Ay'da suyun varlığı, Ay'ın evrimi ve gelecekteki kaynak geliştirme çalışmalarında büyük öneme sahip. Daha önce, 1969-1972 yılları arasında toplanan Apollo örneklerinde su içeren mineral bulunamamış ve Ay'ın susuz olduğu varsayılmıştı. Ancak, son yıllarda yapılan araştırmalar ve uzay görevleri, Ay'ın kutup bölgelerinde ve yüzeyinde su moleküllerinin izlerini ortaya koydu. Chang'e-5 görevi, bu araştırmalara yeni bir boyut kazandırarak, Ay yüzeyinden en genç bazalt örneklerini topladı ve bu örneklerde su moleküllerinin varlığını doğruladı.
Keşfedilen yeni mineral: ULM-1
Çinli bilim insanlarının keşfettiği ULM-1 minerali, su molekülleri ve amonyum içeren bir hidratlı mineral olarak tanımlandı. Bu mineral, (NH4, K, Cs, Rb) MgCl3·6H2O formülüne sahip ve altı kristal su molekülü içeriyor. Mineralin su içeriği, örneğin kütlesinin yüzde 41'ini oluşturuyor. ULM-1'in kristal yapısı, Dünya'da bulunan nadir bir volkanik krater minerali ile benzerlik gösteriyor. Bu da Ay'daki su ve amonyumun kaynağına dair yeni ipuçları sunuyor.
Araştırmacılar, bu keşfin doğruluğunu sağlamak için titiz kimyasal ve izotop analizleri gerçekleştirdiler. Analizler, bu mineralin Ay'daki minerallerle uyumlu olduğunu ve Dünya'dan gelen kirlenme olasılığını ekarte etti. Bu keşif, Ay'ın volkanik gazlarının bileşimini ve Ay'ın evrim sürecini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor.
Bu önemli keşif, Ay'daki su moleküllerinin varlığına dair yeni bir anlayış sunuyor. ULM-1 gibi hidratlı mineraller, Ay'ın aydınlık bölgelerinde bile stabil kalabiliyor, bu da gelecekte Ay kaynaklarının keşfi ve kullanımı için yeni fırsatlar yaratıyor. Ay yüzeyindeki suyun varlığı, gelecekteki Ay görevleri ve kolonizasyon projeleri için büyük önem taşıyor.
Bu önemli keşif, bilim insanlarının Ay toprağında moleküler suyu ilk kez tespit ettiklerini gösteriyor ve Ay'daki su moleküllerinin varlığını doğruluyor. Araştırmanın sonuçları, saygın bilim dergisi Nature Astronomy'de yayımlandı.
Zülal Çelik
