Recep Erçin
Türkiye Çin başta olmak üzere Asya ülkelerinden ithal edilen paslanmaz çelik hammaddesine yüzde 8 olarak uyguladığı vergiyi yüzde 12'ye çıkardı. Karar Güney Koreli Posco'nun Kibar Holding ortaklığında kurduğu Posco Assan TST'nin talebi üzerine alındı. Güney Kore'den gelen soğuk hammaddeyi Kocaeli'deki tesisinde birkaç işlemden geçirerek iç pazara tedarik sağlayan Posco Assan TST, ithal ürünlerle rekabet edemediği gerekçesiyle de ayrıca anti-damping talebinde bulundu. Bunun üzerine Ticaret Bakanlığı soruşturma başlattı. Soruşturma sonunda Çin ve diğer Asya ülkelerinden ithal edilen paslanmaz çelik hammaddesine yüzde 12 ile 25 arasında ek vergi gelmesi söz konusu olabilir.
Çin'in en büyüğü Posco'nun on katı
Paslanmaz çelik kullanan sektörler ise buna itiraz ediyor. Posco Assan TST'nin Güney Kore'den ithal ettiği çeliğe sadece yüzde 8 katma değer sağladığını kaydeden Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TUSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Topuz, “Posco Assan TST’den alınan ürün doğrudan kullanılamıyor. Bunlar servis merkezlerine gidiyor. Posco tarafı ürüne sadece yüzde 8 katma değer sağlıyor. Servis merkezlerinin yarattığı katma değer ise yüzde 12. Buna rağmen Posco tarafına yerli üreticiymiş gibi davranılıyor. Bu da doğru değil.” diye konuştu. Konya'da sohbet ettiğimiz Topuz, Çin'in en büyük paslanmaz çelik üreticisinin Güney Koreli Posco'nun on katı büyüklüğünde olduğunu ve Çinli, Endonezyalı şirketlerin Türkiye'deki fırsatı görerek büyük bir yatırım yapabileceğini de kaydetti ve ekledi: “O kadar büyük parayı kimse kimseye yedirmez.”
Ek vergi istihdamı baltalar
Bir yandan ülkedeki maliyetler artarken diğer yandan döviz fiyatlarının yatay seyretmesi yüzünden ihracatçılar fiyat tutturmakta zorlanıyor. Paslanmaz çelik ithalatında yapılan vergi artışı sonrası hammadde maliyetinin artması ihracatçıların yaşadığı genel sorunları paylaşan paslanmaz kullanan sektörlere ayrıca bir maliyet yüklemiş oldu. Yaşanan durum nedeniyle Türkiye’nin endüstriyel mutfak ve mutfak ekipmanları ihracatının ilk yedi ayda geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyar dolar azaldığını ifade eden Topuz, ek vergi gelmesi halinde toplam istihdamın yarısının işten çıkarılması gerekeceğini söyledi.
Konya'daki üretim tesislerinde sohbet ettiğimiz Topuz, “Çin’den alınan soğuk çekilmiş rulo sacın ton fiyatı 2 bin 50 dolar. Yüzde 12 vergi ile fiyatı 2 bin 290 dolara geliyor. Buraya yine ek vergi gelirse fiyat 2 bin 900 dolarlara kadar çıkacak. Posco Assan TST’de de fiyat 2 bin 200 dolar seviyesinde. Eğer ek vergi gelir ve fiyatlar artarsa Posco Assan TST’de fiyatlarını yükseltecek. Böyle bir durumda senede 140-150 milyon dolar daha fazla para kazanacak.” diye konuştu. Topuz, böyle bir durumda Türkiye’de hizmet veren tüm servis sağlayıcıların kapanmak zorunda kalacağını kaydetti.
Üretici firmalar ne diyor
Konya'ya gitmişken paslanmaz çelik kullanan fabrikaları da ziyaret ettik. Konya’da fırın ve endüstriyel mutfak sektöründe tedarik sağlayan Klematis’in Genel Müdürü Ahmet Karaçam, “Biz kurulduğumuzda üretim yaptığımız sektörün tamamı ithaldi. Ancak şu anda sektörde iki yerli firma olarak hizmet veriyoruz. Artık geldiğimiz noktada ithal ürün girişi neredeyse sıfırlandı. İhracat yapar duruma geldik. Çok zor bir alanı yerlileştirdik. Bu yılın başında gelen ek vergiler ve sonrasındaki anti-damping soruşturması bizi çok zorladı. İthalatı sıfırlayan bir sektörüz ancak ek vergi gelirse sadece bizim için değil tüm ülke için korkunç senaryo gerçekleşir.” dedi.
Hamur yoğurma makinesi, et-soğan doğrama makinesi, kıyma makinesi, patates soyma makinesi üreten Osimo’nun Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Bayar, “Yıl başında getirilen ek verginin ardından zaten zamlanan ürünlerimiz, anti-damping soruşturması sonrası gelebilecek ek vergilerle daha da zamlanır. Böyle bir durumda ülkemiz ithal ürünlerle dolacak, ihracatımız sıfırlanacak.” mesajı verdi. Kafe, restoran ve fabrikalara doğalgazlı ısıtıcı üreten Panera Mühendislik’in Genel Müdürü Gökhan Kaynakoğlu da, “Şu anda sektörün yüzde 50’si yerli üretimden geliyor. Ancak ana hammaddemiz olan paslanmaz çelikte vergilerin yüzde 12’ye çıkması sonrası sendeledik. Şimdi ise anti-damping soruşturması ile yine ek vergi getirmek istiyorlar. Eğer bu durum yaşanırsa üretimi durdurup başka ülkede kendi markamla üretim yaptıracağım.” ifadelerini kullandı.