Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya arasındaki 60 yıllık güvenlik ortalığı tarihin en yüksek seviyesine çıkartılacak. Financial Times gazetesinin haberine göre, Japonya’da kalıcı bir askeri komutanlığın kurulmasını öngören anlaşmanın önümüzdeki ay düzenlenecek ABD Başkanı Biden-Japonya Başbakanı Fumio Kishida zirvesinde kayıt altına alınması planlanıyor. Basında yer alan haberleri değerlendiren Tokyo yönetimi tarafların işbirliğini derinleştirmek üzere görüşmelerin devam ettiğini teyit etti. Zirveye Filipin liderinin katılma ihtimali Güney Çin Denizi başta olmak üzere bölgede gerilimin yükseleceği şeklinde okunuyor.
Çin’in yükselişine paralel olarak küresel hegemonyasının tehdit altına olduğunu düşünen Washington yönetimi bir süredir Japonya’yı Asya’daki karakolu olarak güçlendirme niyetini gizlemiyor. 2022 yılında Japonya yönetimi hazırladığı “üç kilit savunma belgesinde” Çin’i “en büyük stratejik meydan okuma” olarak tanımlamış ve askeri bütçesinde rekor bir artış kararı almıştı.
ABD ve Çin’in ardından dünyadaki en büyük savunma bütçesine sahip olmak isteyen Japonya, 2023’ün başında ise ABD ile uzun menzilli füzeleri geliştirmek ve denizde ortaklık için anlaşmıştı. Son olarak hafta içinde Japonya Başbakan Fumio Kishia, yabancı ülkelerden savaş uçaklarının alımının kolaylaştıracaklarını kamuoyunu duyurdu. 2022’de Madrid’deki NATO Zirvesi’ne katılan “ilk Japon Başbakan” olan Kishida’nın hamlelerine devam etmesi sürpriz olmayacak.
İki ülke arasındaki asimetrik ilişki
Japonya’nın pasifist politikalarının reddi anlamına gelen bu politika değişikliği Çin’de izlenmeye devam ediyor. Fudan Üniversitesi Japonya Çalışmaları Merkezi’nden araştırmacı Wang Guantao, Global Times gazetesine verdiği demeçte, Tokyo yönetimin bu anlaşma özelinde “kar-zarar” hesaplaması yapması gerektiğini söyledi. Wang “Öyle gözüküyor ki muhtemel anlaşma ile Japonya, ABD’den kayda değer bir güvenlik garanti sözü almıyor. Japonya, özerkliğinden askeri yönetimdeki haklarından taviz vermek zorunda kalacak.” diye konuştu.
Shanghai Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar Merkezi çatısı altında faaliyet gösteren Kuzeydoğu Asya Çalışmalar Merkezi Direktörü Cai Liang ise Washington ve Tokyo hattındaki ilişkinin “asimetrik” olduğunu vurgulayarak “ABD'nin gücü azalırken, müttefiklere umut veriyor ve onları Çin'le hesaplaşmak için i ön plana çıkarıyor. Böylece bir çatışma çıktığında kendisini uzak tutabilecek.” dedi. Uzman ayrıca bölgedeki gelişmeleri Asya’da barışı yok edebilecek bir eksene kaymasından endişe ettiğini sözlerine ekledi.
