Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Zeliha Aksaz Şahbaz, 1 Aralık Dünya AIDS Günü dolayısıyla yayımladığı mesajında, "1 Aralık 2024 Dünya AIDS gününde tüm bu tedbirlerle birlikte HIV+ vakalara eşitlikçi ve insan haklarını gözeten insani bir yaşam sunmak zorunda olduğumuzu ve HIV ve AIDS’in ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak vurgulamak isterim" ifadelerini kullandı.
Şahbaz, 1 Aralık Dünya AIDS Günü dolayısıyla bir mesaj yayımladı. Son dönemde yoksulluk, yoğun göç, madde kullanımında artış yaşandığını ve sağlık politikalarının yetersiz olması nedeniyle HIV enfeksiyonu ve AIDS vakalarının oldukça arttığını anlatan Şahbat, HIV ve AIDS ile toplumsal olarak mücadele edilmesi gerektiğini vurguladı, erken tanı için anonim testlerin yaygınlaştırılmasının önemine dikkat çekti.
Şahbaz, şunları kaydetti:
"Bugün ülkemizde büyük bir halk sağlığı tehdidi olarak vücudun bağışıklık sistemini etkisiz hale getiren HIV pozitifliği ve sonucunda ortaya çıkan AIDS hastalığı ile karşı karşıyayız.
Şu anda her yaştan HIV pozitifliği ve gecikmiş tanılarla, tedavisi uygulanmadığı için AIDS sendromuyla karşı karşıyayız. Sağlık Bakanlığı Kasım 2023 verilerine göre, 1985 yılı itibarıyla yaklaşık 40 bin HIV pozitif ve 2 bin 295 gecikmiş, AIDS vakası bildirimi yapılmıştır. Ayrıca çocuklarda HIV+ vakalarının artması, oldukça trajik bir durumdur. 14 yaş ve altında 300 çocuk, 15-19 yaş arasında 996 çocuk HIV pozitifliği bildirimi mevcuttur. Ancak gerçek rakamların bunun kat kat üzerinde olduğu bilinmektedir.
"Afrika'da bile vaka sayıları azalırken ülkemizde artıyor"
Son dönemde ülkemizde yoksulluk, yoğun göç, madde kullanımında ciddi artışlar ve kapsayıcı olmayan, yetersiz sağlık politikaları nedeniyle HIV enfeksiyonu ve AIDS vakalarında çok ciddi artış kaydedilmektedir. Afrika'da bile vaka sayıları azalırken, ülkemiz yeni vaka sayılarının arttığı nadir ülkelerden biridir.
Geçtiğimiz günlerde İzmir’de 13 yaşında bir çocuğumuz, AIDS nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Bu vaka, HIV ve AIDS vakalarında tanının konulmakta geç kalındığı ve tedavi uygulanmaması nedeniyle çocuğun kaybedildiği ortaya çıkmıştır. Bu vaka, çocukların cinsel istismarının HIV ve AIDS artışında önemli bir unsur olabileceğini de ortaya koymuştur.
HIV vücutta bağışıklık sistemini felç ederek her türlü enfeksiyona ve tedavi edilemeyen yaralar açarak ölüme neden olmaktadır. Tüm dünyada yıllardır aşı çalışmaları yapılmakla birlikte, henüz etkin bir aşı geliştirilememiştir. Yüzde 96 cinsel yolla olmak üzere, damar içi madde kullanımı, kan yoluyla, anneden bebeğe plasental yol ve emzirme aşamasında bulaşabilen HIV enfeksiyonuna karşı mücadele sadece korunma yöntemleri ile olmaktadır.
"Vakalardaki artışın önlenmesi için bir etkin bir şekilde uygulanması gereken strateji ve önlemlere ihtiyaç vardır"
Güvenli cinsellik ve kondom (prezervatif) kullanımı, uyuşturucu ile mücadele, şüphe durumunda test yaptırarak hem bulaşı önleme hem de pozitiflik durumunda etkili tedavi ile virüs baskılanarak AIDS aşamasına gelmesi engellenebilir. HIV vakalarındaki artışın önlenmesi için bir etkin bir şekilde uygulanması gereken strateji ve önlemlere ihtiyaç vardır. Hem bireysel hem de toplumsal düzeyde tedbirler alınmalıdır.
HIV ve AIDS için toplumun HIV bulaş yolları için farkındalık çalışmaları yapılmalı, tüm kesimlerine yönelik cinsel sağlık eğitimi verilmeli, HIV ve AIDS ile ilgili damgalama ve ayrımcılığın önüne geçmek için bilinçlendirme kampanyaları düzenlenmelidir.
Güvenli cinsel ilişki için en önemli korunma yöntemi olan kondom kullanımının önemi vurgulanmalı, ASM’lerde, halkın toplu yaşam alanlarında ücretsiz olarak dağıtımı yapılarak ulaşımı kolaylaştırılmalıdır. Anneden bebeğe bulaşın önlenmesi için gebelerde yaygın HIV taraması ve antenatal takip uygulanmalıdır.
"Tüm sağlık kurumlarında anonim testler yaygınlaştırılmalı"
Erken tanı için tüm sağlık kurumlarında anonim testler yaygınlaştırılmalı ve danışmanlık hizmeti verilmelidir. Risk altındaki gruplara düzenli olarak test teşvik edilmeli ve önleyici özel programlar uygulanmalıdır.
HIV pozitif vakalar yaygın testlerle tanı alarak erken tedavi uygulandığında normal yaşamını sürdürebilir ve bulaştırıcılığı da azalır. En önemli sorunlardan birisi de hastaların toplumsal ayrımcılığa uğraması ve damgalanma korkusudur. Bu konuda yasal önlemler alınmalı, hastalara psikolojik ve sosyal hizmetler desteği sağlanmalıdır.
"HIV ve AIDS tedavisinin herkese bedelsiz olarak verilmesi gerekmektedir"
HIV ve AIDS tedavisi SGK tarafından karşılanmakla birlikte, Genel Sağlık Sigortası borcu olan yurttaşlarımız, HIV enfeksiyonu tedavi ve ilaçlara ulaşma noktasında büyük zorluklar yaşamaktadır. Eğer bir kişinin Genel Sağlık Sigortası borcu varsa tedavi ve sağlık hizmetleri ücretsiz olarak sağlanmamaktadır. Bu durum, zaten ekonomik sıkıntılarla boğuşan, işsizlik ve yoksullukla mücadele eden vatandaşlarımızın HIV ve AIDS açısından bakıldığında sağlığını hiçe saymaktadır. HIV/AIDS tedavisinin, gelire ya da sigorta borcuna bakılmaksızın herkese bedelsiz olarak verilmesi gerekmektedir.
1 Aralık 2024 Dünya AIDS Günü'nde tüm bu tedbirlerle birlikte HIV+ vakalara eşitlikçi ve insan haklarını gözeten insani bir yaşam sunmak zorunda olduğumuzu ve HIV ev AIDS’in ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak vurgulamak isterim."