Güney Afrika Genel Endüstri İşçileri Sendikasından (GIWUSA) yapılan açıklamada, kasımdan beri 1500'den fazla kaçak madencinin teslim olduğu Stilfontein madeninde, yüzlercesinin de aç ve susuz halde polise teslim olmakta direnmeyi sürdürdüğü belirtildi.
Burada 109 kaçak madencinin yaşamını yitirdiği bilgisine ulaşıldığı ifade edilen açıklamada, hayatını kaybedenlerin sayısına ilişkin bilginin, yer altında mahsur kalan kaçak madencilerin gönderdiği bir mektuba dayandırıldığı kaydedildi.
Yer altında daha fazla madencinin hayatını kaybetmiş olabileceğine işaret edilen açıklamada, "Çok sayıda insanın sular altında kalan yer altı tünellerinde düşüp boğularak yahut açlık yüzünden trajik bir şekilde hayatını kaybetmesi ve cesetlerinin bulunmasına dair hiçbir umut olmaması nedeniyle bu tahminin yetersiz olduğu da açık." ifadesi kullanıldı.
Açıklamada, yer altındaki kaçak madencilerin yanı sıra cesetlerin çıkarılması için kapsamlı çalışma başlatılması çağrısında bulunuldu.
Kaçak madencilik
Güney Afrika polisinin, Kuzey Batı eyaletindeki Stilfontein madeninde kaçak madencilere su ve gıda tedarikini kesmesinin ardından, teslim olmamak için direnen yüzlerce madenci yer altında aç ve susuz halde mahsur kalmıştı.
Cumhurbaşkanlığı İşleri Bakanı Khumbudzo Ntshavheni'nin, kaçak madencilerin gerekirse "dumanla dışarı çıkarılacağı"nı açıklaması, kamuoyunda tepkilere neden olmuştu.
Resmi verilere göre, 10 Ocak itibarıyla 1564 madencinin polise teslim olduğu Stilfontein madeninden, 9 kaçak madencinin cesedi çıkarılmıştı.
Madencilikten Etkilenen Toplulukların Eylem Birliği (MACUA) isimli Güney Afrikalı insan hakları örgütü, Stilfontein'de mahsur kalan madencilerin, açlık nedeniyle ölen arkadaşlarının cesetlerini yedikleri iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunmuştu.
Öte yandan, hükümet yetkilileri, yamyamlık iddialarını doğrulamamış, gecikmeli çıkışların ise kaçak madencilerin kolluk kuvvetlerince tutuklanmamak için kullandığı bir taktik olduğu belirtilmişti.
Stilfontein madeninde hala yüzlerce madencinin polise teslim olmakta direndiği tahmin ediliyor.
Zama zama
Elmas, altın, platin gibi değerli madenlere sahip Güney Afrika'da terk edilmiş veya gaz sızıntılarının yaşandığı faal madenlerde, altın ve krom gibi değerli maden arayan kaçak madenciler, halk arasında "zama zama" olarak biliniyor.
Güney Afrika'da 10 bin ila 30 bin kişinin doğrudan kaçak madencilik faaliyetlerine karıştığı düşünülüyor.
Yalnızca kaçak altın madenciliğinin ülke ekonomisine maliyetinin yıllık ortalama 3,8 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.