Çin Halk Cumhuriyeti'nin son 75 yılda yazdığı elde ettiği başarıları anımsamak ülkenin geldiği pozisyonu anlamak açısından önem taşıyor. Çin’de kişi başına düşen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) 1952'de birkaç düzine dolardan 2023'te 12.700 dolara yükseldi, ortalama yaşam beklentisi 35 yıldan 78,6 yıla çıktı ve demir yolu mesafesi 22.000 kilometreden 159.000 kilometreye çıktı ki bu rakama dahil olan 45.000 kilometrelik yüksek hızlı tren hattı da ayrıca not edilmeli.
Çin'in sağlam adımlarla nasıl ilerlediğini gösteren çeşitli sektörlerde daha fazla karşılaştırma var. Bu tarihi dönüm noktasında, Çin'in nasıl bir yol izlediğini ve büyük adımlarını nasıl güçlendirdiğini anlamak önemli hale geliyor. Zira yanıtlar yalnızca Çin'in modernleşme arayışına ışık tutmakla kalmıyor aynı zamanda kalkınma zorlukları karşısında özellikle Küresel Güney olmak üzere dünyanın geri kalanına ilham verebilir.
Çin'in modernleşme adımları Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) liderliği altında hayata geçti. Tsinghua Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü müdürü Yang Xuedong, ÇKP’nin rolüne ilişkin “Hem ideolojik hem pratikte anlamda bir liderlikten bahsediyoruz” ifadesini kullanıyor. Yang, Çin'in yolunun Çin modernizasyonu ve ulusal gençleşmeyi başarma konusunda net bir hedefi olduğunu ve iyi tanımlanmış bir yol haritasının büyük davaya rehberlik ettiğinin altını çizdi.
Çin modernizasyonu damga vurdu
Çin Cumhurbaşkaı Xi Jinping, Çin modernizasyonu kavramını ilk olarak Temmuz 2021'de ÇKP'nin yüzüncü yılını anmak için yaptığı bir konuşmada tanıttı. Ekim 2022'de düzenlenen 20. ÇKP Ulusal Kongresi sırasında Xi, Çin modernizasyonunun beş özelliğini ve bunun temel gereksinimlerini açıklayan bir rapor sundu. Nihayetinde temmuz 2024'te, 20. ÇKP Merkez Komitesi'nin üçüncü genel kurulu Çin modernizasyonunu ilerletmek için reformu kapsamlı bir şekilde daha da derinleştirmeye yönelik bir karar aldı.
Analistlere göre, Çin modernizasyonunun nasıl öngörüldüğü, zenginleştirildiği ve adım adım nasıl gerçekleştirileceği konusunda net bir yörünge var. Yang, bu yörüngenin başarılı olması için çok önemli olan "insanlar" anahtar kelimesini özellikle vurguladı.
Belgrad'daki Kuşak ve Yol Enstitüsü müdürü Bojan Lalic de Çin'in modernizasyonunun devletin rolüne odaklanan kapsamlı bir model olduğunu ve hedeflerin altyapı, teknoloji ve inovasyonun yanı sıra sosyal ilerlemeyi de içerdiğini belirtti. Lalic, Çin'in ayrıca çevre ve ekolojiye, sürdürülebilir kalkınmaya öncelik verdiğini ve modernizasyon sürecinde kültür ve geleneğe değer verdiğini söyledi.
Dünya için ilham
Analistler, Çin'in modernizasyonunun yalnızca 1,4 milyar Çinli veya dünya nüfusunun beşte biri için anlamlı olmadığını, aynı zamanda Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) ve üç küresel inisiyatif (Küresel Kalkınma, Küresel Güvenlik ve Küresel Medeniyet İnisiyatifi) -gibi girişimler aracılığıyla başkalarına da kalkınma fırsatları sunduğunu söyledi. Lacic bu bağlamda “Çin, ekonomik faydaların ötesinde, diğer ülkeler ve bölgelerle bilgi paylaşımı ve kültürel alışverişlerde bulunuyor ve iş birliğinin ve kolektif bir yaklaşımın faydalarını sergiliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Çin, Ulusal İstatistik Bürosu'na göre 150'den fazla ülke ve 30'dan fazla uluslararası kuruluşla 230'dan fazla Kuşak ve YolI iş birliği anlaşması imzaladı. Düşünce kuruluşu olan TRENDS Resea'da kıdemli araştırma görevlisi olan Hamad Al Hosani, Global Times'a verdiği demeçte Batı tarzı modernleşmenin savunduğu hızlı demokratikleşmenin aksine Çin'in yaklaşımının daha kademeli olduğunu, sosyal ve politik sürekliliğin yanı sıra ekonomik kalkınmayı da vurguladığını söyledi. Hosani, Çin yolunun uzun vadeli planlamanın önemini ve modernizasyon stratejilerini her ülkenin kendine özgü tarihi, kültürel ve sosyal bağlamına göre uyarlamanın değerini gösterdiğini altını çizdi.