CGTN Türk Dış Haberler Servisi
İsrail’in Hamas’ın Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’yi İran’ın başkenti Tahran’da öldürmesi tartışılmaya devam ediyor. Hamas’ın da dahil olduğu 14 Filistinli grubu buluşturarak “Beijing Deklarasyonu”nun imzalanmasına ev sahipliği yapan Çin de süreci endişeyle izleyen ülkeler arasında yer alıyor.
İsrail’in suikast politikasını güçlü şekilde kınayan Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian, çarşamba günü yaptığı açıklamada bölgesel gerilimin tırmanabileceği uyarısında bulundu. Sözcü “Çin başından bu yana bölgesel anlaşmazlıkların müzakereler ve diyalog ile çözülmesini, Gazze’de kalıcı ateşkesi ve ihtilafın daha da şiddetlenmemesi çağrısı yapıyor.” dedi.
Filistinli grupları bir araya getirme çabalarına ilişkin soru üzerine Lin, ülkesinin her zaman Filistin'in uzlaşmasını desteklediğini ve Filistin'de iç uzlaşmanın sağlanmasının Filistin meselesinin çözümü ve Orta Doğu'da barış ile istikrarın sağlanması için önemli bir adım olduğunu kaydetti. Bununla birlikte Çin’in Orta Doğu Özel Temsilcisi Zhai Jun’ın İran’ın Çin Büyükelçisi Muhsin Bahtiyar ile buluştuğunu kaydeden Lin Jian, tarafların bölgesel bir savaşı istemediği noktasında mutabakat sağladıklarını belirtti.
“Müzakereler kayda değer darbe alacak”
İran’da Hamas’ın Siyasi Büro Lideri İsmail Haniye’nin, Lübnan’da ise Hizbullah’ın üst düzey komutanı Fuad Şükür’ün İsrail tarafından öldürülmesi Çin kamuoyunda da geniş biçimde tartışılıyor. Xi’an Kuzeybatı Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Bölümü’nden Wang Jin, Global Times gazetesine yaptığı değerlendirmede suikast dalgasının İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes görüşmelerini rafa kaldırabileceği öngörüsünde bulundu.
Wang “Devam eden müzakereler oldukça kritik bir aşamada ve bu hadise İsrail-Filistin meselesine olumsuz etki bırakacak.” diye konuştu. İsrail’in İran’ın yanı sıra Yemen ve Lübnan’ı da hedef aldığını anımsatan Fudan Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Direktörü Sun Degang da “Sonuç olarak Hamas ve İsrail arasındaki barış görüşmeleri kayda değer bir darbe alacak.” değerlendirmesinde bulundu.
“Yeni fraksiyonlar boşluğu doldurabilir”
Shanghai Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Enstitüsü’nden profesör Liu Zhaongmin ise İsrail’in bir yandan Gazze’de topyekun saldırı yürütmek diğer taraftan ise Hamas liderliğini hedef almak gibi iki ayaklı bir strateji yürüttüğüne dikkati çekerek “İster Hamas, ister Hizbullah, isterse Husiler olsun bunlar İran’dan destek alıyorlar. Bu (suikastler) İsrail ve İran arasındaki ilişkileri daha karmaşık hale getirecek.” İfadesini kullandı.
Öte yandan Çin basınında tartışılan bir diğer başlık ise İsmail Haniye’nin kaybının ardından Hamas’ın alacağı pozisyon. Çin’in Global Times gazetesine konuşan uzmanlar Hamas’ın güç kaybı yaşayabileceğini öne sürdü. Shanghai Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi’nden Wen Shaobian “Hamas’ın Filistinli fraksiyonlar arasındaki gücü zayıfladı, Gazze’yi gelecekte kimin yöneteceği soruları artıyor.” şekilde konuştu. Wen “Gazze’deki mevcut duruma göre Hamas’ın askeri güçleri büyük ölçüde İsrail Savunma Güçleri tarafından dağıtıldı. Bu Hamas’ın Gazze Şeridi’nde kontrolünü zorlaştırıyor, yeni fraksiyonlar boşluğu doldurmak üzere belirebilir.” diye ekledi.