girişimini başlatmasıyla önemli bir ana işaret etti. Bu iddialı hedefler yeni ulaşım yollarının teşvik edilmesini, bağlantı kanallarının çeşitlendirilmesini, istikrarlı tedarik zincirlerinin güvence altına alınmasını ve geniş büyüme fırsatlarının kolaylaştırılmasını kapsamakta.
ŞİÖ ekonomik alanlara girdikçe, büyüme üretimi için yeni ufuklar açma ve üye devletler arasında paylaşılan bir refah atmosferini teşvik etme vaadini taşıyor. ŞİÖ'nün odak noktasının genişletilmesi ve hedeflerinin güncellenmesi, tüm üye devletlerin refahını ve ekonomik çıkarlarını vurgulayan daha kapsayıcı ve işbirlikçi bir yaklaşımı yansıtmakta. Bir önceki yıl Hindistan’da düzenlenen zirvede yakalanan ivme üzerine inşa edilen 2024 Zirvesi'nin ŞİÖ'nün kurumsallaşmasına ilişkin müzakerelerle devam etmesi bekleniyor.
Üç kötü güçle mücadele planı
ŞİÖ'nün "terörizm, ayrılıkçılık ve aşırılıkçılıktan oluşan üç güçle" mücadeleye odaklanan bir işbirliği mekanizmasından siyaset, güvenlik, ekonomi ve beşeri bilimler alanlarını kapsayan çok yönlü bir araca dönüşmesi sadece bir tesadüf değil . Bu, örgütün bölgesel kalkınmaya bütüncül bir yaklaşımı kolaylaştıran yöneliminin kanıtıdır. Dikkat çekici bir şekilde Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar gibi ülkeler ŞİÖ'nün saflarına katılma konusunda istekli olduklarını daha önce ifade ettiler.
ŞİÖ'nün dikkat çekici yükselişi, Avrasya işbirlikleri alanında inkar edilemez bir zafere işaret ediyor. Zorluklar devam etse de, ŞİÖ kuruluşundan bu yana önemli adımlar atmış, üyeler arası birlik, ekonomik sorunlar ve kurumsal çerçevesini güçlendirmek gibi önemli meselelerle boğuşmaya çalışmıştır. Bu çabalar sadece örgütün bölgesel önemini arttırmakla kalmamış, aynı zamanda yeniden canlanan bir bölgeselcilik çağını da müjdelemiştir.
ŞİÖ yolculuğunda sebat ettikçe, kolektif potansiyelini kullanmaya, kapsamlı işbirliğine elverişli bir ortamı teşvik etmeye ve nihayetinde daha müreffeh bir geleceğin yolunu açmaya hazır. Küresel GSYİH'nin yüzde 30'undan fazlasını, Avrasya kara parçasının yüzde 60'ını ve dünya nüfusunun yüzde 40'ını kapsayan en büyük bölgesel örgüt olarak ŞİÖ, muazzam bir stratejik öneme sahiptir.
Geniş Avrasya topraklarına yayılan ortaklığın üye devletleri, ŞİÖ'yü sadece bölgesel bir güvenlik platformu olarak değil, aynı zamanda daha da büyük bölgesel ekonomik işbirliği için gelişen bir forum olarak görmekte. Pakistan’daki zirvede bu ortak anlayışın hayata geçmesi için kararların perçinlenmesi bekleniyor.
