Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Cibuti'de düzenlenen Türkiye-Afrika Ortaklığı 3. Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı’nın açılışında konuştu. Fidan konuşmasına, konferansın düzenlenmesi için çabaları ve misafirperverlikleri için Cibuti Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Mahmud Ali Yusuf ile ekibine teşekkür ederek başladı. Afrika Birliği (AfB) Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed’e ve Moritanya Dışişleri, İşbirliği ve Yurtdışındaki Moritanyalılar Bakanı Muhammed Salim Veled Merzuk’a da katkıları için teşekkürlerini sunan Bakan Fidan, “Sayın Cumhurbaşkanımızın içten selamlarını ve konferansımızın başarısı için en iyi dileklerini iletmek isterim” ifadelerini kullandı.
Afrika’nın genç ve dinamik nüfusu, kaynakları ve büyüyen pazarıyla 21. yüzyılda daha büyük bir rol oynamaya hazırlandığını belirten Fidan, “Afrika, terörizm, eşitsizlik, iklim değişikliğinin olumsuz etkileri, az gelişmişlik ve düzensiz göç gibi çeşitli karmaşık sorunlarla da karşı karşıyadır. Bunlar küresel sorunlardır, ancak Afrika’nın yıllar içinde elde ettiği başarılardan daha büyük değildir. Türkiye, ‘Afrika’nın sorunlarına Afrikalı çözümler’ ilkesine riayetle, 2000’li yılların başında Afrika ülkeleriyle yakın ortaklık başlatmıştır” diye konuştu.
Fidan, Türkiye’nin 2008 yılından bu yana Afrika Birliği’nin stratejik ortağı olduğunu kaydederek, “Tüm Afrika ülkeleriyle ilişkilerimizi yapılandırılmış, sistematik ve o ülkeye özel bir yaklaşımla ikili olarak geliştirdik. Ayrıca, Afrika Birliği çerçevesinde çok taraflı ilişkilerimizi güçlendirdik. Afrika’nın istikrarına en üst düzeyde önem veriyor ve güvenlik endişelerini ciddiye alıyoruz” dedi.
Sudan’da devam eden çatışmaların 2. yılına yaklaşırken ülke için yıkıcı sonuçlar doğurduğunu söyleyen Fidan, “Sudan’ın, uluslararası toplumun dikkatinden kaçmasına izin vermemeli, acil ateşkes ve kalıcı bir çözüm için birlikte hareket etmeliyiz. Türkiye, terörizmle mücadeleye tam destek vermekte, Kıta genelinde istikrarı güçlendirmeyi, kapasite ve güven inşa etmeyi amaçlayan yerel ve bölgesel girişimlere desteğini sürdürmektedir” ifadelerini kullandı.
Bakan Fidan, Türkiye’nin Afrika Kıtası’nda siyasi, güvenlik, ekonomik, sosyal ve insani imkanlarıyla büyük yatırımlar yapmaya devam ettiğinin altını çizerek, “Güvenlik ile kalkınma arasında güçlü bir bağ vardır. Türkiye, Kıta’yla ticari ve ekonomik ortaklığını geliştirmede kapsamlı ve bütüncül bir yaklaşım benimsemektedir. Afrika ile ticaretimizi her geçen gün artırıyoruz. Ticaret hacmimiz 2023 yılında 35 milyar doları aşmıştır. Afrika’daki doğrudan yatırımlarımızın değeri 7 milyar doların üzerindedir” diye konuştu.
Afrika ile ortaklığın belkemiği olarak ifade ettiği halklar arası ilişkilerin de geliştirilmesine özel önem verdiklerini vurgulayan Fidan, “31 Afrika ülkesine 50’den fazla ziyarette bulunan Sayın Cumhurbaşkanımız, Afrika’yı en fazla ziyaret eden liderlerden biridir. Afrika genelinde 44 Büyükelçiliğimiz faaliyet göstermektedir. Ankara’da ise 38 Afrika ülkesinin Büyükelçiliklerine ev sahipliği yapmaktan memnuniyet duyuyoruz” dedi.
Fidan, Afrika ülkelerine yönelik yaklaşımlarının Afrika Birliği’nin kuruluş ilkeleriyle ve 2063 Gündemi’yle uyum içinde olduğunu aktararak, “Amacımız, Afrika Birliği ile ortaklığımızı genişletmek ve derinleştirmektir. 2021’de düzenlenen üçüncü Zirve’de kabul edilen Ortak Eylem Planı’nı uygulamak için ilgili tüm kuruluşlarımızla yakın iş birliği içinde çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Afrika’da gerçekleştirilen projelerden söz eden Bakan Fidan, “Son 2 yılda Afrika’da, erken uyarı, çatışmaların önlenmesi ve yönetimi, sürdürülebilir çevre, gıda güvenliği, sağlık hizmetleri ve özel sektör gelişimi gibi alanlarda ulusal kapasiteleri güçlendirmek amacıyla birçok proje gerçekleştirdik. Bugün kabul edeceğimiz Ortak Uygulama Raporu bu yoğun çalışmanın bir kanıtıdır” diye konuştu.
Fidan, Afrika Birliği’nin G20’de daimi üye olma hedefini en başından itibaren desteklediklerini belirterek, “Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 2025 yılında G20 Dönem Başkanlığını üstlenmesi, Kıta’nın önceliklerinin küresel gündeme taşınması için büyük bir fırsat olacaktır. Türkiye, Afrika’nın uluslararası sistemde hak ettiği yeri elde etme ve sesini duyurma hedefini kuvvetle desteklemektedir. Maalesef, uluslararası sistem mevcut eşitsizliklere ve adaletsizliklere etkin şekilde yanıt verememekte, çatışmaları ve savaşları önleyememektedir. Bu durum, büyük bir meşruiyet sorununa ve güvensizliğe yol açmaktadır” dedi.
Uluslararası sistemin dünyanın büyük bir bölümü için barış, istikrar ve adalet sağlayamadığını söyleyen Fidan, “Uluslararası sistem, Orta Doğu’daki insani felaketi durdurmakta başarısız olmuştur. İsrail, Filistin halkına yönelik soykırım suçlarını sürdürmektedir. Bu sınırsız saldırganlık, bölgesel istikrarı ve uluslararası düzeni tehdit etmektedir. İsrail’e karşı zorlayıcı tedbirler alınmalıdır. BM’de, İsrail’e karşı silah ambargosu çağrısında bulunan bir girişim başlattık. Filistin davasını desteklemede ve İsrail’i durdurmada Afrika’nın önemli bir rol oynayabileceğine inanıyoruz. Filistinlilerin yanında olan Afrika ülkelerine minnettarız. Dünya sisteminde önemli bir ses olan Afrika’nın, Filistin için çaba göstereceğinden eminiz” ifadelerini kullandı.
Bakan Fidan, Filistin halkının temel haklarını güvence altına almak üzere iki devletli çözüm için daha fazla çaba göstermenin vicdani yükümlülük olduğunu kaydederek, “Güney Afrika Cumhuriyeti’nin İsrail’in uyguladığı soykırım karşısında Uluslararası Adalet Divanı’na başvurması, bu anlamda Afrika’dan güçlü bir mesajdır” diye konuştu.
Birleşmiş Milletleri (BM) daha ilgili ve yüzyılın karmaşık sorunlarıyla yüzleşmeye uygun hale getirme çabalarının sürdürülmesi gerektiğine dikkat çeken Fidan, “Güvenlik Konseyi reformu bu anlamda kritik öneme sahiptir. Afrika’nın, BM Güvenlik Konseyi’nde adil ve güçlendirilmiş temsiliyet taleplerini anlıyor ve saygı duyuyoruz. BM ile Afrika Birliği arasında iş birliğini güçlendirme ve bölgesel zorluklara uzun vadeli çözümler bulma çabaları da önemlidir” dedi.
Bakan Fidan, konferansın, 2021 Zirvesi’nden bu yana Türkiye-Afrika ortaklığında kaydedilen ilerlemeyi gözden geçirmek için değerli bir fırsat olduğunu belirterek, “Ayrıca 2026 yılında düzenlenecek olan bir sonraki Zirve için hazırlıkları gözden geçireceğiz. Dördüncü Zirve, stratejik ortaklığımızı derinleştirmeye yönelik yaklaşımlarımızı daha da ileriye taşıyacaktır. Güçlü tarihi bağlar, halklar arası köklü yakınlık ve geleceğe yönelik benzer vizyonlarımız, Türkiye-Afrika ilişkilerine sağlam bir temel oluşturmaya devam edecektir” ifadelerini kullandı.
Afrika Birliği Komisyonu Başkanlığı görevini 8 yıldır başarıyla yürüten AfB Komisyonu Başkanı Muhammed’e tebriklerini sunan Fidan, “İş birliğimizi müteakip Başkanla da sürdürmeyi arzu ediyoruz. Son olarak, Türkiye’nin yakın dostu Cibuti’ye ev sahiplikleri için bir kez daha içten teşekkürlerimizi sunarım. Katılımınız ve katkılarınız için hepinize tekrar teşekkür ederim” diye konuştu.
