CGTN Türk'te Hüseyin İrfan Fırat'ın sunduğu Çalışma Yaşamı programında bu hafta akademisyen Prof. Dr. Aziz Çelik konuk oldu.
İş kanunlarında yapılması beklenen değişikliklere ilişkin açıklamalarda bulunan Çelik, "Türkiye'de farklı bireysel iş kanunların birleştirilmesini tartışmasını çok elzem görmüyorum. Toplu iş sözleşmesi hukukunda ciddi sorunlar var. Bunlar çözülmeden Türkiye'de sendikalaşmanın güçlenmesi mümkün değil. " dedi.
Çelik'in açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:"İş kanunlarının birleştirilmesi tartışması ile bireysel ve toplu iş hukukuna birlikte bakmak gerekiyor. Bireysel iş kanununun, 4857 sayılı kanunun, basılı iş kanunu kanunların tek bir kanun olarak birleştirilmesi fikri kamuoyuna sunuluyor. Buna benzer örnekler dünyada var. Ancak Türkiye'de kanunların tek bir kanun adı altında birleştirilmesinden ziyade içeriğinde önemli değişiklikler ihtiyacı var. Önce konuşulması gereken bunun yapılmasının yöntemidir.
İş kanunlarında her şeyden önce usulünün demokratik ve şeffaf bir biçimde ortaya konulması gerekir. Bu konuda uluslararası esasların dikkate alınması gerekiyor. Yürütme tarafından tek taraflı bir kanun düzenlemesi kabul edilebilir bir durum değildir. Gerek biçimsel, gerekse esasa dair tartışmaların taraflar arasında şeffaf bir şekilde görüşülmesi gerekir. Düzenlemelerden sonra ortaya çıkan temel problemler doğru teşhis edilmelidir. Türkiye'de toplu iş hukuku alanındaki düzenlemeler yapılmadan, bireysel iş hukukuna ilişkin kanunları birleştirme adı altında birtakım esnekleştirme çalışmaları gündeme getirilmeye çalışılıyor. Bu durumu tehlikeli buluyorum. Çünkü bu kanunlar Türkiye'de uzun yıllardır ayrı bulunuyor. Bu kanunlara ilişkin oluşmuş yargı kararları, doktrinler bulunuyor. Tüm bunlar karmakarışık hale gelebilir.
Türkiye'de farklı bireysel iş kanunların birleştirilmesini tartışmasını çok elzem görmüyorum. Toplu iş sözleşmesi hukukunda ciddi sorunlar var. Bunlar çözülmeden Türkiye'de sendikalaşmanın güçlenmesi mümkün değil.
"TÜİK Türkiye'nin en büyük patronudur"
TÜİK Türkiye'nin en büyük patronudur. Asgari ücretten tutun emekli aylıklarına, memur maaşlarından emek gelirlerinin nerededeyse tamamı TÜİK'in açıkladığı tüketici fiyatları endeksi esas alınarak hesaplanır. Bunların bir kısmı yasalara, bir kısmı da toplu iş sözleşmelerine göre yapılır. Burda temel belirleyici olan resmi enflasyon veriledir.
Türkiye'de TÜİK tek bir enflasyon ölçüyor. TÜİK'in enflasyonu doğru ölçtüğünü kabul etsek bile bu gerçek enflasyonu yansıtmaz. Enflasyon gelir gruplarına göre farklılaşır. Harcam gruplarına göre ayrı ayrı enflasyon ölçümü yapılmalıdır. Enflasyonun çok yüksek olduğu Türkiye gibi ülkelerde, enflasyon bir gelir grubundan diğer gelir grubuna 15-20 puan fark edebiliyor. TÜİK hissedilen enflasyonu açıklamalıdır. Hissedilen enflasyon kapalı toplantılarda değil de kamuoyu ile şeffaf bir şekilde hesaplanmalıdır. Kamuoyunun ısrarına bağlı olarak bu konuda değişiklikler olabilir. "
Emekli aylıkları neden düştü?
Emekliler Türkiye'deki en büyük toplumsal gruplardan birisini oluşturuyor. Emekli aylıklarının bu kadar tartışılıyor olmasının gerçek 5510 sayılı yasadır. Bu düzenleme iki ana başlıktan oluşuyor. Bunlar; daha güç emeklilik ve daha düşük emekli aylığı verecek sistem oluşturmak.
Emeklilerin aylık bağlama oranları düşürüldü. Emeklilerin prime esas kazançlarının nasıl güncelleneceği yani güncelleme kat sayısı düşürüldü. Emekli aylılarındaki alt sınır kaldırıldı.
Emekli aylıkları 2020'li yıllarda asgari ücretin altına inmeye başladı. Böyle olunca hükümet yeni bir işlem keşfetti: Tamamlama işlemi. Emekli aylıklarının çok düşmesi yerine, örneğin emekli aylıkları bin liranın altına düşerse bin liraya tamamlanacak. Bu da kademe kademe artırıldı. Emekli aylıkları ortalaması 2023 yılı sonu itibariyle 7200 liradır.
Kök aylıklar yüzde 49,25 artırılırken, en düşük aylıklar 7500 liradan 10 bin liraya çıktı. Böylelikle yüzde 35,3 artmış oldu. Dolayısıyla bu artış, 6700 lira ve altında kök aylığı olan emekliler açısından bir şey değiştirmiyor. Milyonlarca emekli 10 bin TL emekli aylığı almaya devam edecek. Bu yalnızca 7500 lira üzerinde kök aylık alanları etkileyecek."
Videonun tamamı:
ü
ü
ü
ü
ü
ü
ü
