Tahran bu hafta Asya İşbirliği Diyaloğu (ACD) üye ülkelerinin Dışişleri Bakanlarının katıldığı bir bakanlar toplantısına ev sahipliği yaptı. Toplantıya 35 ülkeden dışişleri bakanları ve üst düzey yetkililerin yanı sıra bölgesel ve çok taraflı Asya kuruluşlarının başkanları katıldı. Bu çok taraflı önemli olayİ ran İslam Cumhuriyeti'nin çok taraflılığın iki öncüsü, merhum Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve merhum Dışişleri Bakanı Dr. Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın kaybı ve şehitliği için yas tuttuğu bir dönemde gerçekleşiyor.
İran şehit cumhurbaşkanı ve dışişleri bakanı önderliğinde tek kutupluluğun zararlarını telafi etmek ve Doğu’ya odaklanarak Batı’ya olan bağımlılığı azaltmak için ciddi ve kayda değer taahhütlerde bulundu. İran Asyalı kimliğini teşvik ederek ve nihayetinde iyi komşuluk politikasını sağlayarak kolektif kalkınma ve güvenliğe hizmet etti.
Kuşkusuz, bölgesel ve küresel kuruluşlara aktif üyelik yoluyla bölgesel bütünlüğün teşvik edilmesi, uluslararası toplumu tahakküm sisteminin zararlarından kurtaracak ve küresel arenada adaletin yerini bulması için çok taraflılığa yönlendirecektir. Mevcut İran yönetiminin özellikle Şanghay İş Birliği Örgütü ve BRICS’e resmi olarak üye olmasının ardından bu ilki uluslararası örgüte odaklanması yine bu hedeflerle incelenecektir.
Çok taraflılığı takip ederken kimlik ve istekleri de hesaba katmamız gerekiyor ve Asya İşbirliği Diyaloğu (AİD) bu temel ihtiyacı karşılıyor. Yükselen güçlerin bu foruma üyeliği, kuruma kimliğini oluşturma fırsatı verecek ve umut verici geleceğine yönelik iyimserliği artırmak için olumlu enerji sunacaktır.
Asya ve dünya, Siyonist rejimin Gazze Şeridi'nde sürdürdüğü zulüm ve soykırım nedeniyle hâlâ derin üzüntü ve şok yaşıyor. Filistin'deki insani felaket sekiz aydan fazla süredir devam ediyor. Tahakküm sisteminin engellediği uluslararası toplum, başta kadın ve çocuklar olmak üzere masum insanlara yönelik saldırıları durduramadı.
Asaya İşbirliği Diyaloğu üyesi devletlerin her biri bu suçların sona erdirilmesi, ateşkesin sağlanması ve Gazze'ye insani yardım ulaştırılması için çaba sarf ediyor. Haziran ayı ortasında Türkiye'de düzenlenen D-8 Dışişleri Bakanları toplantısında üye devletlerin Gazze'deki soykırımın sona erdirilmesi için kolektif duruş sergileme çabalarına tanık olmamız da dikkat çekicidir.
2002 yılında kurulan Asya İşbirliği Diyaloğu, Asya kıtasının geniş bir bölümünü kapsıyor. 35 devletin üyeliği ile dünya nüfusunun yüzde 56'sını ve küresel GSYİH'nın yüzde 35'ini temsil etmekte. Bu ülkeler diyalog ve ortaklıklar yoluyla ulaşım ve iletişim, bilim, teknoloji ve inovasyon, eğitim ve insan kaynaklarının geliştirilmesi, gıda, enerji ve su güvenliği, kültür ve turizm ile kapsayıcı ve sürdürülebilir kalkınma gibi çeşitli alanlarda ilişkilerini geliştirmeyi amaçlıyor.
İran, Asya İşbirliği Diyaloğu’na 2004 yılında katıldı ve aktif üyelerinden biri olarak kabul ediliyor. Geçtiğimiz yılın Ekim ayından bu yana merhum İran dışişleri bakanı Asya İşbirliği Diyaloğu Başkanıydı.
Asaya İşbirliği Diyaloğu’nun üye ülkeleri arasında İran'ın yanı sıra Tayland, Endonezya, Malezya, Filipinler, Brunei, Singapur, Kamboçya, Vietnam, Myanmar, Laos, Nepal, Rusya, Türkiye, Japonya, Çin, Moğolistan, Güney Kore, Hindistan, Afganistan, Pakistan, Bangladeş, Sri Lanka, Butan, Kuveyt, Bahreyn, Suudi Arabistan, Katar, BAE, Umman, Filistin, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan yer alıyor.
Asya topluluğu oluşturmak
Bir "Asya Topluluğu" oluşturmak Asya İşbirliği Diyaloğu’nun belirtilen hedeflerinden biridir. Asya'nın zengin kültürel mirası ve kalıcı değerlerinin yanı sıra kıtanın güçlü potansiyeli, ekonomik ve teknolojik temelleri de göz önüne alındığında bunun önemli faydalar sağlayacağı şüphesizdir.
Bu aynı zamanda Asya devletlerini uygun bir zamanda Asya koalisyonları ve nihayetinde bir "Asya Birliğini" oluşturmaya teşvik edecektir ve Asya İşbirliği Diyaloğu bu konuda çok önemli bir rol oynayabilir. Üstelik insanlar arası etkileşimlerin etkisi ve ilgili özel sektörün bu değerli hedeflere ulaşmadaki rolü de göz ardı edilmemelidir. Asya içi turizm, kültürel alışveriş ve Asya İşbirliği Diyaloğu üyesi devletlerin özel sektörlerinin Asya içi ekonomik ve ticari etkileşimlere aktif katılımı bu süreçte etkili faktörlerdir.
İran, Asya İşbirliği Diyaloğu Başkanı olarak yukarıda sayılan her iki alanda da olumlu adımlar attı. Yezd'in "2024 Asya İşbirliği Diyalog Turizm Başkenti" olarak atanması, Asya'nın çeşitli kültür ve turizm etkinliklerine ev sahipliği yapması için uygun bir zemin sağladı. Ayrıca Yazd, bu yıl Asya İşbirliği Diyaloğu turizm bakanlarının yaklaşan işbirliklerine ilişkin kararlar alacakları bir toplantıya ev sahipliği yapacak. Mayıs ayında İsfahan, Asya İşbirliği Diyaloğu üyesi ülkelerin Ticaret Odalarını ağırladı ve bunun sonucunda gelecekteki ortak önlemlere ilişkin bazı anlaşmalar ve "İsfahan Paktı" imzalandı.
İran İslam Cumhuriyeti'nin dış politikası çok taraflılığı, iyi komşuluğu ve bölgeselcilik yoluyla kolektif kalkınmayı içermektedir. Dolayısıyla tek taraflılığa ve hegemonyaya karşı çıkmak, bölgesel ve bölge dışı çok taraflı mekanizmaları desteklemek İran'ın en önemli diplomatik öncelikleri arasında yer alıyor.
Asya İşbirliği Diayloğu Başkanı olarak diyalog ve işbirliği yapılarını güçlendirdik. Üye devletlerin ve sekreteryasının desteğiyle bazı etkili ve olumlu adımlar attık. Asya İşbirliği Diyaloğu Bakanlar toplantısı bu önlem ve girişimlerden bazılarını gözden geçirecek ve karara bağlayacak.
Editörün Notu: İran Dışiişleri Bakanı Ali Bagheri Kani tarafından İran basını için kaleme alınan bu makale Türkçeye CGTN Türk tarafından kazandırılmış, ara başlıklar editörler tarafından tercih edilmiştir.
