Gökhun Göçmen
Uluslararası toplumun merakla beklediği BRICS Zirvesi Rusya’ya bağlı Tataristan’ın başkenti Kazan’da başladı. BRICS ve kimi aday ülke liderleri ile Birleşmiş Milletler ve Şanghay İşbirliği Örgütü gibi uluslararası kurum temsilcilerinin yer aldığı zirvede en önemli gündem maddelerinden biri platformun yeni ödeme sistemi olacak.
24 Ekim’e kadar sürecek zirve sırasında tanıtılan BRICS Pay isimli ödeme sistemi denemelerine şimdiden başladı. Sistem özünde yerel paraların kolaylıkla birbirine dönüştürülebilmesi, finansal altyapının güçlendirilmesi, ödeme süreçlerinin kolaylaştırılması ile dikkat çekiyor. BRICS Pay’in en önemli özelliklerinden bir diğeri ise SWIFT sisteminin alternatifi olarak sunulması.
Ekonomide bağımsızlık siyasette egemenlik
BRICS ülkelerinin ezici çoğunluğu ABD ve Avrupa’nın SWIFT sistemi sayesinde dünya genelinde kurumların para transferlerini kontrol altına almasına ve yaptırım uygulamasına karşı çıkıyor. Rusya’nın SWIFT sisteminden dışlanması ve İran’a dönük artan yaptırımlar Küresel Güney ülkelerinin arayışlarına hız kazandırırken, siyasiler yeni ödeme sisteminin aynı zamanda siyasi bir mesaj taşıdığının altını çiziyor.
Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov yaptığı açıklamada Batılı devletlerin küresel ekonominin yüzde 37’sini temsil etmelerine karşın finansal sisteminin tamamı üzerinde etkili olduğunu belirterek, yeni bir seçenek yaratılmasının zorluluk olduğunu söyledi. Silonov daha önce de RT kanalına verdiği röportajda “Bu yeni sınırlar ötesi ödeme sistemi gelişmiş teknolojilere dayanacak, dış baskılar olmadan daha hızlı ve ucuz transferler yapılabilecek.” İfadelerini kullanmıştı.
Merkezi olmayan finansal sistem
BRICS Pay’in resmi internet sitesinde ödeme sistemine dair “Finansal egemenlik, bir ulusa finansal kaynaklarını ve ilişkilerini hem yurt içinde hem de yurt dışında bağımsız olarak yönetme yetkisi verir. Diğer ülkelerden veya uluslararası kuruluşlardan gelen dış etki veya zorlama olmaksızın finansal kararlar alma ve finansal eylemlerde bulunma özgürlüğünü gerektirir.” değerlendirmesinden sonra şunlar kaydediliyor:
“Bretton Woods dönemi küresel finansal sistemi önemli bir dönüşümden geçiyor. Artan küresel borçlara, artan servet eşitsizliğine, ticaret ve finans sistemlerinin parçalanmasına tanık oluyoruz. Amacımız finansal teknolojilere ve küresel zenginliğe eşit erişimi sağlayarak herkese tam potansiyeline ulaşma fırsatı sunmaktır. Bugün, gelecek için yeni, adil ve merkezi olmayan bir finansal sistem kurmaya başlıyoruz.”
Çinli uzmanlardan Kuşak ve Yol öngörüsü
BRICS Pay sistemi platformun en büyük ekonomik gücü olan Çin’de de uzmanlar tarafından yakından takip ediliyor. Beijing Dış İlişkiler Üniversitesi’den profesör Song Wei, Çin medyasına yaptığı değerlendirmede BRICS Pay sayesinde ülkelerin ekonomik egemenliklerini daha rahat tesis edebileceklerini işaret etti.
BRICS ülkeleri arasındaki işbirliğinin ortak sistem ile güçleneceğini vurgulayan Song Wei, BRICS Pay’in Kuşak ve Yol İnisiyatifi çerçevesinde de kullanılabileceği öngörüsünde bulundu. Çinli uzman bu bağlamda “Kuşak ve Yol ülkeleri giderek artan oranda yüksek kaliteli kalkınma felsefesini benimserken ülkeler arasında ticaret ve yatırımlarda da yeni yolar keşfetmek isteyeceklerdir.” diye konuştu.
Rusya’daki zirve sırasında kullanıcıların gerçek zamanlı olarak sınır ötesi ödemeler yapabileceği BRICS Pay sistemi uzun yıllar süren çabaların neticesinde olgunlaştı. 2019 BRICS Zirvesi sırasında üye ülkeler yeni ödeme sistemi üzerinde çalışırken bir sene sonra Moskova’da “BRICS Ödeme Gücü” isimli bir platform tanıtılmıştı.
