Çin

Çin, Orta Doğu politikasında vites artırdı: Ticaret ve diplomasi yan yana

Çin ve Suudi Arabistan arasındaki ticari anlaşmalar son bir haftada hız kazandı. Diplomasi cephesinde ise Çin-Suudi Arabistan ve İran üçlüsü başta Filistin olmak üzere Orta Doğu’ya ilişkin girişimlerine hız verdi. Çin’in bölgeye dair artan ilgisinin ardında değişen küresel düzen de yer alıyor.

Çin ve Suudi Arabistan arasındaki iş birliği, ekonomi ve diplomaside giderek derinleşiyor. Çin medyasında yer alan bilgilere göre Huatai-PineBridge Yatırım isimli şirket Suudi Arabistan borsasına yatırım fonunu kurmak için belgelerini Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Kurumu’na teslim etti. Şirketin Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası yatırım fonu üzerinden dolaylı olarak Suudi Arabistan borsasına yatırım yapması bekleniyor.

Çin ve Suudi Arabistan arasındaki son gelişme hafta içinde atılan imzaların devamı olarak nitelendirilebilir. Zira salı günü başkent Beijing’de düzenlenen Çin-Suudi Arabistan Yatırım Konferansı sırasında sadece bu hafta enerji, tarım, turizm, madencilik ve finansal sektörler gibi alanlarda 25 milyar doları aşan 60’ın üzerinde mutabakat zaptı ve anlaşma imzalandı.

Suudi Arabistan’ın ekonomik performans açısından da Orta Doğu’nun en iyilerinden biri olması bu ülkeyi cazip kılıyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre 20203 yılında S. Arabistan’da kişi başına düşen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) 32.590 dolar olarak hesaplandı.

İstatistikler Çin’in son 10 yılda en büyük ticaret ortağı haline geldiğini, S. Arabistan’ın 20 yıldır Çin’in Orta Doğu’daki en büyük ticaret ortağı olduğunu gösteriyor. 2022 yılında ikili ticaret bir önceki yıla göre yüzde 30’dan fazla artarak 116 milyar doları aştı. Çin ve Suudi Arabistan ticaretinin merkezinde ise petrol bulunuyor.

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ TİCARETİ BÜYÜTTÜ Beijing ve Riyad arasındaki ticaretin derinleşen doğası aynı zamanda küresel anlamda değişen siyaseti de yansıtmakta. Çin’in İngilizce yayın yapan Global Times gazetesi konuya ilişkin yayınladığı makalede şunları kaydetti:

“Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Çin’de ayrılma çabaları ve Batı’daki artan korumacılık karşısında Orta Doğu uluslararası ticareti genişletme ve baskılara karşın ekonomik dayanıklılığın artırılması açısından Çin için kilit bir bölge haline geliyor. Bu anlamda Çin’in Orta Doğu’nun en büyük ekonomisi olan Suudi Arabistan ile derinleşen iş birliği bu çabaların kilit bir parçasıdır.”

ORTA DOĞU BÜYÜK GÜÇLERİN OYUN ALANI DEĞİLDİR Çin, Suudi Arabistan ile sadece ticaret değil aynı zamanda bölgenin en önemli aktörlerinden biri olan İran’ı da yanına alarak diplomasi alanın da giderek güçleniyor. Mart ayında Suudi Arabistan-İran normalleşmesine ev sahipliği yapan Çin, sürecin devamı olarak Beijing’de bir toplantı daha düzenledi.

Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Siyasi Büro Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi toplantıda yaptığı konuşmada “Orta Doğu’nun artık büyük güçlerin arenası olmaması  ve bölgenin kendi kaderini elinde tutması gerektiğini” dile getirdi.

Suudi Dışişleri Bakan Yardımcısı Waleed Elkhereiji ve İran Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bagheri Kani katıldığı toplantıda Filistin halkına verilen destek dikkat çekti. Filistinlilerin zorla yerinden edilmesine karşı çıkan taraflar Gazze Şeridi’ndeki askeri eylemlerin derhal durdurulması ve sivillere sürdürülebilir yardımın sağlanması çağrısında bulundular.

Beijng yönetimi Filistin politikasının tutarlılığını göstermek adına 29 Kasım’a denk gelen Filistin Halkıyla Uluslararası Dayanışma Günü’nde Filistin sorununa ilişkin çözüm belgesine yayınlamıştı. Çin Halkının Yabancı Ülkelerle Dostluk Derneği, Çin'deki Filistin Büyükelçiliği ve Arap Devletleri Birliği'nin Beijing Temsilciliği ise cuma günü ortaklaşa bir anma töreni düzenlemişti.