Alaska bölgesindeki Aleut ada zincirinin batısındaki Attu'yu, İkinci Dünya Savaşı'nda işgal eden Japonya, 82 yıl sonra tazminat talebiyle karşı karşıya.
Associated Press'e (AP) konuşan, adanın son yerli lideri Mike Hodikoff'un soyundan gelen Helena Pagano, maruz kalınanlar için tazminat istedi.
Yerel kültürü tanıtan "Atux Forever" kuruluşundan Pagano, Japon işgalinde, büyük büyükbabası Hodikoff dahil ada yerlilerinin yaşadığı acıları anlattı.
Pagano, işgal sonrası Japonya'ya götürülüp alıkonulan Hodikoff dahil 41 kişinin 22'sinin açlık ve tüberkülozdan yaşamını yitirdiğini ifade etti.
Bu yıl ağustosta Attu'ya seyahat ettiğini belirten Pagano, burada Japon yetkililerin, asker kalıntıları bulmak için adada çalıştığını gördüğünü bildirdi.
Muhtemelen "ilk geceleyen" Attu'lu
Önceden öğrenmediği çalışmaları "saygısızlık" olarak nitelendiren Pagano, kalıntıların Attu sakinlerine ya da ABD askerlerine ait olabileceğini savundu.
Kamp kurup gecelediğini kaydeden Pagano, sakinlerin zorla çıkarılmasından beri adada "muhtemelen ilk geceleyen Attu'lu" olduğunu ileri sürdü.
Adada "gerçekten sakin ve huzurlu hissettiğini" belirten Pagano, gezisiyle "Japonya'dan tazminat talebinin içinde yeniden canlandığını" ifade etti.
San Francisco anlaşması engel değil
"Travmanın ağırlığının halen taşındığını" vurgulayan Pagano, maruz kalınanlardan dolayı Japonya'nın daha fazla tazminat ödemesi gerektiğini savundu.
Pagano, savaş tazminatları sorunlarına yönelik 1951'de imzalanan San Francisco Anlaşması'nın ek tazminat taleplerine engel olmayacağını iddia etti.
"Attu sakinleri, vatanlarını ve aile üyelerini kaybetti. Bu hikaye hiç anlatılmadı." ifadesini kullanan Pagano, Japonya'nın "bu konuda yardımcı olmadığını" savundu.
Tazminat, yatırım, çevre temizliği
Japonya'dan ek tazminat talep ettiklerini belirten Pagano, Alaska bölgesinde Attu geleneklerini tanıtan kültür merkezine de yatırım yapılmasını istedi.
Pagano, Attu'da eski uçaksavar silahları ile geçici uçak pistlerinin kaldırılması dahil çevre temizliğinde Japonya'nın, ABD ile işbirliği yapmasını talep etti.
Japonya Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Attu Adası sakinlerinden yeni bir tazminat talebi almadıklarını bildirdi.
Kalıntı numuneleri Japonya'ya gönderilebilir
Bakanlık yetkilisi Sato Yoşitaka, savaş tazminatları sorunlarının 1951'deki anlaşma dahil çeşitli anlaşmalar uyarınca çözüme kavuşturulduğunu ifade etti.
Kalıntı araştırılabilecek alanları ABD'nin kontrol ettiğini belirten Sato, Japonya'nın çevre koruma önlemlerini almasının zorunlu olduğunu kaydetti.
Sato, ön analiz için adadan Alaska'ya taşınan kalıntı numunelerinin "Japon" olduğu belirlenirse, DNA testi için Japonya'ya gönderileceğini bildirdi.
- Savaş dönemi ve sonrasında Attu ve sakinleri
Attu Adası, savaş dönemi Japonya'nın Kuzey Pasifik Okyanusu'nda Bering Denizi'nin ücrasında işgal ettiği bölgelerden biri.
Haziran 1942'de adaya çıkan Japon birlikleri, telsiz operatörünü öldürdü, Attu sakinlerini 3 ay boyunca alıkoyup Japonya'ya götürdü.
Pagano'nun büyük büyükbabası, adanın son lideri Mike Hodikoff dahil kaçırılanlar, Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido bölgesinde tutuldu.
Takip eden yıllarda alıkonulan 41 kişiden Hodikoff dahil 22'si, 2 yılı aşkın sürede yetersiz beslenme, açlık ve tüberkülozdan yaşamını yitirdi.
ABD kuvvetleri, 1943'te Attu Adası'nı geri almak için harekat başlattı. Savaşta 2 bin 500'den fazla Japon askeri, 550 ABD askeri yaşamını yitirdi.
Savaş sonrası oluşan yeniden inşa maliyetleri nedeniyle hayatta kalan Attu Adası sakinlerinin adaya geri dönmelerine izin verilmedi. Çoğu 320 kilometre uzaklıktaki Atka Adası'na gönderilirken, esareti yaşamış olan son Attu sakini de geçen yıl hayatını kaybetti.
