Bazı Batılı ülkelerin basın kuruluşları da Marcos’un açıklamalarını fırsat bilerek, Güney Çin Denizi sorununu kışkırtan yayınlar yaptı.
Alınan habere göre Filipinler ile Vietnam hükümetleri, iki mutabakat zaptı imzalayarak iletişim için kırmızı hat kurmayı ve ortak sahil güvenlik komisyonu oluşturmayı onayladı. Filipinler medyasında, Vietnam’ın Güney Çin Denizi anlaşmazlıkları konusunda ASEAN kapsamındaki küçük bir çok taraflı iş birliğinin kritik bir unsuru olabileceği ifadesi kullanıldı.Filipinler geçen yıldan bu yana, Güney Çin Denizi sorunu üzerinde sürekli girişimlerde bulunuyor.
Çin’in Huangyan Adası ve Ren’ai Resifi çevresindeki su alanına defalarca yasa dışı şekilde giren Filipinler aynı zamanda, Ren’ai Resifi’ne yasa dışı olarak oturan askeri gemiye inşaat malzemeleri göndererek resifi kalıcı şekilde ele geçirmeye çalışıyor.
Geçen yılın sonunda, Filipinler Dışişleri Bakanı Enrique Manalo, Çin tarafıyla yaptığı telefon görüşmesinde Çin’le diyalogu artırarak gerginliği hafifletmek istediklerini kaydetmişti. Ama Filipinler’in söylediği ve yaptığı birbirini tutmuyor. Bununla beraber Filipinler başka ASEAN ülkelerini kendi çetesine almaya çalışıyor.
Filipinler eski devlet başkanının sözcüsü Rigoberto Tiglao, kısa süre önce yayımladığı makalede, “ABD, beynimizi kolayca yıkıyor.” ifadesini kullandı. Geçen yılın başından beri ABD sözde Hint-Pasifik Stratejisi’ni hızlandırarak Filipinler yönetimine hem havuç hem sopa göstererek Filipinler’i Güney Çin Denizi bölgesinde Çin karşıtı öncü aktör olarak konumlandırmaya çalışıyor. Bunun yanı sıra Marcos, ülkede yönetim sınavıyla da karşı karşıya. Filipinler’in kamuoyu araştırma kuruluşunun yayımladığı verilere göre, ülkenin yüzde 73’ü hükümetin enflasyonun kontrolündeki performansından memnun değil. Baskı altında bulunan Marcos, dış tehditleri abartmakla yurtiçindeki zorlukları gözden kaçırtmaya çalışıyor.
Güney Çin Denizi sorunu üzerinde ateşle oynayan Filipinler, ABD’nin talebiyle kendi çetesini kurmayı planlıyor. Kendi öz gücüyle Çin’le yarışamayacağını iyi bilen Filipinler, Çin ile diğer ASEAN ülkeleri arasında provokasyonda bulunarak Çin’i taciz etmeye çalışıyor. Ayrıca, Filipinler, Güney Çin Denizi Eylem Kuralları’nın onaylanma sürecinde daha büyük söz hakkı elde etmenin hesaplarını yapıyor.
Filipinler’in amacı aşikar ve girişimleri çok tehlikeli. Çünkü ikili sorunu çok taraflı bir boyuta çekmeye çalışıyor. Uzun zamandır Çin ile ASEAN ülkeleri, aralarındaki anlaşmazlıkları dostane şekilde ve müzakere yoluyla çözmeye çalışıyor. Kendisi ve bölge dışı ülkelerin çıkarları için Çin’e karşı çete kurmaya çalışan Filipinler, anlaşmazlıkları daha karmaşık hale getirerek büyütüyor. Bu girişim, Güney Çin Denizi Taraflar Eylem Deklarasyonu’nun ruhuna aykırı olduğu gibi bögle ülkelerinin daha önce sarf ettiği ortak çabalara da zarar veriyor.Filipinler’in kışkırtıcı eylemi ASEAN ülkeleri arasında destek görmedi. Bu da ASEAN ülkelerinin konsensüsünü yansıtıyor: Güney Çin Denizi, barış, dostluk ve iş birliği arzulayan bir bölge. Ayrıca ASEAN, Çin’le arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerden büyük yarar gördü. 2023 yılında ASEAN, dört yıldır Çin’in en büyük ticaret ortağı konumunu korudu.
Huangyan Adası ve Ren’ai Resifi, Çin’in ayrılmaz toprağıdır. Yıllardır Filipinler’in sürekli yaptığı provokasyona karşı Çin, azami itidal ve sabır gösteriyor. Filipinler şimdi ateşle oynayarak ikili sorunu genişletmek istiyorsa, bu kendi uzun vadeli çıkarına zarar vermek dışında bir sonuç doğurmayacak. Yanlış yoldan dönmek için halen geç sayılmaz. Filipinler’in, kendi kaderini bölge dışı bir hegemonya ülkesine bağlamak yerine dış politikasını yeniden gözden geçirme zamanı geldi de geçiyor.