Geçen 25 yıl içinde, üç ülke arasındaki iş birliği dalgalanmalardan ve zorluklardan geçerek, bölgesel ve küresel ekonomik büyümeyi hızlandırmada ve bölgesel bütünleşmeye öncülük etmede önemli bir rol oynadı. Covid-19 salgını ve ABD’nin Asya-Pasifik bölgesinde zıtlaşma ve bölünmeyi kışkırtması gibi unsurların etkisi altında, Aralık 2019’da düzenlenen 8. Çin-Japonya-Güney Kore Liderler Toplantısı’nın ardından, üç ülke arasındaki iş birliği durgunluğa geçti. Kasım 2023’te düzenlenen Çin-ABD San Francisco Zirvesi, ikili ilişkilerin gerilemesini engelleyerek, istikrarın yeniden sağlanmasına katkıda bulundu. Bu gelişme, Çin-Japonya ve Çin-Güney Kore ilişkilerinin iyileştirilmesine güç kattı ve Çin-Japonya-Güney Kore Liderler Toplantısı’nın yeniden başlatılması için uygun dış şartları oluşturdu.
27 Mayıs’ta, 9. Çin-Japonya-Güney Kore Liderler Toplantısı, Güney Kore’nin başkenti Seul’de yapıldı. Toplantı bitiminde yayımlanan ortak deklarasyona göre, bir önceki toplantıda kabul edilen “Çin-Japonya-Güney Kore İşbirliğinin Gelecek 10 Yıla Yönelik Perspektifi” adlı belge etkin şekilde hayata geçirilecek, üçlü iş birliği bir mekanizma haline getirilecek ve dünya barışını, istikrarını, gelişmesini ve refahını korumak için ortak çaba harcanacak.
Analistler, çalkantılar ve belirsizliklerin yaşandığı, küresel ekonomik canlanmanın zayıf olduğu bir dönemde, son dönem Çin-Japonya-Güney Kore Liderler Toplantısı’nın düzenlenmesinin üç ülkenin iş birliğine verdiği önemi yansıttığına işaret ederek, bunun Japonya ve Güney Kore’nin Çin politikasının rasyonel bir rotaya döndüğünü ve üç ülke arasındaki siyasi atmosferin ısındığını gösterdiğini savunuyorlar.
Nitekim, Çin-Japonya-Güney Kore iş birliğinin önünde fırsatlarla beraber meydan okumalar da bulunuyor. ABD’nin Çin’i kısıtlamayı öngören Hint-Pasifik stratejisini yoğun çabayla yerine getirdiği bir dönemde, üç ülkenin “Komşular, sizin için uzak akrabalardan daha faydalıdır.” şeklindeki Çin atasözünü daha iyi kavraması gerekiyor. Geleceğe bakıldığında, üç ülkenin dış etkenleri ortadan kaldırıp, birbirlerinin temel çıkarlarına ve önemli endişelerine önem vererek Çin-Japonya-Güney Kore iş birliğini yeniden gelişme yoluna oturtması önem arz ediyor.
Liu Barış