Güney Çin Denizi’nde bulunan Ren’ai Resifi’nde karaya oturan gemisi üzerinden hak iddia etmek isteyen Filipinler yönetimi kışkırtmalarına hava sahasını da ekledi. Çin ile 17 Ocak’ta yaptığı görüşmeler neticesinde Ren’ai Resifi’ne bir aydan fazla süre boyunca denizden ikmal gemileri göndermeme kararı alan Filipinler bu kez bölgeye havadan malzeme attı ve Filipinli balıkçıları Huanyang adasının çevresine izinsiz olarak sokmaya çalıştı.
Çin Sahil Güvenlik Sözcüsü Gan Yu, cumartesi günü yaptığı açıklamada olayın 21 Ocak sıralarında meydana geldiğini, küçük bir Filipin uçağının havadan Ren’ai Resifi’ne malzeme attığını duyurdu. Filipinler’in bölgeye yaşam malzemesi göndermesi için geçici özel düzenlemeler yaptığını anımsatan Gan kışkırtmaların sona erdirilmesi gerektiğini söyledi. Sözcü Çin Sahil Güvenliği’nin ulusal egemenlik ve denizcilik haklarını korumak adına Ren’ai Resifi ve bitişiğindeki sularda aldığı önlemleri artıracağının altını çizdi.
Filipinler, Ağustos 2023’ten hu yana Çin’in egemenliğindeki bölgede karaya oturan savaş gemisine insani yardım adı altında inşaat malzemesi göndermeye çalışıyor. Uluslararası kamuoyuna göre Filipinler’in niyeti bir “oldu bitti” üzerinden bölgede egemenlik iddia etmek. Oysa eski Filipin Devlet Başkanı Rodrigo Duterre 2016 yılında Çin’i ziyaret ettiğinde bölgede gerilimi yükseltmeme sözü vermiş ve balıkçılık da dâhil olmak üzere iş birliği kararı alınmıştı.
Havadaki kışkırtmanın bedeli daha ağır olabilir
Uzmanlar 21 Ocak’ta yaşanan olayın ardından bölgede gerilimin artabileceği ve Filipinler’in samimiyetinin sorgulanabileceği uyarısında bulunuyor. Güney Çin Deniz Araştırmaları Ulusal Enstitüsü Dünya Donanması Araştırmaları Merkezi Direktörü Chen Xiangmio yaptığı değerlendirmede uçaktan bölgeye malzeme atmanın denize oranla daha tehlikeli bir adım olduğunu söyledi. Uzman denizde engelleme faaliyetlerinin yönetilebildiğini ancak havadaki sürtüşmelerin daha ağır sonuçlara neden olabileceğini dile getirdi. Chen “Sorun Çin’in Filipin uçlarını durdurma imkanının olmaması değil ancak bunun yaratacağı kaza riskidir.” dedi. Çinli uzman ayrıca Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) stratejisi gereğince Filipinleri kullanmaktan vazgeçmeyeceğini sözlerine ekledi.
İsminin açıklanmaması kaydıyla Çin’in Global Times gazetesine pazar günü konuşan askeri bir uzman ise Filipinler’in attığı adım ile Beijing yönetiminin kararlılığını test etmek istediğini savundu. Kışkırtmanın Filipinler tarafından sahnelendiğini aktaran uzman Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun Filipin uçaklarını engellemek için bölgeye savaş uçaklarını gönderebileceği tahmininde bulundu.
Cem Gürdeniz uyarmıştı: Yeni bir Ukrayna olabilir
Dünyadaki balıkçılık faaliyetlerinin yarısından fazlasına ev sahipliği yapan Güney Çin Denizi, dünyanın en kalabalık ticari rotaları arasında yer alıyor. Yıllık 5 trilyon dolarlık seferlerin yapıldığı bölgede yaşanan gerilimi CGTN Türk için değerlendiren E. Tümamiral Cem Gürdeniz, ABD ve Filipinler’in planlarına dikkat çekerek şunları söylemişti:
“Tarihte ilk defa Filipinler ile Amerika Birleşik Devletleri ortak tatbikat yapmanın üzerine çıktı. Tatbikatlar yapılır ki bu uluslararası savunma ve dış politikada bir mesajdır. ‘Tatbikat yapıyorum, bu geçici ve hiçbir ülkeyi hedefime almıyorum.” dersiniz ama tatbikattan sonra ortak bir deklarasyonla ‘Biz artık ortak karakol (joint patrol) yapıyoruz’ derseniz işte burada o seviyeyi üzeri taşımış olursunuz. Uzak Doğu’da herkes Taiwan’ın Ukraynalılaşmasını bekliyorken ben şu an farklı bir şey söylüyorum. Filipinler Ukraynalılaşabilir.”
E. Tümamiral Cem Gürdeniz ile yapılan söyleşinin tamamı için:https://www.youtube.com/watch?v=S8KUfPffPT8