Kış Gündönümünün ilk gününde, Kuzey Yarımküre yılın en kısa gününü ve en uzun gecesini yaşar. O geceden itibaren günler uzar, geceler kısalır. Kış Gündönümü sezonunun gelişi, aynı zamanda Çin’de yüzlerce yıldır kutlanan “Dongzhi Bayramı”nı işaret ediyor.
DONGZHI BAYRAMI
Antik Çin'de bir deyiş vardı: "Kış Gündönümü, Bahar Festivali kadar önemlidir." Tarihçesi evrendeki denge ve uyumun yin ve yang felsefesine kadar izlenebilir. Hanedanlıklar zamanında kutlanmaya başlanan bu bayramda Çinliler, Zhou Hanedanlığı döneminde, Kış Gündönümü'nün ilk gününde tanrılara tapınıyorlardı. Kış Gündönümü, Han Hanedanlığı döneminde bir kış bayramı haline geldi. Kutlama etkinlikleri resmi olarak düzenlendi. Tang, Song ve Qing hanedanları gibi sonraki hanedanlar sırasında Kış Gündönümü, Cennete ve atalara kurbanlar sunmak için toplanılan bir gündü.
“KIŞ GÜNDÖNÜMÜNÜN İLK GÜNÜNDE MANTI, YAZ GÜNDÖNÜMÜNÜN İLK GÜNÜNDE ERİŞTE YİYİN”
Bayramın ünlü yemeği Jiaozi, yani Çin mantısıyla ilgili, Çin’de ilginç bir hikaye var.
Henanlı bir doktor olan Zhang Zhongjing, görev icabı bir süre Changsha kentinde görev yapmak durumunda kalmış. Zhang, görev süresi dolunca memleketine dönmüş. Lapa lapa kar yağan bir günde memleketi Nanyang'a varmış. Fakir insanların soğuk havada ince giyindiğini ve çok sayıda insanın kulaklarının donduğunu görünce çok üzülmüş. Öğrencileriyle birlikte hemen kentin bir kapısında çadır kurarak, koyun eti, biber ve insanları hastalıktan koruyacak bazı ilaçlar da kullanarak yemek pişirmiş, sonra etleri çıkarıp, hamurdan yaptığı yufkanın içine sarıp kulak şeklinde bir yemek yapmış, daha sonra tekrar suya atıp haşlamış. Fakir insanlar içinde ilaç olan bu yemeği yedikten sonra kulakları hemen iyileşmiş. O günden sonra insanlar, her Dongzhi gününde kulak şeklindeki bu yemeği, yani Jiaozi'yi yemeğe başlamış. Dongzhi gününde Jiaozi yiyen birinin tüm kış boyunca soğuğu hissetmediği söylenir.
KURUYEMİŞ YEMEK
Kışın hayati hareketler azalmaya ve sakinleşmeye başlar. Bu dönemde yer fıstığı, ceviz, kestane, fındık, badem gibi kuruyemişlerin uygun miktarda tüketilmesi vücuda faydalıdır. Geleneksel Çin tıbbı, çoğu yemişin böbrekleri besleme, beyni ve kalbi güçlendirme işlevine sahip olduğundan, insanlara tüketmelerini önerir.
BİR ÇEŞİT ÇİN MANTISI: WONTON
Dongzhi Bayramı’nda ağırlıklı olarak Jiaozi yenilse de, Jiangsu Suzhou'daki insanlar Wonton yemeye alışkındır. Efsaneye göre, 2 bin 500 yıl önceki Dongzhi Bayramı’nda, Wu Kralı (Batı Zhou Hanedanlığı ile İlkbahar ve Sonbahar Dönemi) bayramda farklı bir şeyler yemek istiyordu. Daha sonra sarayın aşçısı, kralın isteğini yerine getirmek için Wonton yaptı. Wu Kralı yemeği, yedi ve çok beğendi. Suzhou halkı o günden sonra, bayramı kutlamak için, Wonton mantısı yaptı.
DONGZHI BAYRAMI TATLISI: TANGYUAN
Dongzhi Bayramı’nda Çinliler, bayramı kutlamak için yapışkan pirinç unundan yapılan bir çeşit içi doldurulmuş küçük hamur tatlısı olan “tangyuan” yerler.
PİRİNÇ KEKİ
Kış Gündönümü sırasında Çin’in Hangzhou sakinleri, pirinç keki yerler. Birçok bayramda yeri olan pirinç keki eskiden, atalara ibadet etmek veya akraba ve arkadaşlarına hediye olarak yapılırdı.