Gazeteci Fehmi Köfteoğlu, CRI Türk Radyo’da Özgür Özbakır’ın sunduğu “Akşam Raporu” programına konuk oldu ve ekonomideki son gelişmeleri değerlendirdi.
Köfteoğlu’nun açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Asgari ücret, eskiden bu kadar önemli değildi”
“Asgari ücretle ilgili gelişmeler milyonları ilgilendiriyor. Eskiden böyle değildi. Bir uygulama olarak asgari ücret vardı ama bugünkü kadar konuşulan bir konu değildi.
“Asgari ücret, ortalama ücret oldu”
Asgari ücretin belirlenirken, bir kişinin bir ayda geçinmesi için alması gereken en az ücret hesaplanıyor. Bu hesaplama kamudan başlıyor ve sektörlere yayılıyor. Sektörler, yasal olarak bu ücretin altında kimseyi çalıştıramaz. Başka ülkelerde, minimum ücretle çalışan kişi sayısı çok az olduğu için, bu kişiler korunurlar. İspanya’da çalışanların içinde asgari ücretli oranı yüzde 0,8. Türkiye’de ise bu rakam yüzde 36. O nedenle bu kadar önemli. Bu durumda bir sıkıntı var. Türkiye’de asgari ücret, ortalama ücret olmuş durumda.
Ne rakam, ne kavram, ne de uygulama doğru!
Asgari ücret hesaplanırken baz alınan TÜİK verilerinde ne enflasyon, ne geçim koşulları, ne de refah düzeyi orantılı. Eğer ülke büyüdüyse, asgari ücretlilerin de refah payından pay alması gerekir diye, asgari ücretin üzerine refah payı eklenirdi. Şimdi ise ne rakam, ne kavram, ne de uygulama doğru değil.
“Bir rakam belirleniyor ve kabul ettirilmeye çalışılıyor”
Mecvut sistemde Cumhurbaşkanı Erdoğan, asgari ücret için bir rakam belirliyor ve bu rakam üzerinden lobi yapılıyor. Yapılan toplantılar tamamen göstermelik! Toplantılara kafada bir rakamla gidiliyor ve o rakam kabul ettirilmeye çalışılıyor.
“Enflasyonun artışı ile asgari ücretin artışı denk değil”
Bir ülkede enflasyon nedeniyle fiyatlar artıyorsa, çalışanların ücretleri de bu fiyat artışını karşılayacak seviyede olmalı. Madem Türkiye büyüyor, asgari ücretli de bundan faydalanmalı. Enflasyonun artışı ile asgari ücretin artışı birbirini tutmuyor.
“Karar vericiler gerekeni yapmıyor”
TÜİK’e göre yıl sonu enflasyonu yüzde 68 olursa, asgari ücrete yüzde 40 zam yapılması gerekir. Bu hesaba göre asgari ücretin 15 992 lira olması gerekir ama karar vericiler, farklı bahaneler üreterek buna uymuyor.
“Asgari ücretli, 2026’ya kadar ne yapacak?”
Ekonomi Bakanı Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Erkan, enflasyonun 2024’te de şu anki çizgisinde devam edeceğini ve 2025’ten sonra düzeleceğini söyledi. Bugün ise Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, enflasyondaki düşüş için 2026’yı işaret etti. Bu insanlar 2026’ya kadar ne yapacak?
“Enflasyon her ay, asgari ücret yılda bir kez artıyor”
Asgari ücretin yılda bir kez artırılması için, enflasyonun da yılda bir kez artması gerekir ama enflasyon her ay artıyor, asgari ücret ise yılda bir kez artıyor.
“Enflasyon düşünce fiyatlar düşmeyecek”
‘Enflasyon düşecek’ denildiği zaman fiyatlar düşmüyor. Ekmeğin fiyatı 14 lira olacağına 13 lira olacak, yani yine artacak. Yüzde 40 yerine yüzde 38 artıyor. Burada bir kavram karmaşası var. Enflasyon düşünce fiyatlar düşmeyecek, fiyat artış hızı düşecek.
“Kapı kapı dolaşıp para aradılar ama bulamadılar”
Bakan Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Erkan, kapı kapı dolaşıp para aradılar ama bulamadılar. Yaklaşan seçimden dolayı, asgari ücrette ciddi bir artış yapılacağı yönünde beklenti var ama durum böyle değil. Para bulmak için Türkiye’yi ucuz ülke yapıp, yabancı yatırımcılar için cazip kılma çabası var. Asgari ücret de bu yüzden artırılmıyor.”
