Yeni emeklilik sistemiyle ilgili gelişmeler, milyonlarca emeklinin geleceğini yakından ilgilendiriyor ve süreçte alınacak kararlar merakla bekleniyor.
Milyonlarca emekliyi ilgilendiren sistem değişikliği için “Daha fazla çalışana, daha fazla maaş” önerisi tartışılmaya başlandı. Buna göre, daha fazla prim ödeyen veya daha çok çalışan emekliler, daha yüksek maaş alabilecek.
TÜED'den yeni emeklilik sistemi önerisi
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Başkanı Kazım Ergün, yeni emeklilik sistemi için bir öneride bulunarak, “Daha fazla prim ödeyen veya daha uzun süre çalışan, az çalışandan daha az emekli maaşı almamalı” dedi. Ergün, mevcut sistemde emeklilik maaşı bağlama oranlarının düştüğünü belirterek, adil bir emeklilik sistemi oluşturulması gerektiğini vurguladı.
Ergün, “Eskiden 25 yıl çalışana yüzde 70 oranında emekli maaşı bağlanıyordu, şimdi bu oran yüzde 35’e kadar düştü. Yeni sistemde, prim miktarı, prim günü ve yaş kriterleri adil bir yapıya kavuşturulmalı” şeklinde konuştu.
Erken emeklilik tartışması
Ergün, erken emekliliğin Türkiye’ye zarar verdiğini belirterek, “38 yaşında kadınlar, 43 yaşında erkekler emekli oluyor; bu doğru değil. Türkiye’de insanlar en verimli yaşları olan 40 ila 60 arasında çalışmalı” ifadelerini kullandı.
AK Parti: Daha adil ve sürdürülebilir bir sistem gerekiyor
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler ise, emeklilik sisteminin güncellenmesi konusunda kapsamlı bir çalışma başlatılacağını açıkladı. Güler, "Mevcut sistem, sürekli olarak bütçeden emeklilik sistemine kaynak aktarımı gerektiriyor. Bu sürdürülebilir değil, daha adil bir sistem kurulması gerekiyor" dedi.
Yeni düzenleme i̇le eşitlik hedefleniyor
TÜED Genel Başkanı Ergün, mevcut sosyal güvenlik mevzuatının sık sık değiştirilmesinin, emekli maaşları arasında farklılıklara yol açtığını belirtti. Ergün, “Yeni bir emeklilik maaşı hesaplama yöntemi belirlenmeli ve karma maaş hesaplama sistemine son verilmelidir. 2008 sonrası emekli olanların maaşlarında ciddi kayıplar yaşanıyor, bu nedenle yeni bir hesaplama sistemi gereklidir” dedi.
Ergün, 2000 yılı öncesindeki gösterge sistemine geri dönülmesini savunarak, “Gösterge sistemi uygulandığında, emekli olunan yıllar arasında maaş farkı olmayacak” dedi.
Yeni emeklilik sistemi nasıl olacak? yaş ve prim gün sürelerinde değişiklik bekleniyor mu?
Türkiye’de emeklilik sistemi yeniden düzenleniyor. Emeklilik yaşı ve prim gün sürelerinin değişip değişmeyeceği merak konusu olurken, Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz, Milliyet'e yaptığı açıklamalarda mevcut sistemin çarpıklıklarına ve olası değişikliklere dikkat çekti. Yılmaz, Türkiye’de emeklilik yaşının 65 olduğunu ve Avrupa’da bu yaşın 67 hatta 72'ye kadar çıktığını belirtti.
Yeni emeklilik sisteminde prim ve yaş şartları değişebilir
Yılmaz, Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminde bazı çarpıklıklar olduğunu ifade etti. Örneğin, bir Bağkur sigortalısı 25 yıl ve 9000 gün ile emekli olabilirken, 4A sigortalısı 5000 günle emekli olabiliyor. Ayrıca, asgari ücret üzerinden prim ödeyerek 10 bin günle emekli olan biri ile 3600 günle emekli olan birinin aynı maaşı alması, sistemin adaletsizliklerine işaret ediyor.
Yeni düzenlemede prim süreleri ve yaş kriterlerinin yükselebileceğini belirten Yılmaz, olası bir yasa değişikliğinin ancak yeni işe girenler için geçerli olacağını söyledi. Geriye dönük bir düzenlemenin yapılması halinde ise ikinci bir EYT durumunun ortaya çıkabileceğini ifade etti.
Emeklilik yaşı değişecek mi?
Yılmaz, Türkiye'nin genç nüfus popülasyonunda bir gerileme yaşadığını ve yaşam sürelerinin uzadığını belirterek, bu nedenle emeklilik yaşının yükseltilmesi ihtimaline dikkat çekti. Ancak mevcut göstergelere göre emeklilik yaşında bir değişiklik beklemediğini, yaş sınırının 65 olarak kalacağını düşündüğünü ifade etti.
Gelişmiş ülkelerin emeklilik sistemi türkiye’de uygulanabilir mi?
Yılmaz, tamamlayıcı emeklilik sisteminin Türkiye'de hayata geçeceğini ve bu sistemin Orta Vadeli Program (OVP) ve Çalışma Bakanlığı’nın stratejik planlamasında da yer aldığını belirtti. Özellikle OECD ülkelerinin sosyal devlet ilkeleri dikkate alındığında, Türkiye'nin dijitalleşen dünyaya uygun yeni bir emeklilik sistemi geliştirmesi gerektiğini söyledi. Yılmaz, “Sosyal güvenlikte yeni bir çığır açıp buna Türk modeli demeliyiz” dedi.
Aylık bağlama oranlarında düzenleme bekleniyor
Yılmaz, emeklilik maaşlarının hesaplanmasında kullanılan aylık bağlama oranlarının (ABO) 2000 ve 2008 sonrası dönemlerde düşük olduğunu belirterek, bu oranlarda bir düzenleme yapılmasının şart olduğunu vurguladı. 2000 yılı öncesi gösterge sistemine göre maaşlar daha yüksekken, 2008 sonrası büyüme katsayısının yüzde 30’u dikkate alınarak yapılan hesaplamaların emekliler için olumsuz sonuçlar doğurduğunu ifade etti.
Türkiye’de emeklilik sisteminde yapılacak olası değişiklikler, milyonlarca emekliyi yakından ilgilendiriyor ve sosyal güvenlik sisteminde daha adil ve sürdürülebilir bir yapının oluşturulması bekleniyor.