Bu sayfada 8 Kasım 2023’te yayınlanan yazım, “Çin Devriminin Kanadalı Doktoru” Norman Bethune’ü anlatıyordu. Mao Zedong, ölümün ardından kaleme aldığı yazıda, “Bu nasıl bir ruhtur ki bir yabancının kendini hiç düşünmeden Çin halkının kurtuluş davasını kendi davası olarak benimsemesine neden oluyor? Bu, her Çinli komünistin ders alması gereken enternasyonalizm ruhu, komünizm ruhudur” demişti Bethune için. Aynı sözler Çin’e gelen bir başka yabancı doktor olan George Hatem için de geçerlidir. 1937’de Çin Komünist Partisi’ne üyeliğe kabul edilen ilk yabancı olan Hatem aynı zamanda 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşlığına kabul edilen ilk yabancıdır ve Çin halkının gönlünde sarsılmaz bir yer edinmiştir.

Agnes Smedley ve Edgar Snow'la dostluk

26 Eylül 1910’da New York’ta Maronit kökenli Lübnan göçmeni bir ailenin ilk çocuğu olarak doğan Hatem, 1927’de lisesinden birincilikle mezun olduktan sonra önce Kuzey Carolina’da, sonra Beyrut’ta ve ardından Cenevre’de tıp öğrenimi gördü. Cenevre’deyken Çinli öğrencilerle tanışan ve Çin hakkında pek çok şey öğrenen genç doktor, 1933 yılında iki arkadaşıyla birlikte zührevi hastalıklarla mücadele etmek ve temel sağlık hizmetleri verecek bir muayenehane kurmak üzere Shanghai’ya doğru yola çıktı. Yol paralarını ve diğer masrafları arkadaşlarından birinin zengin ailesi karşılamıştı. Çin’deki Müslümanlar tarafından sıkça kullanılan Ma Haide adını alan George Hatem, muayenehane kurulduktan sonra Shanghai’da yaşamına yön verecek üç kişiyle tanıştı: Gazeteci olan ve Çin Devrimi’ni takip eden vatandaşı Agnes Smedley, Yeni Zelandalı solcu aktivist Rewi Alley ve Çin Cumhuriyeti’nin kurucusu Sun Yat-sen’in dul eşi Soong Ching-ling. Smedley aracılığıyla Çin Komünist Partisi’nin irtibat görevlilerinden Liu Ding’le ilişki kuran Hatem, İspanya İçsavaşı’nda faşistlere karşı Cumhuriyetçilerin safında savaşma kararından vazgeçerek, Mao’nun birliklerine katılmak üzere Kuzeydoğu Çin’e gitti ve Mao’yla tanıştı. Yanında Çin Devrimi’nin bir başka dostu Edgar Snow da vardı. Snow, Hatem’in isteği üzerine ünlü kitabı “Çin Üzerinde Kızıl Yıldız”da kendisinden söz etmedi.

Halkın doktoru 

1935’te Uzun Yürüyüş’e katılan Hatem, Japon İşgalcilere Karşı Direnme Savaşı 1937’de başladığında tüm dostlarından komünist birliklerde ihtiyaç hissedilen yabancı tıbbi personel ve malzeme alımının organizasyonu konusunda yardım istedi. Bu arada Mao’nun kişisel doktorluğunu da yapıyordu. Norman Bethune 1938’in sonlarında devrimci üs bölgesi Yenan’a geldiğinde Hatem’le tanıştı ve onun en önemli yardımcısı oldu. Sekizinci Yol Ordusu askerleriyle aynı kıyafeti giyen, onlarla birlikte darı yiyen George Hatem, 1949’daki zafere kadar Kızıl Ordu’da doktorluk yaptı, daha sonra dünyaca ünlü bir halk sağlığı görevlisi olarak çalıştı. Savaş sonrası Çin’de cüzamın ve birçok zührevi hastalığın ortadan kaldırılmasında öncü rol üstlendi. Kanadalı yönetmen Patrick Watson’ın 1964’te çektiği ünlü belgeseli “Seven Hundred Million”da George Hatem’le Çin Devrimi’ne ilişkin kapsamlı bir röportaj da yer aldı. Yenan’da tanıştığı Zhou Sufei ile 1940'da evlenen Hatem’in biri erkek biri kız iki çocuğu ve dört torunu oldu. 1986’da Kamu Hizmeti Ödülü’ne değer görülen enternasyonalist doktor, 1988’de Beijing’de hayata gözlerini yumdu ve Babaoshan’daki Devrim Mezarlığı’na gömüldü. Oğlu Zhou Youma, Ma Haide Vakfı’nın başkanı ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Dış İlişkiler Komitesi’nin üyesidir. Edgar A. Porter’ın “The People’s Doctor: George Hatem and China’s Revolution” ve Sidney Shapiro’nun “Ma Haide: The Saga of American Doctor George Hatem in China” adlı kitapları bu efsanevi kahramanın tüm yaşamını ayrıntılı biçimde yansıtmaktadır. Tunca Arslan YAZARIN TÜM YAZILARI İÇİN TIKLAYIN