İşçilerin günlük çalışma süresinin düşürülmesi için başlattığı mücadeleden doğan 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında bir asırdan fazladır emek ve işçi bayramı olarak kutlanıyor.
İstanbul’da 1 Mayıs kutlamalarının bu yıl Taksim Meydanı’nda yapılmasıyla ilgili emek örgütleri ve yetkililer arasında anlaşma sağlanamadı.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve Türk Dişhekimleri Birliği (TDB) Nisan ayında yaptıkları açıklamalarla 1 Mayıs’ta İstanbul’daki kutlamalar için Taksim Meydanı’nı işaret etti.
Yerlikaya: Taksim Meydanı gösteri yürüyüşü için uygun değil
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise 29 Nisan’da yaptığı açıklamada, “Taksim Meydanı’nın Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu kapsamında belirlenen ve ilan edilen, yer ve güzergahlar arasında olmadığını” söyledi.
Yerlikaya, “Taksim Meydanı ve çevresinin toplantı ve gösteri yürüyüşü için uygun olmadığını” savundu.
Bunun gerekçesini ise “Araç ve yaya akışının çok yoğun olduğu bu bölge, güvenlik tedbirlerinin alınmasını zorlaştırdığı gibi kişi hak ve özgürlüklerinin korunmasında da ciddi riskler barındırmaktadır” sözleriyle aktardı.
"Taksim Meydanı’nda kutlama için başvuruda bulunanların kendilerine İstanbul Valiliği tarafından izin verilmemesine rağmen Taksim çağrılarına devam ettiğini" belirten Yerlikaya şunları ekledi: “Ayrıca görüyoruz ki terör örgütleri de son bir haftadır 54 ayrı sosyal medya hesabından 'Taksim Meydanı'na gelin' çağrısı yapıyorlar.”
İçişleri Bakanı, “Sosyal medyadan çağrı yapan terör örgütlerinin, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlamalarını bir eylem ve propaganda sahası haline getirmelerine asla ve asla müsaade etmeyeceğiz” diye konuştu.
Erdoğan: Muhalefet ve bazı marjinal yapılar gölge düşürmeye çalışıyor
1 Mayıs İşçi Bayramı mitingleriyle ilgili konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Son günlerde muhalefet ve bazı marjinal yapılar Taksim tartışmalarıyla 1 Mayıs'ın bayram havasına gölge düşürmeye çalışıyor. 55 ilimizdeki 103 etkinliğe izin verilmiştir. Müsaade edilenler dışında bir alanda miting düzenleme ısrarının iyi niyetli olmadığı açıktır" ifadelerini kullandı.
Özgür Özel: Buradan çağrımı tekrar ediyorum
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, geçen hafta grup toplantısında Taksim'in 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nde kutlamalara kapatılması kararından dönülmesini de talep ettiğini anımsatarak, Taksim'in 1 Mayıs kutlamalarına açılmasına ilişkin dün İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'yı aradığını, bu konuda işbirliği teklif ettiğini, Bakan Yerlikaya'nın da yasa dışı örgütlerin yapmış olduğu çağrıları gerekçelendirerek buna izin vermeyeceklerini söylediğini aktardı.
Özel, bu sabah İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ile tekrar görüşme yaptığını belirterek, "Benim önerimi, talebimi yerine getiremeyeceklerini söylediler. Biz de kendilerine bunun doğru olmadığını söyledik. Hala geç değildir. Buradan çağrımı tekrar ediyorum." dedi.
CHP 1 Mayıs'ta Taksim'e yürüyecek
CHP İstanbul Başkanı Özgür Çelik, "1 Mayıs'ta Taksim'e! Emeği, adaleti, sömürüden arınmış düzeni savunmak için hep birlikte Taksim'e yürüyoruz. 1 Mayıs Çarşamba. Toplanma alanı: Saraçhane. Saat: 10.00" sözleriyle vatandaşları Taksim'e çağırırken edinilen bilgiye göre, CHP heyetinden sadece Özgür Özel'e Taksim Atatürk Anıtı'na çelenk bırakması için izin verilecek.
Sendikaların 1 Mayıs programı
İşçi ve memur konfederasyonları, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlamaları kapsamında farklı şehirlerde kitlesel etkinlikler düzenleyecek.
1 Mayıs'ı İstanbul'da çeşitli sivil toplum kuruluşu ve meslek örgütleriyle kutlama geleneğini sürdüren DİSK ve KESK, bu yıl da programını aynı şehirde yapmayı planlıyor. Geçen yıl Maltepe Miting Alanı'nda 1 Mayıs'ı kutlayan konfederasyonlar, bu yıl Taksim Meydanı'nda olmak için talepte bulundu. DİSK, Taksim Meydanı’na varmak üzere iki yürüyüş kolu oluşturulacağını açıkladı.
Buna göre bir yürüyüş kolu Saraçhane Meydanı’nda diğeri ise Beşiktaş Meydanı’nda olacak.
Yine Türkiye İşçi Partisi (TİP), Türkiye Komünist Partisi (TKP), Emek Partisi (EMEP), SOL Parti ve Türkiye Komünist Hareketi de (TKH) Saraçhane’de toplanacaklarını açıkladı.
KESK ve TTB kortejleri ise Beşiktaş Meydanı’nda olacak.
DEM Parti İstanbul İl Örgütü de Beşiktaş’taki Balmumcu Bulvarı’nda bir araya gelme çağrısı yaptı.
Saraçhane Meydanı’nda DİSK, TMMOB ve TDB’nin kortejleri yer alacak.
TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ ne yapacak?
Bu arada Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) ve Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ) ise Taksim’de kutlama konusunda DİSK ile aynı görüşte değil.
Geçen yıl, 6 Şubat'taki deprem felaketine dikkatleri çekmek için 1 Mayıs programını Adana'da düzenleyen TÜRK-İŞ, bu yıl 1 Mayıs günü Bursa'da olacak.
Depremzedelerle dayanışma amacıyla geçen yıl 1 Mayıs'ta Kahramanmaraş'ta olan HAK-İŞ, bu yıl 1 Mayıs'ı Kocaeli'de kutlayacak.
Neden Taksim Meydanı?
Taksim Meydanı, 1 Mayıs kutlamaları açısından önemli bir tarihe sahip.
1976 yılında DİSK’in organizasyonuyla 1 Mayıs'ta, meydanda kitlesel bir kutlama gerçekleştirildi.
1977’de daha da geniş katılımlı bir kutlama yapıldı. Ancak kalabalığa açılan ateş sonucu oluşan kargaşada 34 kişi kişi hayatını kaybetti.
Olayın failleri bulunamadı. Bu olay kamuoyunda "kanlı 1 Mayıs" olarak da tanımlandı.
1978’de yine Taksim Meydanı’nda geniş katılımlı bir kutlama düzenlerken bir yıl sonra dönemin Sıkıyönetim Komutanlığı, İstanbul’da 1 Mayıs mitinglerine izin vermedi.
1 Mayıs 1989’da Taksim Meydanı’na çıkmaya çalışan gruplara polis müdahale etti. Polis ile göstericiler arasında yer yer çatışmalar yaşandı. İşçi Mehmet Akif Dalcı, vücuduna isabet eden kurşunla yaşamını yitirdi.
DİSK, 1977 olaylarının 30. yıl dönümünü olan 2007’de, Taksim’de 1 Mayıs kutlamalarını yeniden gündeme taşıdı.
O yıl polis, meydana yürümek isteyenlere müdahale etti. Bir grup meydana girebildi.
2008’de farklı yönlerden Taksim’e çıkmak isteyen göstericilere polis müdahale etti. Yer yer çatışmalar yaşandı. 1 Mayıs’ın resmi bayram ilan edildiği 2009’da da yine müdahaleler yaşanırken belli büyüklükte bir grup meydana girebildi. 2010’da Taksim’deki kutlamalara izin çıktı. 2011 ve 2012’de de bu durum devam etti. Bu üç yılda da kutlamalar kalabalık ve coşkulu geçti, herhangi bir gerilim yaşanmadı.
2013’te meydandaki inşaat gerekçe gösterilerek kitlesel kutlamalara izin verilmedi. Bu tutum, günümüze kadar devam etti. O yıl ve devam eden yıllarda polis, meydana yürümek isteyen gruplara müdahale etti.
İstanbul'da 2016’dan sonra 1 Mayıs kutlamalarının adresi Bakırköy ve Maltepe gibi yerler olsa da küçük grupların Taksim’e çıkma çabaları ve polis müdahaleleri devam etti.
AYM’nin, 2014 ve 2015’te Taksim’deki 1 Mayıs kutlamalarının yasaklanmasıyla ilgili 12 Ekim 2023’te verdiği hak ihlali kararı ise Taksim Meydanı’nda kutlamaların yeniden gündeme gelmesinde etkili oldu.
Toplu ulaşıma 1 Mayıs düzenlemesi
İBB'den yapılan açıklamaya göre, Valiliğin duyurduğu önlemler doğrultusunda İETT, Metro İstanbul ve Şehir Hatları'nın seferlerinde değişikliğe gidildi.
Bu çerçevede, metro ve şehir hatlarındaki bazı seferler yapılamayacak, metrobüs hattında bazı duraklar kullanılamayacak, İETT'de aksama yaşanmaması için ek seferler düzenlenecek.
İBB'nin işlettiği toplu ulaşım araçları, kişiselleştirilmiş İstanbulkart sahiplerine 1 Mayıs'ta ücretsiz olacak.
İETT, metrobüs hattında Çağlayan, Mecidiyeköy ve Zincirlikuyu duraklarında yolcu indirme ve bindirme yapmayacak, otobüs hattındaki seferler ise planlandığı şekilde devam edecek.
Kapatılacak yollar nedeniyle oluşabilecek yoğunlukları önlemek amacıyla 520 ek sefer için 65 araç hazırda bekleyecek.
Taksim Meydanı'na çıkan güzergahlarda park yasakları
Düzenleme doğrultusunda ayrıca, İSPARK'ın işlettiği Taksim, Şişhane, Kabataş, Mecidiyeköy, Şişli, Saraçhane, Beşiktaş Meydan ve Dolmabahçe civarındaki otoparklar boşaltılacak, araç parklarına müsaade edilmeyecek.
Ayrıca, Beyoğlu, Beşiktaş, Şişli ve Fatih ilçelerinden Taksim Meydanı'na çıkan güzergahlar ile yakın çevresindeki tüm cadde ve sokaklarda araç parkına bir gece öncesinden izin verilmeyecek.
Tramvay, metro ve metrobüs seferlerinde değişiklik
Yarın saat 05.30'dan itibaren, M2 Yenikapı-Hacıosman Metro Hattı'nın Vezneciler, Haliç, Taksim Meydan, Şişhane, Osmanbey, Mecidiyeköy ve Gayrettepe Zincirlikuyu metro durakları tüm giriş ve çıkış noktaları dahil sefere kapatılacak.
Kabataş-Taksim Meydan Füniküler Hattı seferleri, İstiklal Caddesi üzerinde Nostalji Tramvay seferleri ile Tünel Meydan-Karaköy Füniküler Hattı seferleri yapılamayacak.
İETT'nin Taksim, Tarlabaşı, Ömer Hayyam ve Tepebaşı otobüs durakları Şişli ve Fatih istikametleri olmak üzere çift taraflı olarak sefere kapatılacak.
M7 Mahmutbey-Yıldız Metro Hattı'nın Kağıthane-Yıldız arası tüm metro duraklarında, giriş ve çıkış noktaları dahil sefer yapılmayacak.
Bağcılar-Kabataş arasında çalışan tramvay hattında Topkapı İstasyonu son durak olarak kullanılacak, Topkapı-Kabataş arasında yolcu taşınamayacak.
T5 Eminönü-Alibeyköy Tramvay Hattı'nın Cibali İstasyonu son durak olarak çalışacak, Cibali-Eminönü arasında yolcu taşımacılığı yapılmayacak.
Ayrıca, Çağlayan, Mecidiyeköy ve Zincirlikuyu metrobüs durakları çift taraflı sefere kapatılacak.
Vapur seferlerinde düzenleme
Şehir Hatları Genel Müdürlüğünce yarın saat 05.30'dan itibaren Avrupa Yakası'ndan Anadolu Yakası'na yolcu ve araç taşınması mümkün olabilecekken, Anadolu'dan Avrupa'ya Beşiktaş-Kabataş-Karaköy-Eminönü iskeleleri ile Harem-Sirkeci arasında yolcu ve araç taşınamayacak.
Adalar'a yapılan karşılıklı seferler ise devam edecek. Eyüpsultan tarafına yapılan seferler sürecekken, Balat, Beyoğlu, Sütlüce, Hasköy sahil tarafına ise sefer yapılamayacak.
ü
