Günümüzde birçok alanda kullanılan yeşim taşı, Çin’de çok daha özel bir anlama sahip. Çünkü eski Çinliler, yeşim taşını gökyüzünün ve yerkürenin özlerini içeren ve insan ile tanrılar arasında köprü rolü oynayan bir aracı olarak görüyordu.
İmparator mezarlıklarından çıkarılan yeşim taşı obje
Bir Çin atasözü der ki, “Altının değeri belli ancak yeşime paha biçilemez.” değeri bu atasözünden bile anlaşılan yeşim taşının diğer adı, “İmparator Taşı”dır. Bu isimle anılmasının sebebi ise, antik Çin’de bir sınıf belirleyicisi olmasıydı. Çünkü yeşim taşının Çince karakteri olan 玉 (yu) imparator demek olan 王 (wang) ile çok benzer. Bu yüzden yeşim taşı ile imparator arasında sıkı bir bağ vardı. Eskiden yeşim taşı, itibarın simgesi olarak sadece imparator ve hanedan yöneticileri tarafından kullanılabiliyordu; halkın kullanması yasaktı. Günümüzde yapılan arkeoloji çalışmalarında, mezarları açılan imparatorların eşyaları arasında, yeşimden yapılan eşyalar görmek mümkün.
Mezar kazılarından çıkan, yeşim taşı objelerin fotoğrafını çeken arkeolog.
Yeşim taşının Çin tarih sahnesinde daha fazla yer alması, Tunç Çağı’nın sonunda olmuştur. Ancak araştırmalara göre, yeşim taşı oymacılığı on bin yıl öncesine ve Yangtze Nehri Deltası’na kadar dayanıyor.
Ritüellerde kullanılan yeşim taşı objeleri
ALTIN İŞLEMELİ YEŞİM ELBİSELER
Antik Çin’de ritüellerde oldukça kullanılan yeşim taşı, dekoratif biçimler halinde de yer alıyordu. Buna ek olarak, her hanedanlıkta farklılık göstererek statü ve gücü belirttiği de biliniyor. Örneğin, Çin’in ilk hanedanlığı olan Xia hanedanlığı’nda hanedan üyeler, yeşim taşından yapılmış kostüm ve yeşim taşından yapılmış kase, vazo gibi eşyalarla gömülürlerdi. Çünkü bu taşın, sadece kendilerine özgü olduğu, onlara uğur ve şans getirdiği inanışı mevcuttu.
Batı Han Hanedanlığı döneminden çıkarılan yeşim giysi
1968 yılında çıkarılan bu kostümler keşfedilmeden önce, insanlar yeşim giysinin neye benzediğini yalnızca tarihi kayıtlara dayanarak hayal edebiliyordu, ancak Han Hanedanlığı’na ait mezarlardan çıkan yeşim giysi, ilk kez gerçek görünümünü tam olarak gösterdi. Birçok farklı hanedanlıkta görülen bu yeşim kostümler, taşımaya ve sökmeye uygun olmadığından, yurt dışına gönderimi yasaklandı.
Şu anda ise, Çin’de takı sektöründe rağbet gören yeşim taşı, Çinli kadınlar tarafından çok fazla tercih ediliyor. Binlerce yıldır, farklı alanlarda kullanılan bu değerli taş, değerini hiç kaybetmiyor.
