CRI Türk Radyo’da Özgür Özbakır’ın sunduğu “Akşam Raporu” programına konuk olan Siyaset Bilimci Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile ABD Başkanı Joe Biden arasında San Francisco’da gerçekleşmesi beklenen görüşmeyi değerlendirdi.
Gökçe’nin açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Kritik minerallerin yüzde 90’ı Asya Pasifik’te bulunuyor”
“ABD’nin Çin politikasında, son yıllarda bir farklılaşma olduğunu görüyoruz. Çatışmak istemeyen, ama gerekirse de çatışabilecek konumda olan bir ABD var. Dünyada şu an, hidrokarbon enerjiden kritik mineral enerjisine geçiş süreci yaşanıyor. Kritik minerallere olan ihtiyacın, 2040’lı yıllarda bugüne göre 6 ila 8 kat artacağı öngörülüyor. Kritik minerallerin yüzde 90’ı Asya Pasifik’te, özellikle de Çin’de bulunuyor. Bu mineraller temiz enerji, sürdürülebilir iklim ve güneş panellerinde kullanılan çeşitli madenler için oldukça önemli. ABD, geleceğin çatışma alanı olarak bu kritik mineralleri belirlemiş durumda.
“ABD’nin Çin ile olan ilişkisi önemli”
ABD Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi, ABD’nin Çin ile olan ilişkisi için önemli. Belgede, ABD’nin ulusal menfaati için, küresel alanda en büyük rakibi olan Çin ile anlaşma zemini aranması gerektiği ve eğer anlaşma olmazsa, çatışmanın kaçınılmaz olduğu söyleniyor. ABD, şu an bu çatışmanın zeminini hazırlıyor. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile ABD Başkanı Joe Biden arasında San Francisco’da gerçekleşmesi beklenen görüşme, ilk başta anlaşma olup olmayacağı açısından önemli olacak.
“ABD, muhtemel bir çatışma için Çin’i çevrelemeye çalışıyor”
Geçen yıl Madrid’de yapılan NATO Liderler Zirvesi’ne Asya Pasifik’ten Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda katıldı. Hindistan da, G20 Zirvesi’ne katıldı ve Batı yanlısı bir politika izlemeye başladı. ABD, muhtemel bir çatışma için Çin’i çevrelemeye çalışıyor ve kritik minerallerin kullanımı, sürdürülebilirliği ve güvenliği karşılığında, Çin ile iyi geçineceğini söylüyor. Küresel bir hesaplaşma ve ticari bir ziyaret söz konusu.
Çin, ABD ile iş birliği yapar mı?
Çin’in kritik mineraller konusunda ABD ile iş birliği içinde olmayacağını düşünüyorum. Tek kutuplu dünyadan çıkılmaya başlanan bir dönemde Çin Cumhurbaşkanı’nın ABD ile iş birliği yapması, bölgede ABD hegemonyasının geri gelmesine sebep olabilir. Çok kutuplu bir dünyaya adım attıktan sonra geri dönmek, ABD’nin üstünlüğünü kabul etmek demektir. Çin’in ne İsrail-Filistin konusunda, ne de Rusya-Ukrayna konusunda bir politika değişikliğine gideceğini düşünmüyorum.”