2024 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı, kira gelirlerini beyan etmeyen ev sahiplerini mercek altına aldı. Bakanlık, kayıt dışı ekonomiyi azaltmak amacıyla çapraz sorgulamalar ve yerinde denetimlerle kapsamlı bir inceleme başlattı. Vergi daireleri, eksik beyan tespit edilen ev sahiplerine banka dökümleriyle birlikte tebligat göndermeye devam ediyor.
Tebligatlar ve çapraz sorgulama süreci
Gayrimenkul uzmanlarına göre, denetimlerde Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü kayıtları, DASK poliçeleri, elektrik, doğal gaz ve su abonelikleri gibi birçok veri çapraz sorgulama yöntemiyle inceleniyor. Kiracıların ikamet adreslerinden, taşınmaz sahiplerinin kayıtlarına kadar yapılan incelemelerde, eksik beyanlar tespit ediliyor ve tebligatlar gönderiliyor.
Banka hesap hareketlerinden tespit
Hazine ve Maliye Bakanlığı, ev sahiplerinin banka hesap hareketlerini de detaylı olarak inceliyor. Kira açıklaması belirtilmese bile düzenli aralıklarla yapılan para transferleri, kira geliri olarak değerlendiriliyor. Denetimlerde, bu gelirlerin beyan edilip edilmediği kontrol ediliyor.
Vergi beyanında eksiklik cezaları
Kira gelirini zamanında beyan etmeyen mükellefler, şu yaptırımlarla karşılaşıyor:
Gecikme cezası uygulanıyor.
Kira gelirindeki istisna tutarından faydalanamıyorlar.
Gecikmiş beyanlar nedeniyle ek vergi yükü ve faiz ödemek zorunda kalıyorlar.
2024 yılı itibarıyla kira gelirleri için uygulanan istisna tutarı 33 bin TL olarak belirlendi. Bu tutarın üzerindeki gelirler için vergi ödenmesi gerekiyor.
Gönüllü beyan avantaj sağlıyor
Uzmanlara göre, tespit öncesi gönüllü beyan yapan mükellefler önemli avantajlar elde edebiliyor. Eğer ev sahipleri, kira gelirlerini resmi tespit yapılmadan beyan ederse:
Vergi ziyaı cezasından muaf tutuluyorlar.
Gecikmiş beyanlarda da istisna tutarından faydalanabiliyorlar.
Resmi tespit sonrası yapılan beyanlarda ise daha yüksek oranda vergi ve cezalar uygulanıyor.
Beyan dönemi ne zaman başlıyor?
Kira gelirlerine ilişkin beyannameler, tahsilatın gerçekleştiği yılı takip eden yılın 31 Mart tarihine kadar verilmek zorunda. Örneğin:
2024 yılında elde edilen kira gelirleri, 2025 yılı Mart ayına kadar beyan edilecek.
Vergiler, Mart ve Temmuz aylarında iki taksit halinde ödenebilecek.
Kayıt dışı ekonomiyi azaltma hedefi
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yürüttüğü denetimlerin temel amacı, kayıt dışı ekonomiyi azaltmak ve kamu gelirlerini artırmak. Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, "7 milyon kiracının olduğu Türkiye’de kira beyannamesi veren mükellef sayısı yalnızca 3 milyon. Bu tablo kayıt dışılıkla mücadelede atılması gereken adımların önemini gösteriyor," dedi.
