Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın 2025 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda konuşuluyor.
AK Parti Düzce Milletvekili Ayşe Keşir, AK Parti'nin iktidarda olduğu 22 yılda kadın hakim oranının yüzde 47'ye ulaştığını belirterek, "Kadın araştırma görevlisi oranımız yüzde 51 oldu. Kadın avukat oranı yüzde 46'ya, hekim oranı yüzde 44'e, öğretmen oranı yüzde 60'a ulaştı. KOSGEB desteklerinin yüzde 41'ini kadınlar alıyor." dedi.
CHP Osmaniye Milletvekili Asu Kaya, "kadını yok sayan bir iktidarınızla karşı karşıya olduklarını" söyledi. Şiddete maruz kalan bazı kadınların isimlerini sayan Kaya, "iktidarın ataerkil anlayışı, modern dünyanın ise kadını güçlendirmeye çalıştığını" savundu.
Kaya, Türkiye'nin, OECD ülkeleri arasında yüzde 38'lik oranla kadına karşı şiddette ilk sırada yer aldığını anlatarak, "2023 yılına KADES'e 1 milyon 383 bin ihbar yapılmış, 193 bin kadın için koruma kararı alınmış, 1500 adet kelepçe uygulanmış. Kadınlar elektronik kelepçe talep ediyor ama 'Yok, boşa çıkmasını bekliyoruz.' cevabını alıyorlar. Elektronik kelepçe takılan erkeklerin de kelepçelerini kırıp eşlerini katlettikleri bir ülke olduk." ifadelerini kullandı.
DEM Parti Muş Milletvekili Sümeyye Boz Çakı, Türkiye'de kadınların ekonomik kaynaklar, kredi, eğitim ve istihdam fırsatlarına erişimden "kasıtlı olarak mahrum bırakıldığını" ileri sürdü.
Hükümeti eleştiren Çakı, "İktidarın, kadınları ekonomik ve toplumsal yaşamdan dışlayan politikaları, kadın yoksulluğunu derinleştiren ana unsurdur. Kadınlar yalnızca ekonomik bir krizle değil, doğrudan doğruya devletin oluşturduğu ve beslediği bir ayrımcılık düzeniyle karşı karşıya. Kadınların ev içinde harcadığı ücretsiz emek, sosyal güvenlik sistemine dahil edilmemekte ve görünmez kılınmaktadır. " görüşlerini savundu.
"150 bin lira gençlerin çeyiz alışverişlerini bile karşılamıyor"
İYİ Parti Tekirdağ Milletvekili Selcan Taşcı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının bütçesinin her yıl düştüğünü söyleyerek, şöyle konuştu:
"Bakanlığın Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Programı'na ayrılan pay yüzde 4,09. Toplumdaki yozlaşmaya karşı 'toplumun nüvesi, çelik çekirdeği' dediğimiz kuruma Bakanlığın bu bütçeyle yatırım yapabilme imkanı var mı? Yapılamadığı da bütün verilerle sabit aslında. Yani 2006'da binde 9,37 olan evlenme oranı, 2023'te binde 6,63'e gerilemiş, son 22 yılın en düşük 2'nci oranı. Aile ve Gençlik Fonu oluşturuldu ve gençlere daha kolay evlenebilsinler diye '2 yıl geri ödemesiz 150 bin lira kredi' denildi. 2024'te İstanbul'da evlenme maliyeti yaklaşık 1 milyon lira. 150 bin lira gençlerin çeyiz alışverişlerini bile karşılamıyor. Boşanma hızı 2001'de binde 1,41 iken, 2023'te binde 2,01 olmuş. Dolayısıyla biz aile danışmanlığının ciddiye alınmasını ve nitelikli eğitimden geçirilmesini; aileler, eşler arasında ve gençler ile aileler arasında da ara buluculuk ve danışmanlık hizmetinin işlevsel şekilde gündeme alınmasını istiyoruz."
Saadet Partisi Denizli Milletvekili Sema Silkin Ün, bugün 40 bin kadın hakkında koruma tedbiri kararı verildiğini, bu sayının yıl sonuna kadar 50 bini bulacağını söyledi. Kadınların, kendilerini güvende hissetmediği bir zamandan geçtiklerine işaret eden Ün, "Bu yıl ilk 10 ayda 276 kadınımızı kaybettik ve bunların 35'i maalesef tedbir kararları varken cinayete, katliama kurban gitmiş kadınlarımız." dedi.
Çocukların birçok alanda mağduriyet yaşadığını anlatan Ün, "Çocuk yoksulluğumuz yüzde 30'lar düzeyinde. Bu da beraberinde çocuk işçiliği gerçeğini ortaya çıkarıyor. 5-17 yaş arasındaki çocukların 720 bini eğitim hayatından koparılarak çalışmak zorunda kalıyor. Son 11 yılda 671 evladımızı iş cinayetlerinde kaybettik. Türkiye'de emek ucuzluyor ve bu, beraberinde çocuk işçiliğini getiriyor. Çocuklarımız üretim çarklarını ayakta tutan bir argüman olarak görülüyor." ifadelerini kullandı.
"Aile kavramını koruyucu politikalar temel hedefimiz olmalı"
MHP Adana Milletvekili Ayşe Sibel Ersoy, milli ve manevi değerlerin korunarak gelecek kuşaklara aktarılmasında aile kurumunun büyük önem arz ettiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Türk toplumunun geleneğinde önemli bir yeri olan aile kavramının, ekonomik ve sosyal gelişmelerin yol açtığı olumsuz gelişmeler karşısında korunması gerekmektedir. Günümüzde geniş aileden çekirdek aileye dönüşüm, göç, boşanmalardaki artış gibi sorunlar nedeniyle aile kurumunun güçlendirilmesi, ailenin sürekliliğini sağlayan değerlerin korunması gerekiyor. Aile kavramını koruyucu politikalar temel hedefimiz olmalıdır. Ailenin korunması ve geleceğe taşınmasında önemli bir role sahip olan ve toplumun yarısını oluşturan kadınların, ekonomik, siyasi ve sosyal alandaki temsilini ve etkinliğini artıracak politikaları destekliyoruz."
Ersoy, kadın istihdamında son yıllarda önemli ilerlemeler kaydedildiğini ancak halen kadının iş gücüne katılım oranının erkeğe göre daha düşük seviyede olduğunu da ifade etti. Kadına ve çocuğa yönelik şiddet olaylarına değinen Ersoy, "Kadına yönelik şiddetin önlenmesine dair düzenlemeler daha etkin uygulanmalı ve toplumsal farkındalık daha da artırılmalıdır. Ülkemizin geleceğinde önemli bir yeri olan çocukların korunması ve topluma kazandırılması için önemli bir devlet desteğine ihtiyaç vardır. Gayriahlaki ve yasa dışı baskılara ve şiddete maruz kalan çocuklarımız, devletin etkin koruması altında olmalıdır." değerlendirmelerinde bulundu.
"Eğitim, en önemli fırsat eşitliği aracı"
AK Parti Düzce Milletvekili Ayşe Keşir, kadın ve aile politikalarını birbirine hasım ve rakip politikalar olarak görmediklerine dikkati çekti. Kadın ve eğitimin bir arada konuşulması gerektiğine işaret eden Keşir, "Eğitim, en önemli fırsat eşitliği aracıdır. Eğitim olmadığında, ne iş gücü piyasasına ne karar alma mekanizmalarına katılımdan ne de şiddet ve yoksullukla mücadeleden bahsedebiliriz." diye konuştu.
AK Parti'nin kadın hakları konusunda yaptığı hizmetleri anlatan Keşir, "AK Parti'nin iktidarda olduğu 22 yılda kadın hakim oranımız yüzde 47'ye ulaştı. Kadın araştırma görevlisi oranımız yüzde 51 oldu. Kadın avukat oranı yüzde 46'ya, hekim oranı yüzde 44'e, öğretmen oranı yüzde 60'a ulaştı. KOSGEB desteklerinin yüzde 41'ini kadınlar alıyor." dedi.
Türk kadınının 1935 yılında çok önemli bir kazanım elde ettiğini hatırlatan Keşir, o dönemde parlamentodaki kadın oranının yüzde 4,1 olduğunu söyledi.
"AK Parti'nin iktidara geldiği 2002 yılına kadar bu oran hiç aşıldı mı?" sorusunu yönelten Keşir, "Hatta darbe dönemlerinde yüzde 1'in altına düştü. 2002'den sonra sistematik bir şekilde parlamentodaki kadın oranı artıyor. Bu da AK Parti'nin başarısıdır." değerlendirmelerinde bulundu.
Bölücü terör örgütü PKK'nın dağa kaçırdığı kız çocuklarının fotoğrafını gösteren Keşir, "Sırtını YPG'ye dayayanların vadettiği kız çocuk geleceği, bu işte. Üniversite kapılarında kızları bekletenlerin, bugün kadının eğitim hakkından bahsetmeye hakkı olmadığı gibi fotoğraftaki bu kızları görmezden gelenlerin de kadına şiddetle ilgili tek bir söz söylemeye hakkı yoktur." ifadelerini kullandı.
İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş, kadının Türk kültürü içindeki yeri ve önemine işaret ederek, Türk milletinin kadınlar konusunda başka ülkelerden kanuni tavsiye almaya ihtiyacı olmadığını ve Türklerin, kadın hakları konusunda öncü bir millet olduğunu söyledi.